Xử hình sự, phán cả chính trị

Tòa án tuyên phạt người phụ nữ này 4 năm tù, trong đó 2 năm tù treo quản thúc tại gia và 2 năm đeo xích chân định vị. Phần này của bản án không có hiệu lực ngay mà chờ đến phán quyết cuối cùng của các cấp tòa xét xử cuối cùng.

Về phương diện hình sự, phán quyết trên của tòa không phải là nặng. Đáng chú ý hơn cả là tòa án phán quyết cấm bà Le Pen ra tranh cử tổng thống ở nước Pháp trong thời gian 5 năm tới và phần phán xử này có hiệu lực ngay lập tức. Như thế có nghĩa bà Le Pen chưa phải lâm cảnh ngồi tù thực thụ nhưng con đường công danh sự nghiệp chính trị tạm thời chấm dứt.

Nước Pháp chắc chắn không ồn ào và sôi động nếu bị cáo trong vụ xét xử này chỉ là một chính trị gia bình thường. Phán xử trên của tòa án gây ra cơn địa chấn chính trị thực thụ ở nước Pháp vì bà Le Pen không phải là chính trị gia bình thường. Người phụ nữ này đã hai lần đấu tay đôi với Tổng thống Pháp đương nhiệm Emmanuel Macron trong hai cuộc bầu cử tổng thống gần đây nhất ở nước Pháp.

Ông Emmanuel Macron đã đắc cử hai lần đều nhờ số lá phiếu bầu quyết định của những bộ phận cử tri Pháp vốn không thuộc về phe cánh của ông Macron nhưng muốn ngăn bà Le Pen trở thành tổng thống Pháp. Kết quả các cuộc thăm dò dư luận ở Pháp cho đến nay đều xác nhận bà Le Pen có nhiều triển vọng đắc cử nhất trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2027 sắp tới. Chính vì thế mà phán xử trên của tòa án được nhìn nhận là có tính chính trị, có động cơ và mục đích chính trị là loại trừ từ rất sớm khả năng bà Le Pen đắc cử tổng thống Pháp.

Thông qua việc ngăn cản bà Le Pen ứng cử cho cuộc bầu cử tổng thống Pháp vào năm 2027, phán xử này của tòa án làm thay đổi hoàn toàn cục diện cuộc vận động tranh cử và triển vọng kết quả cuộc bầu cử. Bà Le Pen là ngọn cờ của các lực lượng cực hữu, dân túy và dân tộc chủ nghĩa ở châu Âu. Phe cánh này ở Pháp nói riêng và ở châu Âu sẽ có được lý do và lập luận mới để gia tăng công kích các thể chế quyền lực hiện hành ở Pháp và châu Âu.

Đảng của bà Le Pen sẽ càng thêm bất hợp tác và không còn sẵn sàng dung chấp phe cầm quyền, sẽ kích động dân chúng phản đối phía tư pháp và phe cầm quyền. Nước Pháp sẽ thêm bất an và bất ổn về chính trị và xã hội trong thời gian tới.

Phán quyết này của tòa án ở Pháp làm châu Âu thêm phân rẽ nội bộ về chính trị và xã hội khi các lực lượng cực hữu, dân túy và dân tộc chủ nghĩa bị kích động trỗi dậy thêm mạnh mẽ và gia tăng mức độ cực đoan trong hành động. Mô hình tam quyền phân lập mà các nước châu Âu luôn đề cao giờ bị hoài nghi, nhà nước pháp quyền và nền dân chủ ở đây bị thách thức. Chính quyền mới ở Mỹ có thêm cớ để công kích Liên minh châu Âu (EU) khiến cho mối quan hệ giữa Mỹ và EU thêm trắc trở, phức tạp. Hệ lụy pháp lý của phán quyết thì đơn giản trong khi hệ lụy chính trị của nó lại khó có thể lường hết được.

Đại sứ Trần Đức Mậu