Xu hướng tiêu dùng thực phẩm chế biến sẵn

Qua khảo sát thị trường cho thấy, thực phẩm chế biến ngày càng phong phú, đa dạng, cơ bản đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Từ các cửa hàng tạp hóa, cửa hàng tiện lợi, cho tới hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại trên địa bàn tỉnh, kệ hàng thực phẩm đông lạnh, đóng gói sẵn luôn chiếm diện tích lớn, thu hút sự quan tâm mua sắm của nhiều đối tượng khách hàng. Trong đó, phổ biến nhất là sản phẩm mì gói, cháo, miến, phở, xúc xích, thịt xông khói, trái cây sấy khô, hạt tẩm hương vị, khoai tây chiên, mực tẩm bột, tôm viên, tôm muối chua, nem, pa tê, giò chả, ruốc các loại…

Ngoài ra, nhiều đặc sản địa phương hay các món ăn đặc trưng của Nhật Bản, Hàn Quốc như bún bò Huế, bún riêu, cá kho, mỳ xào, phở trộn, mì Ý xốt bò bằm, mì trộn tương đen... cũng được đóng gói bày bán tại các siêu thị. Chỉ với 30-50.000 đồng và 5-7 phút hâm nóng bằng lò vi sóng, người tiêu dùng đã có một món ăn nhanh với đầy đủ dinh dưỡng, có gia vị, hương vị giống như thưởng thức trực tiếp tại nhà hàng.

Chị Trần Thị Hoa (phường Trần Hưng Đạo, thành phố Phủ Lý) cho biết: Công việc của hai vợ chồng tôi đều rất bận. Chúng tôi thường xuyên làm việc từ sáng sớm đến tối muộn mới về nhà. Vì vậy, gia đình tôi chỉ có thời gian rảnh trong 2 ngày cuối tuần để tự chế biến, nấu nướng các món ăn tươi. Mỗi ngày, trước khi đi làm vào buổi sáng, tôi thường ra một số cửa hàng, siêu thị gần nhà mua sẵn đồ sơ chế, chế biến sẵn để trưa đi học về các con tự hâm nóng và sử dụng cho nhanh. Các con tôi rất thích các món ăn chế biến sẵn như chả mực, thịt chưng mắm tép, cá kho tương, nem hải sản, chả tôm viên… Thậm chí là các món canh cua, canh ngao, hến… giờ đây cũng được các cửa hàng sơ chế và đóng gói sẵn, các con tôi chỉ cần đun sôi nước và thả rau vào là dùng được nên rất tiện lợi.

Khách hàng chọn mua thực phẩm chế biến sẵn tại siêu thị Winmart+, đường Lý Thường Kiệt, thành phố Phủ Lý.

Trước nhu cầu cao của người tiêu dùng, thị trường thực phẩm chế biến hấp dẫn không chỉ đối với nhà sản xuất mà còn cả với các đơn vị phân phối. Ngoài các sản phẩm đông lạnh, chế biến, sơ chế của các nhà sản xuất công nghiệp, để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, các siêu thị, cửa hàng kinh doanh thực phẩm đông lạnh còn bày bán nhiều sản phẩm sơ chế tươi và thức ăn sử dụng ngay như hàu mát đóng gói; hến, ngao bóc sẵn, chả lá lốt, cá tươi lọc ướp gia vị…

Chị Trần Thị Yến, chủ một cửa hàng kinh doanh thủy hải sản và đồ đông lạnh trên đường Lý Thái Tổ (thành phố Phủ Lý) cho hay: Trước đây, tôi chỉ bán đồ thủy, hải sản tươi sống. Nhận thấy nhu cầu sử dụng thực phẩm chế biến, sơ chế ngày càng cao của khách hàng, tôi đã tự chế biến và nhập bán thêm các mặt hàng: chả cá, chả mực, ruốc cá, ruốc tôm, tôm khô, chả cá viên, tôm nõn đông lạnh, cá thu nướng… Đây là lựa chọn phổ biến của nhóm khách hàng là dân văn phòng, công nhân lao động có công việc bận rộn.

Xu hướng sử dụng thực phẩm sơ chế, chế biến sẵn đang ngày càng phổ biến nhưng việc lạm dụng các loại thực phẩm này sẽ mang lại nhiều nguy hại cho sức khỏe của người dùng. Theo các chuyên gia y tế, nếu ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, nhất là những thực phẩm có chứa chất làm ngọt nhân tạo có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Các loại thịt chế biến sẵn như thịt xông khói, xúc xích, giăm bông, lạp xưởng… thường chứa nhiều chất béo bão hòa, natri hoặc muối, làm tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì, tim mạch, làm tăng nguy cơ ung thư. Ngoài ra, những sản phẩm chế biến sẵn nếu không được chế biến, bảo quản đúng cách sẽ có nguy cơ cao mất an toàn vệ sinh thực phẩm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dùng.

Thông tin từ Cục Quản lý thị trường tỉnh cho thấy, tính từ đầu năm 2024 đến nay, qua công tác thanh, kiểm tra, lực lượng quản lý thị trường toàn tỉnh đã tiến hành kiểm tra 69 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Qua kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm 42 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước 310 triệu đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu là kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ; vi phạm quy định của pháp luật về điều kiện bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm trong bảo quản, chế biến thực phẩm…

Điển hình mới đây là Đội Quản lý thị trường số 1 (Cục Quản lý thị trường tỉnh) phối hợp với Đội 4, Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an tỉnh) tiến hành kiểm tra hộ kinh doanh thực phẩm tại thôn Đình 6, xã An Nội (Bình Lục) và phát hiện gần 5 tạ cá thu khúc, cá sụn, cá bống, chả cá… có hiện tượng biến sắc, bốc mùi hôi thối nồng nặc được chất đống trên sàn nhà, trong các thùng xốp mà không có biện pháp bảo quản hợp vệ sinh. Chủ cơ sở kinh doanh không xuất trình được hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ của số hàng hóa.

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh, thời gian qua, trong số các vụ vi phạm bị xử lý liên quan đến vấn đề an toàn thực phẩm có nhiều vụ kinh doanh mặt hàng đông lạnh, thực phẩm sơ chế, chế biến sẵn như chả mực, giò, chả lợn, chân gà rút xương… là hàng hóa không rõ nguồn gốc, vi phạm quy định về điều kiện bảo quản thực phẩm.

Có thể thấy, việc đưa ra nhiều mặt hàng tiện dụng có giá trị gia tăng cao, người mua chỉ cần mang về hâm nóng hay thả vào nồi nấu mà không phải mất thời gian cho các công đoạn sơ chế đã giúp giảm đáng kể áp lực, vất vả trong việc bếp núc. Xu hướng tiêu dùng này đã và đang mở ra nhiều cơ hội phát triển cho các cơ sở, hộ sản xuất thực phẩm chế biến sẵn. Tuy nhiên, bên cạnh sự tiện lợi, thực phẩm đã qua chế biến thường được thêm vào các loại hóa chất, phụ gia bảo quản để kéo dài hạn sử dụng, duy trì độ tươi ngon cũng như đặc tính tự nhiên của thực phẩm. Điều này gây hại cho sức khỏe nếu sử dụng thường xuyên. Vì vậy, chuyên gia y tế khuyến cáo các gia đình nên tìm mua thực phẩm tại các địa chỉ uy tín và hạn chế sử dụng các loại thực phẩm chế biến sẵn để bảo đảm sức khỏe về lâu dài.

Nguyễn Oanh