Xu hướng 'tò mò tỉnh táo' trong thế giới hiện đại

Ngày càng có nhiều người lựa chọn đồ uống không cồn ở các quán bar hay quán rượu. Ảnh: JOHAN BROOKS

Xu hướng “tò mò tỉnh táo” (sober curious) xuất hiện vài năm trở lại đây, khi giới trẻ dần quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe. Họ đặc biệt tìm hiểu và đánh giá lại “mối quan hệ” với rượu, thay vì chấp nhận hoặc uống theo thói quen như trước đây.

Thống kê tại một số nước cho thấy thế hệ Z đang dẫn đầu xu hướng này, và được đánh giá là tỉnh táo hơn so với các thế hệ trước đây. Theo The Guardian, khảo sát tháng 4.2024 đã ghi nhận khoảng 28% thanh niên trưởng thành ở Anh “nói không với rượu”. Hay tại Mỹ, trong năm 2025, tỷ lệ uống rượu bia tiếp tục ghi nhận thêm một mức thấp mới do người dân lo ngại về sức khỏe.

Trong khảo sát mới nhất của Gallup, tỷ lệ uống rượu của người trưởng thành tại Mỹ đã giảm xuống 54%, mức thấp nhất trong gần 90 năm qua. “Điều đó khẳng định, dù vì lý do gì đi nữa, thế hệ trẻ ngày nay đang ít có hứng thú hơn với đồ uống có cồn và quan tâm nhiều hơn đến các rủi ro tiềm ẩn về sức khỏe”, Viện trưởng Viện nghiên cứu lạm dụng và nghiện rượu thuộc Viện Sức khỏe quốc gia Mỹ George F. Koob nhận định.

Trong khi đó, ở Nhật Bản, giới trẻ cũng đang ít lựa chọn những loại thức uống có cồn hơn. Thế hệ Z nói rằng họ muốn duy trì cuộc sống cân bằng, thay vì duy trì văn hóa “nhậu xã giao” như trước đây. Theo khảo sát của công ty tư vấn tiếp thị Mery công bố tháng 8.2025, gần 44% người Nhật Bản ở độ tuổi 20-29 nói rằng chưa từng uống rượu bia.

Ngoài ra, các cuộc khảo sát quốc gia gần đây cũng ghi nhận khoảng 60% người Nhật Bản ở độ tuổi 20 uống rất ít hoặc không uống rượu. Trên tất cả, lý do đầu tiên bắt nguồn từ ý thức ngày càng cao về sức khỏe của người dân. Sau đó là tác động của các hình thức giải trí kỹ thuật số như trò chơi điện tử, dịch vụ phát trực tuyến và mạng xã hội đang thu hút sự quan tâm nhiều hơn của số đông, thay vì gặp gỡ trực tiếp như trước đây.

Theo các chuyên gia phân tích thị trường, ngành công nghiệp đồ uống không cồn toàn cầu đã vượt ngưỡng 11 tỉ USD vào năm 2024 và dự kiến tăng trưởng kép hằng năm hơn 8% trong giai đoạn 2025- 2030.

Động lực đằng sau sự bùng nổ này không chỉ đến từ nhóm người không uống rượu bia truyền thống mà còn từ một thế hệ người tiêu dùng mới - những người đang tìm kiếm các lựa chọn lành mạnh hơn nhưng vẫn muốn tận hưởng trải nghiệm xã hội và văn hóa gắn liền với đồ uống.

Giờ đây, sự phát triển theo định hướng này không chỉ đơn thuần là một xu hướng thoáng qua, mà phản ánh những thay đổi sâu sắc trong thái độ của người tiêu dùng về sức khỏe, lối sống cân bằng và niềm vui trong giao tiếp xã hội. Giới trẻ thành thị, đặc biệt là thế hệ Z và Millennials, đang dẫn đầu xu hướng này với khẩu hiệu “tò mò tỉnh táo”, hay “không cồn vẫn vui” (sober curious).

Trước sự đa dạng trong các loại thức uống, nhiều nhà sản xuất đồ uống đã thử nghiệm mới để thu hút khách hàng. Chẳng hạn như hãng sản xuất bia nổi tiếng của Nhật Bản Asahi Breweries triển khai chiến dịch “Sumadori” (uống thông minh) nhằm thúc đẩy một cách tiếp cận linh hoạt hơn, trong đó mọi người (dù có uống hay không) đều lựa chọn đồ uống phù hợp với sức khỏe, tâm trạng và hoàn cảnh xã hội. So với thời điểm bia không cồn mới xuất hiện tại Nhật Bản, hương vị của loại thức uống này giờ đây đã được cải thiện đáng kể, hấp dẫn người tiêu dùng.

Tại Việt Nam, làn sóng đồ uống không cồn cũng đang dần hình thành, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Các quán bar không cồn bắt đầu xuất hiện, phục vụ những thực đơn đồ uống sáng tạo và hấp dẫn không kém gì các loại cocktail truyền thống.

Nhiều nhà hàng cao cấp cũng bắt đầu đưa vào thực đơn các lựa chọn ghép cặp món ăn với đồ uống không cồn, tạo nên trải nghiệm ẩm thực hoàn chỉnh mà không cần đến rượu vang hay champagne.

Khi bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, con người ngày càng ý thức nhiều hơn đến sức khỏe. Thuật ngữ “tò mò tỉnh táo” giờ đây không chỉ là xu hướng mới, mà có thể trở thành một nét văn hóa lành mạnh mà người tiêu dùng hiện đại muốn lựa chọn nhiều hơn.

HỒNG NHUNG