Xử lý nghiêm để ngăn chặn những hành vi lệch chuẩn

Giáo dục nhân văn liệu có đủ mạnh?

Ngày 19/10, trên mạng xã hội lan truyền đoạn clip ghi lại cảnh một nam sinh Trường THPT Minh Phú (xã Sóc Sơn, Hà Nội) bị nhóm bạn bắt quỳ gối, bò và liếm biển số xe, sau đó bị đá, đạp, đánh liên tiếp. Trong clip, nhiều học sinh đứng xung quanh nhưng không can ngăn mà còn quay lại bằng điện thoại.

Học sinh ở xã Sóc Sơn bị học sinh bắt nạt. Ảnh cắt từ clip.

Ngay sau khi clip xuất hiện, Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Hà Nội đã yêu cầu Trường THPT Minh Phú phối hợp công an xác minh, báo cáo sự việc.

Sở GDĐT Hà Nội đề nghị UBND xã Sóc Sơn và UBND xã Kim Anh chỉ đạo các đơn vị liên quan xử lý nghiêm những hành vi bạo lực học đường.

Sở cũng yêu cầu, các đơn vị, nhà trường cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng ứng xử, ý thức chấp hành pháp luật và nội quy nhà trường trong học sinh.

Trước đó hai ngày, khoảng 11h ngày 17/10, tại khu vực gần cây xăng xã Quảng Tân (Thanh Hóa), một vụ xô xát giữa hai học sinh Trường THPT Đặng Thai Mai đã dẫn đến án mạng. Trong lúc cãi vã, một học sinh lớp 12 đã rút dao đâm bạn cùng trường khiến nạn nhân tử vong trên đường đi cấp cứu.

Hai vụ việc liên tiếp cho thấy tình trạng bạo lực học đường đang diễn biến phức tạp, khi mâu thuẫn nhỏ giữa học sinh dễ dàng bị đẩy lên thành hành vi tấn công, làm nhục, thậm chí gây chết người.

Trong khi đó, quy định mới về khen thưởng và kỷ luật học sinh của Bộ GDĐT nhấn mạnh đến biện pháp giáo dục tích cực. PGS.TS Lê Quý Đức - nguyên Phó Viện trưởng Viện Văn hóa và phát triển, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, quy định mới của Bộ mang tính nhân văn, giáo dục, song trong điều kiện hiện nay của Việt Nam, chưa thật sự thích hợp. Chỉ ít ngày sau khi quy định được ban hành, đã xuất hiện những vụ bạo lực học đường nghiêm trọng. Điều đó cho thấy thực tiễn xã hội đang đặt ra những thách thức lớn hơn. Theo đó, cần nghiên cứu cả những yếu tố thuộc về bản năng, tâm lý, để có chính sách phù hợp.

Không thể vì sợ học sinh đau mà né tránh xử lý vi phạm

PGS.TS Lê Quý Đức nhấn mạnh, bạo lực học đường không chỉ là chuyện của nhà trường mà phản ánh cả một môi trường xã hội. “Hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng xuất hiện nhiều thông tin tiêu cực, xấu độc. Môi trường ấy vô hình trung trở thành "hệ sinh thái" cho cái ác phát triển. Nếu chúng ta không xử lý từ gốc, chỉ dùng cách tiếp cận nhân văn thì chẳng khác gì dùng thuốc cảm để chữa ung thư”, PGS.TS Lê Quý Đức thẳng thắn nêu quan điểm.

Theo PGS.TS Lê Quý Đức, để giải quyết tận gốc, cần “liều thuốc mạnh” – là những chính sách răn đe đủ sức ngăn chặn hành vi lệch chuẩn.

Bên cạnh đó, vai trò gia đình cũng hết sức quan trọng. Hiện nay, không ít cha mẹ thiếu trách nhiệm hoặc quá nuông chiều con cái, thậm chí bênh vực khi con sai. Giáo dục không thể thành công nếu thiếu nền tảng kỷ cương từ chính gia đình.

TS Nguyễn Tùng Lâm - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý giáo dục Việt Nam nhận định, vấn đề bạo lực học đường thực ra không mới, nó đã tồn tại từ nhiều năm nay, không chỉ ở Việt Nam mà ở hầu hết các quốc gia khác.

Theo TS Nguyễn Tùng Lâm, lứa tuổi học sinh là giai đoạn đang trưởng thành, dễ va vấp, dễ nảy sinh những hành vi lệch chuẩn. Tuy nhiên, dù ngành giáo dục và toàn xã hội đã rất nỗ lực để giải quyết, nhưng các vụ việc bạo lực học đường vẫn liên tiếp xảy ra, chưa thể chấm dứt. Đây là thực tế buộc chúng ta phải nhìn lại cách làm.

Bên cạnh đó, hiện nay trong các văn bản hướng dẫn, đặc biệt là quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh, chúng ta đã nhấn mạnh đến biện pháp giáo dục tích cực, không dùng hình thức phê bình hay kỷ luật nặng nề. Điều đó là rất đúng và cần thiết.

Nhưng nhìn từ thực tế, TS Nguyễn Tùng Lâm đặt câu hỏi: với những học sinh vi phạm nhiều lần thì xử lý thế nào? Và quan trọng hơn, chúng ta vẫn chưa phân biệt rõ giữa vi phạm về đạo đức, hành vi trong nhà trường với vi phạm pháp luật.

Hiện Bộ GDĐT đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giáo dục. Trong đó, Bộ bổ sung quy định trường hợp học sinh xúc phạm danh dự, nhân phẩm; xâm phạm thân thể bạn học, nhà giáo, ngoài phạt tiền và xin lỗi công khai, học sinh sẽ bị áp dụng một trong các biện pháp: Buộc cách ly tạm thời khỏi môi trường học tập; chuyển đến cơ sở giáo dục chuyên biệt; trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập.

TS Nguyễn Tùng Lâm cho rằng đề xuất này là hoàn toàn đúng đắn, có cơ sở khoa học và thực tiễn. Điểm mới trong dự thảo lần này là đề cập nhiều hơn đến trách nhiệm của học sinh, song cũng cần làm rõ trách nhiệm của thầy cô giáo phải luôn thể hiện sự tôn trọng, đúng mực trong ứng xử sư phạm.

“Tôi đánh giá quy định này có ý nghĩa giáo dục rất lớn. Khi học sinh nhận thức rõ ràng hành vi sai phạm của mình sẽ bị xử lý theo pháp luật, các em sẽ hình thành ý thức tôn trọng pháp luật, hành xử có trách nhiệm hơn. Chúng ta không thể vì sợ học sinh đau, sợ bị phản ứng mà né tránh xử lý vi phạm, như thế là một sai lầm lớn trong giáo dục”, TS Nguyễn Tùng Lâm nêu quan điểm.

Nguyễn Hoài