Xử lý nghiêm khắc những biểu hiện phản cảm trong hoạt động nghệ thuật

Các ca sỹ nổi tiếng có ảnh hưởng rất lớn đến thẩm mỹ, tư duy, lối sống của giới trẻ hiện nay. (Ảnh minh họa: CTV/Vietnam+)

Thời gian gần đây, thị trường âm nhạc trong nước xuất hiện nhiều sản phẩm khiến người nghe phải “cau mày.” Nhiều ca khúc của các rapper, ca sỹ trẻ phát hành, biểu diễn và lan tỏa trên mạng xã hội sử dụng ngôn ngữ phản cảm, dung tục, thiếu chuẩn mực, làm sai lệch giá trị thẩm mỹ, đi ngược lại thuần phong mỹ tục.

Một số tác phẩm bị chỉ rõ có ca từ cẩu thả, phô trương lối sống buông thả, thậm chí thể hiện thái độ ngạo mạn, công kích cá nhân, làm xấu hình ảnh người nổi tiếng trong mắt công chúng.

Ca từ phản cảm, nghệ sỹ bị 'tuýt còi'

Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh đã có Công văn gửi Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh, Hội Âm nhạc Thành phố Hồ Chí Minh, Thành đoàn, Hội đồng Lý luận phê bình văn học nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh và các cơ quan báo chí trên địa bàn, về việc đề nghị định hướng, chấn chỉnh hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn văn hóa.

Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội mới đây đã vào cuộc xử lý vụ ca sỹ Jack hát ca từ phản cảm. (Ảnh: J97)

Công văn nêu cụ thể một số trường hợp như: Ca sỹ Jack (Trịnh Trần Phương Tuấn) với ca khúc biểu diễn ngày 16/10/2025 tại Hà Nội; ca sỹ Pháo với bài “Sự nghiệp chướng”; rapper Gducky với bài “Miền mộng mị”; CLME (Hoàng Tôn, Andree, Tinle); Jack với bài “Chưa bao giờ”; Andree với “Kẹo”; Bray-Đạt G với “Cao ốc 20”; HIEUTHUHAI (Trần Minh Hiếu) với “Trình”; Andree và Bình Gold với “Em iu”...

Trước thực trạng đó, ngày 27/10, tại Hà Nội, Cục Nghệ thuật biểu diễn và Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã có buổi làm việc về phương án chấn chỉnh và xử lý nghiêm tình trạng gần đây xuất hiện nhiều ca khúc có lời lẽ phản cảm, lệch chuẩn văn hóa.

Phát biểu tại buổi làm việc, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Nghệ sỹ Nhân dân Xuân Bắc cho biết thời gian qua Cục đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, đặc biệt là Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, để làm rõ những vấn đề báo chí và dư luận quan tâm liên quan đến một số chương trình nghệ thuật.

Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn và Cục Phát thanh Nguyễn Xuân Bắc và Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do chủ trì buổi làm việc. (Ảnh: Viết Thịnh)

Ngay khi nhận được phản ánh, Cục đã có văn bản yêu cầu Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cung cấp thông tin cụ thể về các nội dung liên quan. Sở đã phản hồi nhanh chóng, đầy đủ, bao gồm các hồ sơ, danh mục chương trình, ca khúc, thay đổi địa điểm tổ chức, cùng biên bản làm việc với đơn vị tổ chức.

Với vai trò là đơn vị phụ trách quản lý nội dung trên Internet, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Lê Quang Tự Do cho biết: Cục đã chủ động trao đổi thông tin khi phát hiện các nội dung vi phạm trên không gian mạng, đặc biệt là trên các mạng xã hội xuyên biên giới như YouTube, TikTok.

Trong thời gian qua, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đã và đang triển khai các biện pháp xử lý mạnh mẽ, thậm chí phối hợp với Bộ Công an để xử lý, kể cả các trường hợp phải xử lý hình sự. Qua kiểm tra, thẩm định, nghe đi nghe lại nội dung một số bài hát lan truyền trên mạng, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử nhận thấy có bài hát có dấu hiệu vi phạm với ca từ phản cảm, ngôn ngữ không phù hợp.

Ông Lê Quang Tự Do cho rằng phía đơn vị tổ chức từng có giải trình đăng tải trên báo chí, nhưng "các nội dung này còn mang tính chống chế, thiếu thuyết phục" và khẳng định trường hợp này cần được xử lý nghiêm minh.

Xử lý nghiêm khắc các sản phẩm phản cảm

Cục trưởng Lê Quang Tự Do ủng hộ và hoan nghênh công văn của Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh đã có công văn gửi đến các cơ quan liên quan về việc đề nghị định hướng, chấn chỉnh hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn văn hóa.

Theo ông Lê Quang Tự Do, có 2 quan điểm chỉ đạo xuyên suốt được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quán triệt.

Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Đó là, phải chấn chỉnh nghiêm khắc và lập lại trật tự trên không gian mạng, không để những sản phẩm phản cảm, lệch chuẩn lan truyền, gây ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Bộ cũng quán triệt nghệ sỹ, người có sức ảnh hưởng (KOL) cần ý thức rõ vai trò làm gương của mình. Đây là nhóm đối tượng có tác động mạnh đến công chúng nên càng phải thể hiện sự chuẩn mực trong hành vi, phát ngôn và sản phẩm sáng tạo.

Nhấn mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng là chìa khóa để giải quyết vấn đề, Cục trưởng Nguyễn Xuân Bắc khẳng định trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý là yếu tố then chốt để đảm bảo công tác quản lý và định hướng đúng đắn cho hoạt động biểu diễn.

Nghệ thuật biểu diễn có đặc thù riêng, là loại hình tác động trực tiếp đến công chúng, ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng, tình cảm, thậm chí nhận thức của người xem. Chính vì vậy, công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này luôn cần sự thận trọng và linh hoạt, vừa đảm bảo định hướng, vừa khuyến khích sáng tạo.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng đang nỗ lực hoàn thiện hành lang pháp lý, cụ thể Nghị định số 144/2020/NĐ-CP của Chính phủ Quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn đang được sơ kết và xin ý kiến chỉnh sửa, bổ sung; Nghị định số 38/2021/NĐ-CP của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo đang được tham mưu chỉnh sửa và có những quy định đảm bảo đủ sức răn đe.

Một tác phẩm nghệ thuật phải đáp ứng chức năng thẩm mỹ, giáo dục, truyền tải giá trị nhân văn tích cực. (Ảnh minh họa: CTV/Vietnam+)

Cục trưởng Xuân Bắc cho rằng nghệ thuật là cuộc sống, sân khấu là cuộc đời nhưng cuộc sống đó phải được chọn lọc mới trở thành nghệ thuật. Một tác phẩm nghệ thuật phải đáp ứng chức năng thẩm mỹ, giáo dục, truyền tải giá trị nhân văn tích cực. Những biểu hiện phản cảm trong ca từ, trang phục, ngôn ngữ… đi ngược thuần phong mỹ tục đều phải bị xử lý nghiêm khắc.

Trong thời gian tới, Cục Nghệ thuật biểu diễn sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để vừa tạo hành lang pháp lý khích lệ sự sáng tạo, phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí, vừa đảm bảo việc quản lý nhà nước để nghệ thuật phát triển theo đúng định hướng và tuân thủ các quy định.

Đóng góp giải pháp cho vấn đề này, Phó Giáo sư-Tiến sỹ Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chấn chỉnh hoạt động âm nhạc. Ông Sơn cho rằng đây là một động thái cần thiết, kịp thời và thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm của cơ quan lãnh đạo, quản lý văn hóa trong bối cảnh hiện nay. Âm nhạc là một trong những loại hình nghệ thuật có sức lan tỏa mạnh mẽ nhất, tác động sâu sắc đến nhận thức, cảm xúc và hành vi xã hội, đặc biệt là giới trẻ.

Phó Giáo sư-Tiến sỹ Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa-Giáo dục của Quốc hội phát biểu. (Ảnh: Khánh Hòa/TTXVN)

Ông Sơn cho rằng việc áp dụng cơ chế "cấm sóng nghệ sỹ lệch chuẩn" có thể tham khảo nhưng cần phù hợp với tinh thần pháp quyền, nhân văn và đặc trưng văn hóa của Việt Nam.

“Việt Nam là một quốc gia luôn đặt con người vào trung tâm của mọi chính sách – kể cả trong lĩnh vực văn hóa. Do đó, thay vì "cấm sóng" tuyệt đối, chúng ta cần quản lý, định hướng và giáo dục để giúp người nghệ sỹ nhận thức, sửa sai và phát triển,” ông Sơn nói.

Văn hóa không phải là lĩnh vực để "trừng phạt" mà là không gian để "cảm hóa và khai sáng." Do đó, thay vì "cấm sóng," ông Sơn cho rằng nên thiết lập cơ chế kiểm soát và phục hồi văn hóa.

Với những nghệ sỹ có hành vi vi phạm đạo đức hoặc thuần phong mỹ tục, có thể tạm dừng xuất hiện trong một thời gian, kèm yêu cầu tham gia các hoạt động cộng đồng hoặc chương trình văn hóa xã hội để chuộc lỗi. Đồng thời, xây dựng cơ sở dữ liệu minh bạch về vi phạm và quá trình khắc phục để công chúng và nhà tổ chức có căn cứ đánh giá khách quan.

“Quan trọng hơn, cần sớm hoàn thiện Luật về Hoạt động Nghệ thuật nhằm xác lập rõ các tiêu chí ứng xử, chế tài xử lý và quy trình tái tham gia hoạt động nghệ thuật. Khi luật hóa được cơ chế đó, chúng ta vừa bảo đảm tính nghiêm minh, vừa giữ được tính nhân văn - đúng với quan điểm của Đảng và Nhà nước ta,” ông Sơn chia sẻ./.

(Vietnam+)