Xử phạt và truy thu nếu cho thuê nhà không kê khai thuế

Người cho thuê nhà nhưng trốn thuế có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Ảnh: Phạm Hùng

Người cho thuê nhà có nghĩa vụ đóng thuế

Hoạt động cho thuê nhà đang ngày càng phổ biến tại các đô thị lớn. Tuy nhiên, bên cạnh những cá nhân, hộ gia đình nghiêm túc chấp hành nghĩa vụ thuế, vẫn còn không ít trường hợp tìm cách “né” kê khai hoặc khai thấp doanh thu để giảm số thuế phải nộp. Điều này không chỉ gây thất thu cho ngân sách Nhà nước mà còn tạo ra sự bất bình đẳng giữa các đối tượng nộp thuế.

Ông Đàm Thanh T (phường Cầu Giấy, Hà Nội) sở hữu hai căn hộ chung cư, cho thuê mỗi căn 12 triệu đồng/tháng. Tính ra, mỗi năm ông bỏ túi gần 290 triệu đồng, gấp gần ba lần mức doanh thu miễn thuế. Thế nhưng, khi được hỏi về việc kê khai, ông T thẳng thắn: "Không khai thì không phải đóng thuế, vậy thôi!".

Trường hợp bà Hoàng Thị N (phường Đống Đa, Hà Nội) cũng tương tự. Bà có căn nhà đang cho thuê giá 20 triệu đồng/tháng. Dù thu nhập hơn 200 triệu đồng/năm, bà vẫn không kê khai. "Tôi già rôi, ngoài tiền cho thuê nhà để chi tiêu hằng tháng, không có thu nhập nào khác nên cũng không nghĩ phải đóng thuế" - bà N phân trần.

Theo khoản 1 Điều 9, Thông tư 40/2021/TT-BTC, cá nhân cho thuê tài sản có ba cách khai thuế thu nhập cá nhân (TNCN): khai theo từng kỳ thanh toán, khai theo năm dương lịch, hoặc khai gộp nhiều hợp đồng nếu cùng cơ quan thuế quản lý. Người có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống được miễn thuế. Tuy nhiên, với những trường hợp doanh thu vượt ngưỡng, phải có nghĩa vụ khai và nộp thuế. Thuế suất hiện hành là 10% trên tổng doanh thu, gồm 5% TNCN và 5% thuế giá trị gia tăng. Dù vậy, nhiều người vẫn cố tình "lách" bằng cách khai thấp hơn thực tế, hoặc "im lặng" luôn, hy vọng không bị cơ quan thuế phát hiện.

Trước thực tế đó, Cục Thuế (Bộ Tài chính) vừa ban hành Công văn 2688/CT-KTr về việc tăng cường phối hợp, chỉ đạo công tác quản lý thuế đối với hộ, cá nhân cho thuê nhà, văn phòng. Cục Thuế cho biết, hiện vẫn còn tình trạng các hộ, cá nhân không khai báo, không kê khai hoặc kê khai không đầy đủ doanh thu từ hoạt động cho thuê nhà, văn phòng, mặt bằng.

Do đó, nhằm tiếp tục phát huy các kết quả đạt được trong công tác phối hợp thời gian qua, nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước nói chung, công tác quản lý thuế nói riêng, góp phần tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về thuế.

Cục Thuế đề nghị UBND các tỉnh, TP trực thuộc T.Ư quan tâm, chỉ đạo UBND xã, phường, tổ dân phố phối hợp, chia sẻ thông tin với cơ quan thuế về hộ, cá nhân kinh doanh cho thuê nhà, văn phòng, kinh doanh dịch vụ lưu trú trên địa bàn.

Cơ quan thuế có trách nhiệm cung cấp, chia sẻ bản đồ số hộ kinh doanh trên địa bàn, báo cáo Ủy ban và các sở, ban, ngành, trên cơ sở đó, đề nghị UBND tỉnh, TP chi đạo các sở, ban, ngành phối hợp với cơ quan thuế tiến hành kiểm tra, rà soát để xác định doanh thu, mức thuế của các hộ, cá nhân và đôn đốc các hộ, cá nhân thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế với ngân sách Nhà nước theo quy định; tổ chức tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật thuế thường xuyên và đa dạng hình thức đến các hộ, cá nhân cho thuê nhà, văn phòng.

Chế tài nghiêm khắc

Liên quan đến vấn đề này, luật sư Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, Điều 9, Thông tư 40/2021/TT-BTC quy định cá nhân cho thuê tài sản là cá nhân có phát sinh doanh thu từ cho thuê tài sản bao gồm: cho thuê nhà, mặt bằng, cửa hàng, nhà xưởng, kho bãi không bao gồm dịch vụ lưu trú; cho thuê phương tiện vận tải, máy móc thiết bị không kèm theo người điều khiển; cho thuê tài sản khác không kèm theo dịch vụ. Dịch vụ lưu trú không tính vào hoạt động cho thuê tài sản theo hướng dẫn tại khoản này gồm: cung cấp cơ sở lưu trú ngắn hạn cho khách du lịch, khách vãng lai khác; cung cấp cơ sở lưu trú dài hạn không phải là căn hộ cho sinh viên, công nhân và những đối tượng tương tự; cung cấp cơ sở lưu trú cùng dịch vụ ăn uống hoặc các phương tiện giải trí.

Luật Quản lý thuế cũng quy định cá nhân cho thuê nhà phải khai thuế theo từng lần phát sinh kỳ thanh toán (xác định theo thời điểm bắt đầu thời hạn cho thuê của từng kỳ thanh toán) hoặc khai thuế theo năm dương lịch.

Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, người kê khai thiếu dẫn đến nộp thiếu thuế sẽ bị phạt 20% số tiền thiếu. Trường hợp không kê khai, mức phạt từ 2 - 25 triệu đồng, tùy thời gian và mức độ vi phạm. Nếu số tiền trốn thuế lớn và hành vi có dấu hiệu hình sự, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Số tiền thuế thu từ hoạt động cho thuê nhà không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn góp phần bảo đảm công bằng xã hội.

Thực tế, nhiều chủ nhà vẫn giữ tâm lý “an toàn” vì cho rằng cơ quan thuế khó kiểm soát, hoặc viện lý do chưa từng bị kiểm tra nên chủ quan trong việc kê khai. Song, với các biện pháp siết chặt quản lý hiện nay, tình trạng cho thuê nhà nhưng không đóng thuế có thể sẽ sớm chấm dứt. Những biện pháp phối hợp đa ngành, từ cơ quan thuế, chính quyền địa phương đến công an, ban quản lý khu dân cư đang giúp công tác giám sát trở nên toàn diện và hiệu quả hơn.

Cơ quan thuế cũng liên tục phát đi khuyến cáo, nhấn mạnh rằng người cho thuê nhà cần chủ động tìm hiểu kỹ các quy định, thực hiện kê khai đầy đủ, chính xác và đúng hạn. Bởi nếu chờ đến khi bị phát hiện, khoản phải nộp sẽ không chỉ dừng lại ở phần thuế gốc mà còn kèm theo tiền phạt, tiền chậm nộp, thậm chí cao hơn nhiều lần so với nghĩa vụ ban đầu.

Việc siết chặt quản lý thuế đối với hoạt động cho thuê nhà không chỉ để tăng thu ngân sách mà còn nhằm xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng. Đây cũng là lời nhắc nhở đối với các cá nhân, hộ gia đình đang tham gia cho thuê bất động sản: tuân thủ nghĩa vụ thuế không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là cách góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng.

Thái An