Xuân Nha nỗ lực từng bước xây dựng nông thôn mới bền vững

Tập trung ưu tiên giao thông nông thôn

Là xã vùng III biên giới của tỉnh Sơn La, với chiều dài đường biên khoảng 2,5km và diện tích tự nhiên rộng 26.337ha, xã Xuân Nha được thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và quy mô dân số của hai đơn vị hành chính trước đây.

Người dân xã Xuân Nha (Sơn La) cùng nhau tham gia xây dựng đường giao thông NTM, góp phần cải thiện `hạ tầng và nâng cao chất lượng cuộc sống tại địa phương.

Xã hiện có 2.163 hộ dân với 10.110 nhân khẩu, đa dạng về dân tộc với 8 nhóm anh em cùng sinh sống: Thái, Mường, Mông, Kinh, Dao, Sinh Mun, Khơ Mú và Ê Đê. Đời sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, trong đó xã còn 439 hộ nghèo và 172 hộ cận nghèo.

Ông Giàng A Ký, Chủ tịch UBND xã, cho biết: "Ngay sau khi sáp nhập, xã đã kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng NTM, phân công rõ ràng nhiệm vụ cho từng thành viên; đồng thời tổ chức rà soát, đánh giá thực trạng các tiêu chí nhằm duy trì và nâng cao những tiêu chí đã đạt được, đồng thời tập trung triển khai các tiêu chí còn lại phù hợp với điều kiện thực tế".

Theo ông Ký, xã vẫn đối mặt với không ít thách thức như hạ tầng giao thông nông thôn còn hạn chế, thu nhập người dân thấp, đời sống gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, địa bàn còn tiềm ẩn những vấn đề phức tạp về an ninh trật tự, đặc biệt là tệ nạn ma túy.

"Trong thời gian tới, xã sẽ tiếp tục phát huy nội lực, huy động hiệu quả các nguồn vốn đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, tập trung ưu tiên giao thông nông thôn. Song song đó, đẩy mạnh triển khai các mô hình kinh tế phù hợp với tiềm năng và lợi thế địa phương. Đồng thời, công tác đảm bảo an ninh trật tự và phòng chống tệ nạn xã hội cũng sẽ được thực hiện quyết liệt để giữ gìn cuộc sống bình yên cho người dân", ông Ký nhấn mạnh.

Kết quả rà soát hiện tại cho thấy, sau sáp nhập, xã mới đạt 9/19 tiêu chí và 34/57 chỉ tiêu của chương trình NTM. Các tiêu chí đã hoàn thiện gồm thủy lợi và phòng chống thiên tai, điện, trường học, cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn, tổ chức sản xuất, y tế, giáo dục, hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật, quốc phòng – an ninh.

Tuy nhiên, vẫn còn 10 tiêu chí với 23 chỉ tiêu chưa đạt, trong đó nổi bật là tiêu chí thu nhập và giảm nghèo đa chiều. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giai đoạn 2021–2025 vẫn còn cao, chiếm 20,3%, trong khi thu nhập bình quân đầu người mới đạt 17 triệu đồng/năm.

Nhận thức rõ phát triển kinh tế là nền tảng để hoàn thiện các tiêu chí khác, xã đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng hàng hóa.

Ông Lò Văn Pheng, 72 tuổi, người dân sinh sống tại bản Chiềng Nưa, xúc động chia sẻ: "Tôi sống ở bản này từ nhỏ, ngày trước đường đất lầy lội, mùa mưa đi lại rất khó khăn. Giờ Nhà nước đầu tư làm đường bê tông, có điện, nước sạch, nhà văn hóa khang trang, mọi thứ đã thay đổi rõ rệt. Chương trình nông thôn mới không chỉ đổi thay bộ mặt bản làng, mà còn giúp bà con sống tốt hơn, đoàn kết hơn".

Kinh tế nông nghiệp tạo đà giảm nghèo

Hiện trên địa bàn có 8 hợp tác xã nông nghiệp hoạt động, trong đó 4 đơn vị chuyên về thủy sản. Một số mô hình đã tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 75 lao động địa phương, đồng thời liên kết với các hộ dân mở rộng vùng sản xuất và chủ động trong việc tiêu thụ sản phẩm.

Tuyến đường nội bản tại xã Xuân Nha đã được bê tông hóa sạch đẹp, giúp người dân đi lại thuận tiện và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Điển hình là Hợp tác xã Nông nghiệp Tiến Thành ở bản Suối Quanh, thành lập từ năm 2017, đang quản lý hơn 50ha cây ăn quả gồm nhãn, xoài, cam, trong đó 20ha canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP. Mỗi năm, HTX thu hoạch khoảng 400 tấn quả, đem lại lợi nhuận gần 3 tỷ đồng.

Ngoài ra, địa phương còn có hai cơ sở chuyên sản xuất và chế biến măng sạch với vùng nguyên liệu tre Bát Độ trên 350ha. Năm 2025, diện tích trồng mới đạt 27ha, diện tích thu hoạch ước khoảng 220ha, sản lượng dự kiến 300 tấn/năm.

Trong lĩnh vực thủy sản, một đơn vị đang quản lý 76 lồng cá với sản lượng khoảng 600 kg/năm, doanh thu ước đạt 600 triệu đồng. Nhờ đa dạng hóa ngành nghề, thu nhập bình quân của lao động tại các tổ hợp sản xuất này đạt từ 5–7,5 triệu đồng/tháng.

Hiện nay, tại các nương nhãn của HTX Tiến Thành, bà con đang tất bật vào mùa thu hoạch. Năm nay nhãn chín muộn hơn mọi năm, giá bán dao động từ 7.000–9.000 đồng/kg, chủ yếu tiêu thụ qua thương lái và các xưởng chế biến long nhãn. Các cây cam sai quả, vỏ căng bóng hứa hẹn thu hoạch chính vụ trong khoảng hai tháng tới.

Nhiều xã ở Sơn La giảm tiêu chí nông thôn mới sau sáp nhập

Ngọc Chiến “miền cổ tích đại ngàn Tây Bắc” cán đích nông thôn mới

Anh Lò Văn Thuyến, Bí thư Chi bộ, Trưởng bản Đông Tà Lào, chia sẻ: "Thực hiện phương châm 'Nhà nước và nhân dân cùng làm', Ban quản lý bản đã vận động người dân đóng góp gần 300 triệu đồng thuê máy móc san gạt nền đường. Nhà nước hỗ trợ thêm 60 tấn xi măng, 112 m³ cát, 182 m³ đá, tổng trị giá khoảng 300 triệu đồng. Nhờ đó, tuyến đường nội bản dài 275 m, rộng 3 m đã được bê tông hóa kiên cố, giúp việc đi lại thuận tiện hơn rất nhiều".

Song song với phát triển sản xuất, xã Xuân Nha chú trọng đầu tư xây dựng hạ tầng nông thôn. Xã phối hợp với Ban Quản lý Dự án khu vực Vân Hồ triển khai xây dựng ba tuyến đường giao thông nông thôn tại các bản Đông Tà Lào, Mường An, Chiềng Nưa và công trình nước sạch tại bản Chiềng Hin.

Đến nay, 100% đường trục xã và các tuyến đường kết nối trung tâm đến các bản đã được nhựa hóa hoặc bê tông hóa; tỷ lệ hộ sử dụng điện lưới quốc gia đạt trên 95%; toàn bộ 17 bản đều có nhà văn hóa. Các tiêu chí về y tế, giáo dục cũng được nâng cao rõ rệt, đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân.

Quyết tâm hoàn thiện các tiêu chí NTM trong giai đoạn 2026–2030, xã Xuân Nha tiếp tục huy động sức dân, tận dụng tối đa nguồn lực từ ngân sách Nhà nước, các chương trình mục tiêu quốc gia, dự án cũng như nguồn xã hội hóa nhằm nâng cao chất lượng các tiêu chí.

Hiện địa phương đang tập trung phát triển sản xuất nông - lâm nghiệp theo hướng hàng hóa gắn với phát triển sản phẩm OCOP; tạo việc làm, nâng cao thu nhập và ổn định sinh kế cho người dân. Mục tiêu đặt ra là giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 3–4% mỗi năm và đạt thêm 1–2 tiêu chí NTM.

Với quyết tâm cao, tinh thần đoàn kết và sự đồng thuận của nhân dân cùng với những kết quả đã đạt được trước khi sáp nhập, xã Xuân Nha đang từng bước hoàn thiện và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Phượng Nguyễn