Xuất khẩu cá tra sang Mỹ tăng đáng kể nhờ 'gom hàng sớm' trước nguy cơ áp thuế

Theo Tổng cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 6, xuất khẩu cá tra của Việt Nam đạt 86 triệu USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế đến ngày 15/6/2025, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt 911 triệu USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2024.

Riêng tại thị trường Mỹ, xuất khẩu cá tra đạt 158 triệu USD tính đến giữa tháng 6, tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, theo VASEP, mức tăng này chủ yếu đến từ các đơn hàng được ký và thực hiện từ đầu năm, đặc biệt là các hợp đồng giao hàng theo điều kiện FOB/CIF đã chốt từ trước. Vì vậy, con số kim ngạch hiện tại chưa phản ánh đầy đủ tình hình thực tế của thị trường trong tháng 6.

Phile cá tra đông lạnh tiếp tục là mặt hàng chủ lực trong cơ cấu xuất khẩu sang Mỹ. Trong 5 tháng đầu năm, kim ngạch đạt 131 triệu USD, tăng 1% so với cùng kỳ và chiếm khoảng 20% tổng giá trị xuất khẩu phile cá tra của Việt Nam. Riêng tháng 5 ghi nhận mức xuất khẩu cao nhất kể từ đầu năm, đạt 38 triệu USD, tăng mạnh 27% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong đó, nhóm sản phẩm cá tra chế biến mã HS16 ghi nhận tăng trưởng bứt phá, đạt hơn 8 triệu USD trong 5 tháng đầu năm. Con số tăng gần 9 lần so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 39% tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra chế biến của Việt Nam.

Xuất khẩu cá tra chế biến Việt Nam sang Mỹ. (Nguồn: VASEP)

Hiệp hội nhận định, dù kim ngạch còn khiêm tốn so với phile đông lạnh, tốc độ tăng trưởng đều và mạnh qua các tháng cho thấy dư địa phát triển lớn của phân khúc này trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, cá tra khô và các sản phẩm đông lạnh khác cũng ghi nhận mức tăng trưởng tích cực, đạt gần 3 triệu USD, tăng 66% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, thị trường Mỹ hiện đối mặt với rủi ro chính sách.

Nguy cơ Mỹ áp mức thuế mới với cá tra Việt Nam từ ngày 1/8/2025 đã khiến nhiều doanh nghiệp hạn chế ký kết đơn hàng mới và đẩy nhanh tiến độ giao hàng theo hợp đồng cũ. Một số doanh nghiệp chuyển hướng sang xuất khẩu các sản phẩm chế biến sâu, chất lượng cao nhằm gia tăng giá trị, đồng thời hạn chế rủi ro tăng giá sau khi thuế có hiệu lực.

VASEP cho biết, thông tin về chính sách thuế đã khiến các nhà nhập khẩu Mỹ tăng cường gom hàng sớm, đẩy mạnh đặt hàng trước thời điểm 1/8. Đây cũng là một trong những nguyên nhân lý giải vì sao xuất khẩu cá tra sang Mỹ vẫn tăng mạnh trong giai đoạn đầu mùa hè, dù triển vọng sắp tới vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro.Tuy nhiên, đằng sau sự tăng trưởng ngắn hạn, ngành thủy sản Việt Nam đang phải đối mặt với thách thức lớn từ chính sách thuế của Mỹ. Mức thuế đối ứng lên tới 46% nếu được áp dụng sẽ làm đội chi phí, tạo gánh nặng thuế chồng thuế và đẩy nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ, vào thế bấp bênh. Hệ quả không chỉ là mất đơn hàng mà còn có nguy cơ phá vỡ toàn bộ chuỗi cung ứng và làm gia tăng thất nghiệp cục bộ tại các địa phương có ngành sản xuất thủy sản.

Các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan hay các nhà sản xuất cá hồi Nam Mỹ cũng đang tìm cách ứng phó hoặc tranh thủ cơ hội thị phần. Đặc biệt, các nhà xuất khẩu từ Mỹ Latinh như Brazil hay Chile được cho là sẽ hưởng lợi nếu Việt Nam bị loại khỏi chuỗi cung ứng vào Mỹ do mức thuế cao.

Dự báo xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2025 đang phụ thuộc lớn vào kịch bản thuế quan sau 9/7. Nếu mức thuế giữ ở 10% hoặc được xóa bỏ, Việt Nam có thể giữ vững hoặc vượt mốc 10 tỷ USD. Tuy nhiên, nếu thuế lên 46%, tổng kim ngạch cả năm có thể giảm về mức 9 tỷ USD, với nhiều rủi ro kéo dài.

"Xuất khẩu thủy sản Việt Nam đang thể hiện sự phục hồi mạnh mẽ và linh hoạt trong bối cảnh nhiều bất định. Tuy nhiên, sự bền vững của tăng trưởng trong nửa cuối năm sẽ phụ thuộc rất lớn vào chính sách thương mại của Mỹ. Đây sẽ là biến số then chốt định hình bức tranh thủy sản Việt Nam trong năm 2025", VASEP nhận định.

Trang Mai