Xuất khẩu 'chạy trước'

Sản xuất đồ gỗ gia dụng xuất khẩu ở Khu công nghiệp Phan Thiết. Ảnh: Ngọc Lân

1. Thời điểm này vào mọi năm, các ngành nghề sản xuất, kinh doanh phục vụ xuất khẩu tại tỉnh đều chuẩn bị cho mùa cao điểm. Thế nhưng, năm nay, thị trường này có sự chững lại, không tích trữ như thường thấy mà vẫn theo diễn biến xuất khẩu nổi bật từ đầu năm đến nay là “chạy trước”. Điều này xuất phát từ tâm lý các công ty, tập đoàn muốn tránh thuế quan mới của Hoa Kỳ. Điều đáng ngại, đó không chỉ là thị trường Hoa Kỳ mà còn gây ra phản ứng dây chuyền với các thị trường khác.

Đó là lý do đến thời điểm này, các công ty, tập đoàn xuất khẩu đều ở trạng thái có đơn hàng thì thực hiện, còn không thì dừng, chứ không tập trung trữ nguyên vật liệu, trữ hàng như trước đây. Việc bảo đảm an toàn trong sản xuất, kinh doanh này phù hợp với phương án của công ty nhưng mặt khác cũng tạo ra sự phổ biến trong ngưng trệ kéo theo của các hoạt động có liên quan, ngay cả việc cung cấp lương thực, thực phẩm.

Sản xuất trứng gà ở Trà Tân. Ảnh: Ngọc Lân

Lãnh đạo Công ty Sản xuất trứng gà tại xã Trà Tân (tỉnh Lâm Đồng) cho biết, lâu nay, vào thời điểm này, các nhà máy tại các khu công nghiệp ở TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương... mua trứng lo bữa ăn cho công nhân tăng cao. Vì công nhân tăng ca sản xuất hàng dự trữ nhưng bây giờ, lượng trứng bán ra của công ty lại giảm 30%. Vì thế, thời gian này, công ty tập trung xây dựng thương hiệu theo hướng từ nông trại đến bàn ăn, cũng như hoàn tất các thủ tục, điều kiện theo yêu cầu để chuẩn bị sang năm xuất khẩu sản phẩm vào thị trường Singapore, Ả Rập...

Trong khi đó, một công ty chuyên may giày gia công xuất khẩu vào thị trường Mỹ, Pháp tại Cụm công nghiệp Nam Hà (xã Trà Tân) cũng đang chững lại các đơn hàng. Trong thời gian này, đơn vị đang xây dựng nhà máy giai đoạn 2, tuyển thêm công nhân đào tạo, nâng số công nhân tại công ty hiện có lên hơn 4.000 người. Chuẩn bị đến thời điểm cuối năm hoặc sang năm 2026 sẽ thực hiện các đơn hàng được dự đoán có khả năng tăng cao.

Thu hoạch mủ cao su. Ảnh: Ngọc Lân

2. Những động thái trên cho thấy, những người trong cuộc đang ý thức sự chuyển hóa của thị trường xuất khẩu. Thực tế, 10 tháng qua, các công ty, tập đoàn sau những tranh thủ xuất khẩu “chạy trước” để tránh thuế quan của Hoa Kỳ thì cũng dè dặt từng bước với giai đoạn cuối năm này.

Đây là tình hình chung của cả nước. Ở góc độ nào đó, chính nhờ “chạy trước” này đã giúp tăng trưởng xuất khẩu trong 10 tháng qua của cả nước rất khả quan. Lâm Đồng cũng không ngoại lệ. Cụ thể, tại khu vực Đông Nam tỉnh, nơi tập trung nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp với đa dạng các mặt hàng xuất khẩu thì kim ngạch xuất khẩu hàng hóa trong 10 tháng đạt hơn 668 triệu USD. Thể hiện, cả kinh tế nhà nước, tư nhân đều có kim ngạch tăng và nhất là kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài có mức tăng kim ngạch bằng 152,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Bên cạnh nổi lên một số mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng cao như: cao su tăng 624,4% và thu về gần 29 triệu USD, hàng rau, quả tăng 175,4% với 16,5 triệu USD, giày dép các loại tăng 202%, đạt hơn 98 triệu USD... Trong khi đó, các mặt hàng xuất khẩu với kim ngạch lớn vẫn đang giữ vị trí ổn định, dù tăng không cao như hàng dệt may với gần 215 triệu USD, bằng 102% so với cùng kỳ, hàng thủy sản 240 triệu USD, bằng 75% so với cùng kỳ...

Sản xuất giày xuất khẩu ở Khu công nghiệp Hàm Kiệm. Ảnh: Ngọc Lân

Trong những tháng cuối năm, theo nhận định về thị trường xuất khẩu cho thấy nhiều khó khăn đã hiện diện trong hiện tại. Đó là ngoài thuế đối ứng của Mỹ, một số thị trường trọng điểm tạm dừng nhập khẩu gạo Việt Nam trong thời gian ngắn, gần đây nhất là sắc lệnh mới về thuế đối với đồ gỗ nhập khẩu từ phía Mỹ: Từ ngày 14/10/2025, các mặt hàng gỗ mềm, gỗ xẻ nhập khẩu vào Mỹ sẽ bị áp thuế 10%; tủ bếp, tủ phòng tắm và các sản phẩm gỗ nội thất bọc nệm áp thuế 25%. Ngoài ra, kể từ ngày 1/1/2026, mức thuế đối với đồ nội thất bọc nệm sẽ là 30%; tủ bếp và tủ phòng tắm là 50%. Từ đây sẽ có ảnh hưởng đến xuất khẩu các nhóm hàng.

Sản xuất đồ gỗ gia dụng xuất khẩu ở Khu công nghiệp Phan Thiết. Ảnh: Ngọc Lân

Vì vậy, thời gian cuối năm nay, kim ngạch xuất khẩu đang chứa thách thức lẫn cơ hội. Vì khó đoán như thị trường mọi năm nên đáp án ấy sẽ được rõ vào cuối năm, với những yếu tố bất ngờ.

Thống kê Lâm Đồng nhận định: “Kinh tế thế giới 9 tháng năm 2025 ghi nhận tín hiệu lạc quan ngắn hạn khi các tổ chức quốc tế nâng nhẹ dự báo tăng trưởng cả năm lên mức 2,4% - 3,2%, chủ yếu nhờ hoạt động xuất khẩu “chạy trước” để tránh thuế quan mới của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, đây chỉ là động lực tạm thời và tăng trưởng toàn cầu được dự báo sẽ chậm lại đáng kể vào cuối năm, khi căng thẳng thương mại gia tăng và các rủi ro vĩ mô trở nên rõ nét hơn”.

Bích Nghị .