Xuất khẩu điện tử năm 2025 hướng đến mốc kim ngạch 145 tỷ USD

Trong bối cảnh địa chính trị và công nghệ toàn cầu liên tục thay đổi, Việt Nam đang từng bước chuyển mình từ “công xưởng sản xuất” trở thành trung tâm sáng tạo công nghệ cao của khu vực. Xuất khẩu ngành điện tử của Việt Nam trong năm 2024 có thể coi là “bùng nổ” khi thu về gần 126,5 tỷ USD, tăng 17 tỷ USD so với năm 2023. Trong 8 tháng năm nay, nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất, đạt 56,71 tỷ USD. Đây là nhóm hàng có kim ngạch cao nhất trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Ngành công nghiệp điện tử Việt Nam có điều kiện thuận lợi để phát triển khi nước ta có vị trí địa lý nằm trong khu vực có nền công nghiệp phát triển nhanh và năng động. Thêm vào đó là thị trường nội địa hơn 100 triệu dân và khả năng tiếp cận trực tiếp với thị trường 600 triệu dân của khu vực ASEAN.

Thị trường xuất khẩu quốc tế rộng lớn nhờ Việt nam tham gia ký Hiệp định thương mại tự do (FTA) với nhiều nước trên thế giới. Ông Trần Đức Hòa- Phó Giám đốc kinh doanh Công ty CP Công nghệ công nghiệp Bưu chính viễn thông (VNPT Technology) cho biết, dự kiến trong năm nay và những năm tiếp theo DN tiếp tục đầu tư thêm các robot tự động hóa, khi rất nhiều DN muốn chuyển sản xuất sang Việt Nam.

Tương lai tăng trưởng của lĩnh vực điện tử công nghệ được nhận định còn lớn, mặc dù những biến động về kinh tế, thương mại và xung đột địa chính trị toàn cầu tác động tới chuỗi cung ứng và giao nhận. Hiện các nguồn lực đầu tư vào sản xuất trong ngành này tại Việt Nam đang tiếp diễn, thể hiện qua các dự án đang đầu tư, sắp đi vào vận hành và cả các dự án đang chuẩn bị vào Việt Nam.

Đơn cử, Foxconn với khoản đầu tư nửa tỷ USD sẽ đi vào sản xuất, kinh doanh chính thức từ tháng 5/2027, hay nhà máy thứ 3 tại Việt Nam của Tập đoàn Pegatron (Đài Loan) với tổng vốn đầu tư 500 triệu USD dự kiến được đầu tư tại Hải Phòng giai đoạn 2025 - 2026…Những dự án này sẽ tiếp tục củng cố vị thế của Việt Nam như một trung tâm xuất khẩu sản phẩm công nghệ trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu, đồng thời là động lực giúp cho tăng trưởng xuất khẩu hàng năm của lĩnh vực này thu hút thêm nhiều ngoại tệ.

Tuy nhiên, đằng sau các con số ấn tượng là những thách thức, hiện 100% giá trị xuất khẩu điện thoại đến từ FDI, nhưng 80% linh kiện vẫn phải nhập khẩu. Hơn 90% nhà cung ứng cấp 1 là DN FDI, khả năng nghiên cứu và phát triển trong nước còn hạn chế và DN Việt Nam chủ yếu vẫn đóng vai trò lắp ráp. Những thách thức này đặt ra vấn đề ngành điện tử Việt Nam cần chuyển từ một trung tâm lắp ráp sang một quốc gia sản xuất có chiều sâu. Qua đó rất cần sự năng động, sáng tạo và sự phối hợp chặt chẽ giữa DN - nhà trường.

TS. Nguyễn Đức Minh, Phó Hiệu trưởng Trường Điện - Điện tử, Đại học Bách khoa Hà nội cho biết, hầu hết là các DNVVN gần như không có tiền, không thể nào đầu tư cả mấy chục tỷ, thậm chí là cả trăm tỷ cho dây chuyền tự động. Nhưng các DN lại có cơ hội và thuận lợi đó là người Việt cập nhật nhanh kiến thức cũng như áp dụng công nghệ.

Điện tử là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, chiếm hơn 30% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước năm 2024. Trong đó, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với tỷ trọng xuất khẩu lên tới hơn 40% trong một số phân khúc. Trung Quốc lại là nguồn cung nguyên liệu lớn nhất, chiếm tới 80% linh kiện và nguyên liệu cho ngành điện tử Việt Nam.

Việt Nam sớm trở thành trung tâm xuất khẩu sản phẩm công nghệ trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Theo các nhà phân tích, bối cảnh hiện nay là cơ hội để Việt Nam tái cấu trúc chuỗi cung ứng, đẩy mạnh chuyển đổi số và mở rộng thị trường thông qua các FTA và thương mại điện tử xuyên biên giới để tăng cường xuất khẩu. Bà Đỗ Thị Thúy Hương - Ủy viên ban chấp hành, Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử (VEIA) - Phó Chủ tịch, Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ (VASI) khuyến nghị, các DN cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tận dụng 17 FTA với gần 70 nền kinh tế để trở thành lợi thế.

“Ngoài những lợi thế rất lớn cho sản phẩm điện tử đến EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, các DN còn có khá nhiều thị trường ngách như Bắc Âu, Nam Mỹ, Trung Đông hoặc châu Phi. Do đó các DN cần nghiên cứu thị trường mới và tiềm năng như thị trường Ấn Độ có quy mô dân số lớn nhất trên thế giới, cũng như có chiến lược dài hạn đầu tư nghiên cứu và xây dựng thương hiệu tại các thị trường mới”, theo bà Hương.

Năm 2025 nếu duy trì được tăng trưởng như năm 2024, xuất khẩu điện tử có thể cán mốc 145 tỷ USD. Tuy nhiên, các DN cần chú ý về các chính sách thương mại mới dự kiến được ban hành tại một số nước nhập khẩu, trong đó có lĩnh vực điện tử.

Xuân Lan/VOV1