Xuất khẩu - đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Ninh Bình

Xuất khẩu Ninh Bình tăng tốc mạnh mẽ

Ninh Bình đang ghi dấu ấn rõ rệt trên bản đồ xuất khẩu cả nước nhờ quá trình cải cách môi trường kinh doanh được triển khai đồng bộ, quyết liệt và hướng đến hiệu quả thực chất. Thay vì tập trung vào các giải pháp ngắn hạn, tỉnh ưu tiên nâng cấp hạ tầng công nghiệp, cải thiện chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, hỗ trợ doanh nghiệp gỡ vướng trong đầu tư - sản xuất, đồng thời đẩy mạnh xúc tiến đầu tư có chọn lọc.

Sự rành mạch trong chiến lược thu hút vốn, đặc biệt đối với các dự án công nghệ cao và định hướng phát triển xanh trong Chương trình Xúc tiến đầu tư năm 2025 đã tạo lực đẩy quan trọng giúp Ninh Bình mở rộng không gian tăng trưởng và thu hút hiệu quả dòng vốn mới.

Khu công nghiệp Gián Khẩu, tỉnh Ninh Bình

Nhờ các giải pháp nền tảng được củng cố, kim ngạch xuất khẩu của Ninh Bình trong 10 tháng năm 2025 ước đạt 21,353 tỷ USD; nhập khẩu đạt 18,949 tỷ USD, duy trì đà tăng mạnh bất chấp sức ép từ biến động thương mại toàn cầu. Tỉnh hiện có nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực, từ linh kiện điện tử, xi măng – clinker đến nông sản chế biến, dệt may, da giày và thủ công mỹ nghệ, với mạng lưới tiêu thụ mở rộng ra hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đáng chú ý, những sản phẩm mới như laptop, notebook và subnotebook của QMH Computer hay modul camera và xe tải tiếp tục tăng trưởng ấn tượng.

Để doanh nghiệp khai thác tốt hơn các thị trường có FTA với Việt Nam, Ninh Bình giao Sở Công Thương làm đầu mối hỗ trợ, cung cấp thông tin cam kết của CPTPP, EVFTA, UKVFTA, CEPA và các hiệp định khác; đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp áp dụng quy tắc xuất xứ, theo dõi các rào cản thương mại và tận dụng ưu đãi thuế quan. Chỉ trong 10 tháng năm 2025, cơ quan hải quan đã cấp hơn 5.816 bộ C/O, góp phần giúp doanh nghiệp rút ngắn quy trình, giảm chi phí và dễ dàng thâm nhập các thị trường khó tính.

Riêng tại địa bàn tỉnh Nam Định (cũ), kim ngạch xuất khẩu trong 10 tháng năm 2025 tăng tới 88% so với cùng kỳ năm trước. Các nhóm hàng như dệt may, da giày, gỗ chế biến, dăm gỗ và thiết bị điện tử tiếp tục duy trì mức tăng cao, trong đó nhiều doanh nghiệp lớn ghi nhận đóng góp đáng kể như QMH Computer tăng 1,9 tỷ USD, Top Textiles tăng 74,2 triệu USD hay Youngone Nam Định tăng 33,3 triệu USD. Theo đánh giá từ lực lượng hải quan, sự bứt phá này phản ánh xu hướng mở rộng sản xuất và gia tăng đơn hàng của các doanh nghiệp FDI cũng như doanh nghiệp nội địa trong bối cảnh môi trường kinh doanh cải thiện rõ rệt.

Công nhân làm việc tại nhà máy dệt Bảo Minh.

Cùng với diễn biến kim ngạch tăng nhanh, cộng đồng doanh nghiệp tham gia xuất nhập khẩu tại Ninh Bình tiếp tục mở rộng với hơn 1.100 doanh nghiệp đang hoạt động. Đây là một chỉ báo tích cực cho thấy môi trường đầu tư đã đủ sức hấp dẫn để thu hút nhiều thành phần kinh tế tham gia vào thương mại quốc tế.

Nếu năm 2021, tổng kim ngạch xuất khẩu của ba tỉnh Hà Nam - Nam Định - Ninh Bình mới đạt 9,16 tỷ USD, thì đến năm 2025, Ninh Bình (sau sáp nhập) ước đạt 22,75 tỷ USD, tăng gấp 2,5 lần chỉ sau bốn năm. Tốc độ tăng trưởng bình quân 25%/năm cho thấy xuất khẩu đang trở thành trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế tỉnh, đồng thời phản ánh sự chuyển dịch mạnh mẽ của chuỗi giá trị công nghiệp trong khu vực.

Chủ động bước vào chuỗi giá trị toàn cầu

Sau quá trình hợp nhất, Ninh Bình bước vào một giai đoạn phát triển mới với nền tảng sản xuất được mở rộng cả về quy mô lẫn chiều sâu. Lợi thế công nghiệp của tỉnh giờ đây trải dài từ chế biến – chế tạo, dệt may, cơ khí, vật liệu xây dựng cho tới các ngành nông - thủy sản. Sự kết hợp này không chỉ giúp tỉnh xây dựng danh mục hàng xuất khẩu phong phú hơn mà còn tạo điều kiện gia tăng tỷ trọng các sản phẩm công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao, giảm lệ thuộc vào xuất khẩu thô và các khâu gia công truyền thống.

Tuy nhiên, nền sản xuất của tỉnh vẫn đối diện những điểm nghẽn nhất định. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu quy mô lớn vẫn hoạt động chủ yếu theo mô hình gia công cho các đối tác nước ngoài, phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu với tỷ lệ nội địa hóa thấp.

Các ngành trụ cột như dệt may, da giày, nông - thủy sản lại chịu sức ép cạnh tranh lớn từ các địa phương có lợi thế tương tự, đồng thời đối mặt với sự cạnh tranh trực tiếp từ nhiều nước trong khu vực. Hạ tầng logistics của tỉnh vẫn thiếu những điểm tựa quan trọng như trung tâm logistics quy mô lớn, cảng cạn, kho ngoại quan hay mạng lưới dịch vụ hậu cần hiện đại, khiến chi phí vận chuyển còn cao và làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa Ninh Bình.

Công nhân lắp ráp ô tô tại Nhà máy ô tô Hyundai Thành Công, KCN Gián Khẩu

Theo nhận định của cơ quan quản lý, dư địa tăng trưởng xuất khẩu của Ninh Bình vẫn rất lớn nếu tỉnh tiếp tục khai thác hiệu quả lộ trình ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do, đặc biệt là các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, UKVFTA hay CEPA. Để hiện thực hóa cơ hội này, tỉnh đã triển khai nhiều chính sách nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu theo hướng chủ động hơn. Cải cách thủ tục hành chính được đẩy mạnh tạo môi trường đầu tư thông thoáng; các chương trình xúc tiến thương mại quốc tế được kết nối đồng bộ với hoạt động quảng bá du lịch để mở rộng thị trường và gia tăng nhận diện sản phẩm.

Cùng với đó, Ninh Bình yêu cầu các cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ trong kiểm soát thị trường, chống buôn lậu, gian lận thương mại và gian lận xuất xứ nhằm bảo vệ môi trường kinh doanh minh bạch, giữ vững uy tín của hàng xuất khẩu. Về phía sản xuất, tỉnh đang đẩy mạnh quá trình tái cơ cấu ngành công nghiệp gắn với chuyển đổi số để tạo đột phá trong lĩnh vực chế biến – chế tạo, coi đây là động lực tăng trưởng mới. Tỉnh cũng khuyến khích hình thành các trung tâm cung ứng nguyên phụ liệu cho doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt trong nhóm ngành then chốt như linh kiện điện tử, ô tô, dệt may, da giày và nông sản – những lĩnh vực cần nguồn cung ổn định và chất lượng cao.

Song song với tái cơ cấu công nghiệp, tỉnh định hướng thu hút mạnh các dự án phát triển hạ tầng logistics mang tính kết nối vùng, từ hệ thống cảng cạn, kho bãi, trung tâm phân phối đến các dịch vụ hỗ trợ vận tải, đóng gói và lưu trữ. Hạ tầng logistics đồng bộ sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí, nâng tỷ lệ nội địa hóa và mở rộng khả năng thâm nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Bên cạnh hạ tầng cứng, Ninh Bình cũng đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử và mở rộng các kênh thị trường mới, triển khai nhiều chương trình hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp ở các ngành có lợi thế như thủ công mỹ nghệ, nông sản, may mặc, ô tô – linh kiện ô tô, điện tử - máy tính và các sản phẩm chế biến kỹ thuật cao.

Phương Liên