Xuất khẩu nông sản đi Trung Quốc bằng tàu container lạnh: Giải pháp khả thi trong mùa dịch Covid-19

Giữa tháng 2/2020 vừa qua, ngành Đường sắt chính thức khai thác tàu container lạnh liên vận quốc tế vận chuyển thanh long chạy thẳng từ ga Đồng Đăng sang ga Bằng Tường (Trung Quốc).

Chi cục Hải quan ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng cho biết, chỉ trong hai ngày 11 và 19/2, đã thực hiện thí điểm xuất khẩu được 27 container thanh long quả tươi, tương đương 460 tấn từ Việt Nam sang Trung Quốc bằng đường sắt.

Sau đó, các chuyến tàu container lạnh chở thanh long tiếp theo được làm thủ tục thông quan nhanh chóng, thuận tiện.

Theo Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, tàu chuyên container lạnh chở hàng nông sản tươi sống từ phía Nam ra ga Đông Anh, Yên Viên mất khoảng 64 giờ.

Sau đó chạy đến ga Đồng Đăng mất khoảng 6 giờ nữa. Cộng với thời gian chờ làm các tác nghiệp kĩ thuật dọc đường, thủ tục, đến khi thông quan nhiều nhất cũng chỉ mất khoảng 5 ngày.

Phun khử trùng toa hàng nhập khẩu tại Cửa khẩu ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng

Một đoàn tàu có thể chở đến 20 container lạnh, cước phí đường sắt thấp hơn so với đường bộ khoảng 20%. Trong khi đó, nếu đi bằng đường bộ sẽ cần đến 20 chiếc ô tô.

Ông Phạm Đức Khái, Giám đốc Chi nhánh Khai thác đường sắt ga Đồng Đăng, Trưởng ga liên vận quốc tế Đồng Đăng thông tin thêm, tàu đến ga Đồng Đăng, thời gian chờ đợi làm tác nghiệp kĩ thuật toa xe, đầu máy và làm thủ tục cũng chỉ khoảng nửa buổi là có thể chạy sang ga Bằng Tường.

Thời gian chạy tàu cũng chỉ khoảng 40 phút. Nếu đi bằng đường bộ, thời gian thông quan qua cửa khẩu đường bộ khó xác định trước được.

Theo thống kê của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), chỉ trong khoảng một tháng kể từ khi chạy chính thức, VNR đã xuất được khoảng 200 container lạnh thanh long và hiện vẫn duy trì chạy đều đặn hàng tuần.

Trước đây, ngành đường sắt đã vận chuyển container lạnh, song chỉ dừng lại ở nội địa. Đến tháng 10/2019 mới bắt đầu thử nghiệm vận chuyển thủy, hải sản đông lạnh, trái cây bằng đường sắt từ phía Nam ra để xuất qua Trung Quốc.

Thời điểm này, tàu đến ga Đồng Đăng vẫn phải chuyển tải, đi bằng ô tô qua cửa khẩu, đến ga Bằng Tường rồi mới lên tàu đi tiếp các thành phố Trung Quốc như: Bắc Kinh, Vũ Hán, Thượng Hải, Thành Đô… hoặc đi tiếp Trung Á, châu Âu.

Theo đánh giá, trong bối cảnh xuất khẩu nông sản qua các cửa khẩu phụ khó khăn do tác động từ dịch bệnh Covid-19, việc triển khai thông quan hàng nông sản qua cặp Cửa khẩu đường sắt ga quốc tế Đồng Đăng - Bằng Tường là giải pháp tối ưu nhất, hiệu quả nhất cho xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc, trong đó có những mặt hàng hoa quả tươi như thanh long.

Việc xuất khẩu nông sản qua con đường này sẽ góp phần kiểm soát hiệu quả nguy cơ dịch bệnh Covid-19, do không phải tổ chức cách ly các tài xế (xe ôtô), chủ hàng khi vận chuyển hàng hóa theo đường bộ sang Trung Quốc quay về, số lượng người tham gia quy trình xuất khẩu nông sản ít nên giảm thiểu được nguy cơ lây lan dịch bệnh (nếu có).

Thông tin thêm về quá trình tiến tới chạy tàu container lạnh giữa Việt Nam - Trung Quốc, đại diện VRN cho hay, nhiều năm trước, đường sắt hai nước Việt - Trung đã đưa vấn đề này ra bàn bạc, kiến nghị với cơ quan quản lý Nhà nước hai nước.

Tuy nhiên, phải đến năm 2018, phía Trung Quốc mới xây dựng Cửa khẩu trái cây tại ga Bằng Tường, trong đó có bộ phận kiểm dịch để thực hiện thông quan cho hàng trái cây vận chuyển bằng đường sắt giữa hai nước. Đến tháng 2/2020 mới chính thức chạy tàu.

Đến tháng 6/2020, việc xây dựng cửa khẩu này mới hoàn thiện giai đoạn 1 để chuyển sang giai đoạn 2. Khi đó, cửa khẩu tiếp tục được đầu tư hạ tầng thiết bị để cho chạy thẳng tàu container lạnh chở hàng thủy sản, thịt… mở thêm cơ hội cho Việt Nam xuất khẩu chính ngạch bằng đường sắt.

Hải Dương