Xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc tăng trưởng vượt bậc

Nhiều mặt hàng nông sản “bùng nổ” giá trị xuất khẩu

Báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy, Trung Quốc nhập khẩu hơn 8,7 tỷ USD nông sản Việt Nam trong 10 tháng năm 2025 và liên tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam suốt hơn 20 năm qua.

Xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) đạt 702 triệu USD trong 10 tháng năm 2025. Ảnh minh họa

Đơn cử như mặt hàng cá tra xuất khẩy sang Trung Quốc đã tăng tốc mạnh trở lại trong tháng 10/2025, đạt 73 triệu USD, mức cao nhất từ đầu năm và tăng 19% so với cùng kỳ. Tính chung 10 tháng năm 2025, kim ngạch đạt 483 triệu USD, tăng 1% so với năm trước và chiếm gần 27% tổng giá trị xuất khẩu cá tra của Việt Nam.

Mặt hàng tôm hùm Việt Nam cũng bùng nổ mạnh mẽ khi kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) đạt 702 triệu USD trong 10 tháng qua, tăng tới 135% so với năm 2024. Trung Quốc nhập hơn 17.360 tấn tôm hùm Việt Nam, tăng gần 3 lần, hưởng lợi rõ rệt nhờ lợi thế thuế quan và địa lý vận chuyển gần. Đây là mức tăng trưởng hiếm thấy trong ngành thủy sản những năm gần đây, tạo cú hích lớn cho cả người nuôi và DN Việt.

Ở lĩnh vực rau quả, mới đây (ngày 27/11), đánh dấu bước ngoặt khi Việt Nam và Trung Quốc ký Nghị định thư về xuất khẩu mít tươi chính ngạch. Việc chuẩn hóa quy trình cho mít tươi mở ra cánh cửa lớn giúp sản phẩm này tiếp cận thị trường 1,4 tỷ dân với mức độ an toàn và bền vững hơn. Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, 10 tháng năm 2025, xuất khẩu rau quả đạt 7,09 tỷ USD, trong đó Trung Quốc chiếm tới 62,9%.

Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) Vũ Bá Phú nhận định, những kết quả trên được củng cố bởi hàng loạt hoạt động xúc tiến thương mại quy mô lớn. Hội chợ Thương mại và Du lịch quốc tế Việt - Trung 2025 diễn ra tại Móng Cái - Đông Hưng từ ngày 11-15/12 với 300 DN tham dự, tạo không gian kết nối trực tiếp, ký kết hợp tác và kích cầu giao thương cuối năm.

Trước đó, “Ngày hàng Việt Nam tại Trung Quốc và Lễ hội trái cây Việt Nam” tại siêu thị của hệ thống bán lẻ Wumart tại Bắc Kinh được tổ chức cuối tháng 11 vừa qua giúp trái cây Việt hiện diện trực tiếp trong hệ thống phân phối bản địa, tạo ra sức bật mới trong nhận diện thương hiệu.

Chuẩn hóa quy trình sản xuất, tăng chế biến sâu

Đó là người tiêu dùng Trung Quốc đang chuyển mạnh sang nhóm hàng nông sản tươi, sạch và có truy xuất nguồn gốc. Điều này đặc biệt phù hợp với các ngành hàng chủ lực của Việt Nam như trái cây nhiệt đới, thủy sản và các sản phẩm chế biến sâu.

Sầu riêng là mặt hàng trái cây chủ lực xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc. Ảnh minh họa

Bên cạnh đó, thương mại điện tử xuyên biên giới của Trung Quốc đã trở thành kênh bán hàng tăng trưởng nhanh nhất, trong khi DN Việt mới chỉ khai thác ở mức sơ khai. Các nền tảng như JD.com, Alibaba, Douyin mở ra “đường cao tốc” cho hàng Việt tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng hơn 1,4 tỷ dân, bỏ qua nhiều khâu trung gian.

Mặt khác, mạng lưới cửa khẩu, logistics và hạ tầng kết nối Việt - Trung liên tục được nâng cấp. Việc Trung Quốc thúc đẩy nhập khẩu chính ngạch thay cho đường tiểu ngạch buộc DN Việt phải chuyên nghiệp hóa, nhưng đồng thời giúp tạo ra môi trường thương mại minh bạch, ổn định và có khả năng dự báo cao hơn.

Đáng chú ý, hệ thống phân phối bản địa Trung Quốc đang mở cửa hơn với hàng Việt. Các tập đoàn như Wumart, Goodfarmer cùng nhiều DN nhập khẩu lớn đánh giá cao chất lượng hàng Việt và chủ động tìm nguồn cung dài hạn.

Để tận dụng tối đa dư địa thị trường Trung Quốc trong giai đoạn mới, nhiều chuyên gia khuyến nghị, Việt Nam cần một hệ thống giải pháp toàn diện, vừa cấp bách, vừa bền vững.

Theo Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc Nông Đức Lai, Trung Quốc đang tăng tốc áp dụng các quy định khắt khe về an toàn thực phẩm, đăng ký DN chế biến và truy xuất nguồn gốc. Do đó, cần chuẩn hóa toàn bộ chuỗi sản xuất theo quy trình GAP, HACCP; áp dụng tem mã số vùng trồng, vùng nuôi; xây dựng cơ sở dữ liệu số về nguồn gốc nông sản; đầu tư kiểm soát dư lượng và chất lượng tại chỗ. Bên cạnh đó, cần đa dạng hóa sản phẩm và tăng chế biến sâu, giúp DN nâng lợi nhuận, cũng như tránh bị động trước biến động theo mùa hoặc theo chính sách.

Đề cập về giải pháp xuất khẩu bền vững, ông Vũ Bá Phú khuyến nghị, cần mở rộng kênh thương mại điện tử xuyên biên giới. Để khai thác hiệu quả, DN Việt nên phối hợp cùng các tập đoàn phân phối lớn tại Trung Quốc. Một mặt, DN đầu tư gian hàng chính hãng trên các kênh thương mại điện tử uy tín; chuẩn hóa bao bì, hình ảnh và tiêu chuẩn đóng gói theo thị hiếu Trung Quốc.

Ánh Ngọc