Xuất khẩu thời 'thương chiến': Không 'bỏ trứng vào một giỏ' để giảm rủi ro

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung dự báo sẽ trở nên căng thẳng hơn. Điều này ảnh hưởng lớn tới nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, nhất là hoạt động xuất nhập khẩu.

Bà Nguyễn Kim Thanh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thực phẩm Sa Kỳ cho rằng, việc Mỹ tăng thuế nhập khẩu lên Trung Quốc, Canada, Mexico và nguy cơ chiến tranh thương mại toàn cầu có thể tạo ra cả thách thức lẫn cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam.

Ở góc độ tích cực, khi sản phẩm của Trung Quốc bị đội giá do thuế cao, nhiều nhà nhập khẩu Mỹ sẽ tìm kiếm nhà cung cấp thay thế, trong đó Việt Nam là lựa chọn tiềm năng. Đặc biệt, với ngành thủy - hải sản, nếu Trung Quốc bị áp thuế cao hơn, doanh nghiệp Việt Nam nói chung, Công ty Sa Kỳ nói riêng, có thể tăng xuất khẩu cá tra, cá rô phi, cá ngừ, tôm và nhiều loại thủy - hải sản sang Mỹ.

“Do đó, nếu chúng ta chủ động tiếp cận các nhà nhập khẩu Mỹ đang cần tìm nguồn cung mới, có thể giành được hợp đồng lớn từ thị trường này. Với Công ty Sa Kỳ, ngay từ cuối năm 2024, chúng tôi đã nhận được nhiều đơn đặt hàng từ các đối tác Mỹ cho quý I và II của năm 2025. Mục tiêu của chúng tôi cho thị trường Mỹ năm nay là tăng trưởng 40-60%. Ngoài ra, chúng tôi tiếp tục tận dụng lợi thế từ các FTA như CPTPP, EVFTA để tăng thị phần tại Mỹ”, bà Thanh chia sẻ.

Tuy nhiên, không chỉ Việt Nam, mà Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan cũng sẽ tận dụng cơ hội này để tăng xuất khẩu vào Mỹ. Do đó, nếu doanh nghiệp không có giá cả cạnh tranh, sản phẩm đạt tiêu chuẩn Mỹ, có thể bị mất thị phần vào tay đối thủ.

Đặc biệt, nếu Mỹ lo ngại sản phẩm Trung Quốc “đội lốt” hàng Việt Nam để né thuế, họ sẽ kiểm soát chặt xuất xứ hàng hóa. Nếu doanh nghiệp không đảm bảo hồ sơ minh bạch về nguyên liệu, có thể bị áp thuế bổ sung hoặc kiểm tra kéo dài, xuất khẩu gặp tác động ngược.

Ông Hoàng Danh Hữu, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Thương mại dịch vụ nông trại EDE nhận định, nguy cơ về thuế quan, căng thẳng thương mại rất cao. Đồng thời, giá cà phê nguyên liệu đã tăng liên tục trong suốt một thời gian dài sẽ tạo ra nhiều biến động hơn trong hoạt động xuất khẩu năm 2025, đặc biệt là nông sản và cà phê sang các thị trường chủ lực như Mỹ, EU…

Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu 2-9 Đắk Lắk (Simexco Daklak), ông Thái Anh Tuấn chia sẻ, Mỹ là một trong những thị trường chủ lực của doanh nghiệp. Do đó, Simexco Daklak tiếp tục nghe ngóng thông tin, chuẩn bị tốt nhất trước những bất lợi.

“Chúng tôi tự tin đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường khó tính khi kết hợp cùng 45.000 hộ nông dân với trên 50.000 ha vùng trồng phát triển theo hướng bền vững. Tuy nhiên, trước những dự báo về biến động toàn cầu, ngoài EU và Mỹ, năm nay chúng tôi hướng đến gia tăng kim ngạch xuất khẩu ở những thị trường còn lại, nhằm giảm bớt rủi ro khi phụ thuộc vào các thị trường chính”, ông Tuấn chia sẻ.

Bên cạnh việc tiếp tục bám trụ thị trường và thực hiện các giải pháp đầu tư công nghệ, tối ưu hóa chi phí sản xuất nhằm giảm giá thành, nâng cao lợi nhuận… hầu hết doanh nghiệp lựa chọn đa dạng thị trường, thực hiện chiến lược “không bỏ trứng vào một giỏ” để tránh những rủi ro có thể có từ phía thị trường nhập khẩu.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Kim Thanh cho rằng, nếu Mỹ siết nhập khẩu, doanh nghiệp có thể đẩy mạnh bán hàng sang Canada, Nhật Bản, EU nhờ thuế suất ưu đãi. Tận dụng Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) để mua nguyên liệu từ EU, giúp giảm chi phí sản xuất. Đồng thời, Việt Nam có Hiệp định thương mại song phương với Mỹ, doanh nghiệp sẽ tận dụng để tối ưu hóa mã HS code, nhằm giảm thuế nhập khẩu, tăng khả năng cạnh tranh.

Tuy nhiên, khi chiến tranh thương mại tiếp tục leo thang, đặc biệt giữa các cường quốc như Mỹ - Trung, Mỹ - EU, hay giữa các khối kinh tế lớn, hầu hết doanh nghiệp nhận định rằng, xuất khẩu của Việt Nam sẽ bị tác động mạnh. Khi đó, vai trò của Chính phủ rất quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội.

“Có thể là giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu đầu vào; miễn, giảm thuế xuất khẩu đối với một số mặt hàng chiến lược; hỗ trợ doanh nghiệp vay vốn ưu đãi để đầu tư sản xuất; hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí logistics; phát triển tuyến vận chuyển trực tiếp Việt Nam - Mỹ; tham gia thêm FTA mới để mở rộng thị trường…”, bà Nguyễn Kim Thanh kiến nghị.

Hoài Sương