Xuất khẩu Việt Nam cần theo hướng 'nhiều chân trụ'

Doanh nghiệp Việt cần chủ động kết nối với các tập đoàn, nhà phân phối lớn trên toàn cầu thông qua các diễn đàn xuất khẩu

Theo Bộ Công Thương, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động mạnh, kim ngạch xuất khẩu Việt Nam năm 2024 đạt hơn 405,5 tỷ USD đã khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá lớn vào một số thị trường truyền thống khiến doanh nghiệp đối diện nhiều rủi ro. Vì vậy, đa dạng hóa thị trường không còn là khẩu hiệu mà đã trở thành yêu cầu sống còn. Ngoài các thị trường Mỹ, EU, Trung Quốc và Hàn Quốc, việc khai thác thêm các thị trường Mỹ Latinh, Trung Đông, Bắc Âu hay Canada sẽ mở rộng dư địa tăng trưởng và giảm thiểu rủi ro.

Nhận định về vấn đề này, tại hội thảo “Chiến lược Đa dạng hóa thị trường: Từ rủi ro đến cơ hội” ngày 5/9, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương) Tạ Hoàng Linh cho rằng, xuất khẩu Việt Nam cần đi theo hướng "nhiều chân trụ" để giảm phụ thuộc vào một số thị trường lớn. Nếu biết tận dụng cơ hội, chúng ta không chỉ phân tán rủi ro mà còn nâng tầm hàng hóa Việt trên bản đồ thương mại quốc tế.

Doanh nghiệp Việt cần chủ động nắm bắt cơ hội, tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, đồng thời đẩy mạnh kết nối với các tập đoàn, nhà phân phối lớn trên toàn cầu thông qua các diễn đàn xuất khẩu. Đây không chỉ là định hướng vĩ mô mà còn là bước đi cụ thể để gia tăng sự hiện diện của hàng hóa Việt trên thị trường quốc tế. Ngành Công Thương cũng sẽ hoàn thiện chính sách, hỗ trợ doanh nghiệp khai thác hiệu quả lợi thế từ các FTA, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đồng thời nâng cao năng lực ứng phó trước biến động quốc tế.

“Giải pháp hiệu quả nhất là doanh nghiệp chủ động tận dụng các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới và tăng cường kết nối với các tập đoàn phân phối lớn. Muốn đi xa, phải đi cùng nhiều đối tác, trên nhiều thị trường. Đây là con đường để hàng Việt không chỉ vững vàng trong hiện tại mà còn bứt phá trong tương lai”, ông Linh nói.

Quan điểm này nhận được sự đồng tình từ các tập đoàn bán lẻ nước ngoài. Bà Veronica Alcaraz Silva, Trưởng đại diện Coppel Việt Nam, cho rằng hệ thống bách hóa Coppel tại Mexico và nhiều nước Mỹ Latinh đang có nhu cầu lớn đối với hàng may mặc, giày dép và đồ gia dụng.

“Người tiêu dùng Mỹ Latinh quan tâm đến sản phẩm có giá hợp lý, chất lượng ổn định. Việt Nam có khả năng đáp ứng tốt cả hai yếu tố này. Nếu doanh nghiệp chủ động hơn trong xây dựng thương hiệu và logistics, chúng tôi hoàn toàn có thể mở rộng tỷ trọng nhập khẩu từ Việt Nam trong những năm tới”, bà Veronica Alcaraz Silva gợi ý.

Tương tự, ông Mirash Basheer, Giám đốc Công ty May Exports Việt Nam thuộc Lulu Group, đánh giá Trung Đông là thị trường đầy tiềm năng với sức mua cao, ổn định. Các mặt hàng như thực phẩm, thủy sản, dệt may và gỗ nội thất từ Việt Nam đều có dư địa lớn. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là chứng nhận Halal và năng lực cung ứng dài hạn. Người tiêu dùng Trung Đông rất chú trọng yếu tố niềm tin, vì vậy doanh nghiệp cần khẳng định uy tín trước khi nghĩ đến việc mở rộng quy mô.

Đối với thị trường Bắc Âu, ông Per Ljungblad, Quản lý phát triển ngành hàng tự nhiên IKEA, khẳng định nhu cầu tiêu dùng bền vững đang mở ra cơ hội lớn cho đồ gỗ, nội thất Việt Nam: “Khách hàng Bắc Âu ưa chuộng sản phẩm có thiết kế tối giản, thân thiện môi trường và minh bạch nguồn gốc. Đây là điểm mạnh mà Việt Nam có thể khai thác, nếu doanh nghiệp đầu tư nhiều hơn vào chứng chỉ môi trường quốc tế và chuỗi cung ứng xanh”.

Việc nhiều tập đoàn thu mua, chuỗi phân phối lớn trên thế giới lựa chọn đến Việt Nam tìm kiếm đối tác cho thấy niềm tin vào năng lực sản xuất, chất lượng hàng hóa và tiềm năng hợp tác dài hạn với các doanh nghiệp trong nước. Điều quan trọng là hàng Việt cần gắn chặt kết nối với họ, khẳng định năng lực cung ứng dài hạn. Tận dụng được những cơ hội này, doanh nghiệp Việt mới có thể tham gia sâu vào các chuỗi cung ứng giá trị toàn cầu.

Đứng ở góc độ của một nhà thu mua quốc tế đưa hàng Việt vào chuỗi bán lẻ ở nước ngoài, ông Paul Lê, Phó Chủ tịch Central Retail Việt Nam, cho rằng kết nối và hợp tác lâu dài với các nhà thu mua quốc tế sẽ giúp doanh nghiệp Việt có cơ hội vươn xa hơn trên thị trường toàn cầu.

“Vào đầu tháng 10/2025 sắp tới, chúng tôi sẽ tổ chức một lễ trưng bày các sản phẩm Việt Nam tại một siêu thị đẹp nhất ở thành phố Paris (Pháp). Chúng tôi muốn đem những sản phẩm đẹp nhất, ngon nhất của Việt Nam để người châu Âu thưởng thức. Trong đó phải kể đến các sản phẩm được chế biến từ cà phê, hồ tiêu, hạt điều, cá tra…, và chắc chắn sẽ mở rộng được thị trường bán hàng”, ông Paul Lê chia sẻ.

Các chuyên gia nhận định, cơ hội thị trường chỉ thực sự được khai thác khi doanh nghiệp chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh. Đầu tư công nghệ số trong quản lý chuỗi cung ứng, tuân thủ chuẩn mực ESG và khẳng định trách nhiệm xã hội sẽ là “tấm hộ chiếu” giúp hàng Việt vượt qua rào cản kỹ thuật. Đây cũng là nền tảng để thương hiệu Việt xây dựng uy tín dài hạn, nhất là khi người tiêu dùng trong và ngoài nước ngày càng coi trọng yếu tố bền vững.

Minh Lâm