Xung đột Nga - Ukraine: Nỗi lo an toàn hạt nhân

Khói bốc lên từ đám cháy tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia

Kiềm chế hành động

Trước những nỗi lo về an toàn hạt nhân, Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi kêu gọi các lực lượng quân sự đang hoạt động tại Enerhodar kiềm chế hành động gần Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cùng ngày cũng lên tiếng hối thúc tất cả các bên đảm bảo an toàn cho các cơ sở hạt nhân ở Ukraine, cho biết Bắc Kinh sẽ theo dõi tình hình và kêu gọi tất cả các bên kiềm chế.

Hãng Reuters dẫn một nguồn tin của giới chức địa phương Ukraine cho biết các lực lượng quân sự Nga đã kiểm soát Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Theo nguồn tin này, các nhân viên vận hành đang theo dõi tình trạng của nguồn điện để đảm bảo hoạt động phù hợp với các yêu cầu an toàn. Ông Grossi cũng xác nhận Chính phủ Nga đã thông báo với IAEA về việc quân đội Nga giành quyền kiểm soát khu vực xung quanh nhà máy Zaporizhzhia.

Đây là nhà máy hạt nhân có quy mô lớn nhất ở Ukraine nói riêng và ở châu Âu nói chung. Cơ sở này chứa 6 trên tổng số 15 lò phản ứng năng lượng hạt nhân của Ukraine. Nhà máy có thể sản xuất 40-42 tỷ kWh điện, chiếm 20% sản lượng điện trung bình hàng năm ở Ukraine và gần 47% sản lượng điện do các nhà máy điện hạt nhân tại nước này tạo ra. Giới quan sát cho biết lò phản ứng đang hoạt động đặc biệt dễ gặp rủi ro nếu lưới điện bị ngắt. Nếu các cuộc pháo kích làm mất nguồn điện của nhà máy, hệ thống làm mát các lò phản ứng và kho nhiên liệu đã qua sử dụng sẽ bị vô hiệu hóa, có thể gây ra thảm họa phóng xạ nghiêm trọng. Nhiều ý kiến cho rằng Zaporizhzhia là nơi rất đáng lo ngại trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, bởi một số lò phản ứng tại đây được xây dựng và thiết kế từ những năm 1970.

Tiến triển đáng kể

Phát biểu trên kênh truyền hình Russia-24, ông Leonid Slutsky, Chủ tịch Ủy ban Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) về các vấn đề quốc tế, thành viên phái đoàn đàm phán Nga, cho biết Nga và Ukraine có thể sẽ tiến hành thêm nhiều vòng đàm phán nữa. Ông Slutsky nêu rõ: “Một số vấn đề chính trị đã được thảo luận trong vòng đàm phán thứ 2, có lẽ sẽ cần thêm từ một đến vài vòng đàm phán nữa. Vòng đàm phán thứ 3 sẽ diễn ra trong thời gian sớm nhất”. Quan chức này cũng khẳng định Nga dự định nỗ lực hết mình để khởi động hành lang nhân đạo sớm nhất có thể. Theo hãng tin Reuters, Trưởng đoàn đàm phán Nga Vladimir Medinsky cho biết nước này đã nhất trí ủng hộ ý tưởng mở các hành lang nhân đạo cho dân thường và một lệnh ngừng bắn khả thi, đồng thời cho rằng đã có tiến triển đáng kể trong đàm phán.

Trong khi đó, Cố vấn Tổng thống Ukraine, ông Mykhailo Podolyak, cho hay vòng đối thoại thứ 3 giữa hai nước nên diễn ra càng sớm càng tốt. Theo ông Mykhailo Podolyak, vòng đàm phán thứ 2 với Nga chưa mang lại những kết quả mà Kiev hy vọng đạt được, song hai bên đã có sự hiểu biết lẫn nhau về các vấn đề nhân đạo. Đại diện phái đoàn Ukraine nhấn mạnh để duy trì các hành lang nhân đạo, thời gian tới cần có các kênh liên lạc, phối hợp chung về hậu cần.

Bình luận về việc Nga và Ukraine thống nhất duy trì các hành lang nhân đạo và có thể đưa ra một lệnh ngừng bắn tạm thời trong quá trình sơ tán dân thường, người phát ngôn Liên hiệp quốc Stephane Dujarric phát biểu bất kỳ quyết định tích cực nào nhằm bảo vệ dân thường ở Ukraine đều được hoan nghênh.

Ngày 4-3, Duma Quốc gia Nga đã thông qua dự luật quy định trách nhiệm hình sự đối với hành vi phát tán thông tin giả về hoạt động của các lực lượng vũ trang nước này. Trước đó, Bộ Quốc phòng Nga đã khuyến cáo các phương tiện truyền thông đại chúng nên cảnh giác với việc lan truyền tin giả, thông tin sai lệch về hoạt động của quân đội nước này.

MINH CHÂU tổng hợp