Ý kiến của đại biểu gợi mở cho Chính phủ nhiều giải pháp

Phiên Chất vấn và trả lời chất vấn chiều 6/11 (Ảnh: Quochoi.vn)

Chiều 6/11, Quốc hội tiếp tục tiến hành Phiên Chất vấn và trả lời chất vấn. Theo chương trình, phiên chất vấn kéo dài 2,5 ngày liên quan đến 21 lĩnh vực theo 4 nhóm lĩnh vực, gồm: Nhóm lĩnh vực kinh tế tổng hợp; Nhóm lĩnh vực kinh tế ngành; Nhóm lĩnh vực nội chính, tư pháp; Nhóm lĩnh vực văn hóa, xã hội…

Đối với nhóm lĩnh vực kinh tế tổng hợp, đã có 29 đại biểu đăng ký chất vấn và được chất vấn, trong đó 22 đại biểu chất vấn, 7 đại biểu tranh luận. Còn 86 đại biểu chưa được chất vấn được đề nghị gửi văn bản chất vấn đến Chính phủ và các bộ ngành liên quan theo quy định hiện hành.

Các vấn đề được đại biểu chất vấn tại hội trường gồm: việc thực hiện Luật Đầu tư công; thực hiện hóa đơn điện tử; xử lý các tổ chức tín dụng yếu, kém chưa đạt tiến độ đề ra; tín dụng cho các dự án BOT; điều hành mức tăng trưởng tín dụng; phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng…

Đối với thực hiện đầu tư công, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, quy định của pháp luật đã phân cấp việc kéo dài thực hiện vốn và kế hoạch đầu tư công hàng năm cho HĐND cấp tỉnh. Bộ Kế hoạch Đầu tư đã đề xuất trong báo cáo của Chính phủ rà soát những vướng mắc của văn bản quy phạm pháp luật theo Nghị quyết 101 của Quốc hội. Đối với cơ chế đặc thù hỗ trợ cho đối tượng chính sách thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia, Nghị định 38 sửa đổi Nghị định 27 đã cho phép sử dụng đầu tư công để hỗ trợ trực tiếp bằng tiền, không phải lập dự án, quản lý dự án theo hình thức đầu tư, tài sản hình thành sau đầu tư cũng không xác định là tài sản công. Những vấn đề này đã được giải quyết ở Nghị định 38 sửa đổi Nghị định 27, cơ bản đến nay không có vấn đề gì phát sinh. Bộ trưởng đề nghị Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước kiểm tra, rà soát lại để có hướng dẫn phù hợp để Nghị định 38 được thực hiện tốt.

Về việc xuất hóa đơn điện tử, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết hóa đơn điện tử Bộ đã chỉ đạo trong toàn quốc thực hiện xuất hóa đơn điện tử từ 1/7/2022. Đến nay thực hiện thống nhất trong toàn quốc. Đối với cơ sỏ kinh doanh nhà ăn, nhà hàng, siêu thị và kinh doanh xăng dầu cũng chỉ đạo yêu cầu xuất hóa đơn điện tử. Đồng thời có hỗ trợ hướng dẫn kết nối máy tính tiền với cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế. Bộ Tài chính kết nối dữ liệu thuế với Cơ sở dữ liệu dân cư. Bộ cũng có những giải pháp khuyến khích người dân lấy hóa đơn.

Về kéo dài thời gian thực hiện vốn đầu tư công hàng năm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc làm rõ Luật Đầu tư công quy định thẩm quyền phê duyệt và quyết toán vốn đầu tư công và dự án đầu tư công. Theo đó, thẩm quyền ở trung ương giao cho Chính phủ, ở địa phương giao cho Hội đồng nhân dân. Muốn thay đổi thẩm quyền thì phải sửa Luật. Bộ sẽ xem xét để có kiến nghị về vấn đề này.

Về tháo gỡ khó khăn thực hiện Luật Đầu tư công, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng cần cải cách thủ tục hành chính nhất là phần về chuẩn bị đầu tư từ chủ trương đầu tư, lập dự án đầu tư, phê duyệt dự án, thẩm định thiết kế, dự toán, lập hồ sơ mời thầu, giải phóng mặt bằng… Đây là những khâu kéo dài nhất, khiến vốn không giải ngân được gây ứ đọng ngân sách gây ra lãng phí. Do đó cần có giải pháp rút ngắn thời gian, đơn giản hóa thủ tục hành chính các khâu này. Trong đó, giải phóng mặt bằng cần tách ra khỏi dự án. Vốn chuẩn bị đầu tư nên cho dùng chi thường xuyên giao địa phương, bộ ngành lập dự án và trên cơ sở đó để có bố trí vốn. Vốn ODA cũng cần có cải cách.

Còn về chậm thoái vốn doanh nghiệp nhà nước, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết trong nhiệm kỳ tiến hành cổ phần hóa chậm do nhiều nguyên nhân. Như doanh nghiệp muốn mua vốn của doanh nghiệp cổ phần hóa thường nhìn vào giá trị các khu đất “vàng” nhưng đến nay không cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất thuê chuyển sang đất ở nên không còn địa tô chênh lệch nên không hấp dẫn doanh nghiệp; phương án sử dụng đất thì chính quyền địa phương không phê chuẩn, tính giá trị sử dụng đất vào trong giá trị doanh nghiệp cần thẩm định giá…, các bộ ngành doanh nghiệp chưa trình phương án cổ phần hóa nên dẫn đến chậm thực hiện.

Ý kiến của đại biểu gợi mở cho Chính phủ nhiều giải pháp.

Về tín dụng cho các dự án BOT, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, nhu cầu vốn cho những các dự án về cơ sở hạ tầng giao thông cần khối lượng vốn rất lớn và với kỳ hạn dài, tính chất nguồn vốn của hệ thống tổ chức tín dụng là nguồn vốn huy động ngắn hạn nên việc cho vay với khối lượng lớn và dài hạn cũng bị ràng buộc. Bởi tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của hệ thống các tổ chức tín dụng vừa qua cho thấy, nếu huy động bằng nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn có thể dẫn tới rủi ro và hệ lụy cho ngân hàng.

Tính đến ngày 30/9, có 22 tổ chức tín dụng thực hiện cấp tín dụng đối với các dự án BOT, BT giao thông, tổng dư nợ 92.319 tỷ đồng. Tuy nhiên, điều đáng chú ý nợ xấu chiếm 3,83%, đáng chú ý nữa, nợ nhóm 2 chiếm đến 26,52% - đây là nhóm nợ sát với nợ nhóm 3 - nợ xấu. Nguyên nhân chủ yếu là các phương án tài chính của các dự án thường không đúng như với phương án tài chính xây dựng ban đầu. Do vậy, chính sách huy động vốn cũng cần phải huy động nhiều nguồn lực tài chính khác, kể cả là trong nước và nước ngoài.

Về tranh luận của đại biểu liên quan đến điều hành mức tăng trưởng tín dụng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, thời gian qua Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức các buổi tọa đàm với chuyên gia và với đại biểu Quốc hội, qua phân tích, đánh giá, các đại biểu đều thống nhất rằng, với đặc thù của nền kinh tế Việt Nam hiện nay, vốn phụ thuộc vào vốn tín dụng của ngân hàng rất lớn; tỷ lệ dư nợ trên GDP trên 120% GDP và đang ở mức cảnh báo theo khuyến nghị của các tổ chức quốc tế. Nhu cầu vốn này của hệ thống ngân hàng vẫn còn một nguồn vốn dài hạn từ hệ thống ngân hàng. Vì vậy, nếu bỏ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng có thể tín dụng sẽ tăng rất mạnh, có thể rủi ro đối với hệ thống ngân hàng.

Vừa qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm và có nhiều hội nghị phát triển thị trường vốn để phát triển phân khúc khác của thị trường vốn như trái phiếu doanh nghiệp để đảm bảo nhu cầu vốn trung và dài hạn. Còn các tổ chức tín dụng chủ yếu cung ứng nguồn vốn ngắn hạn và vốn lưu động.

Để tránh trường hợp tùy ý trong việc phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đối với tổ chức tín dụng, Ngân hàng nhà nước hàng năm có định hướng nhưng trên cơ sở này cũng có nguyên tắc chung, đó là xếp hạng tín nhiệm của các tổ chức tín dụng. Ngoài ra, có một số tiêu chí khác như mặt bằng lãi suất giảm, tham gia vào quá trình tái cấu trúc... sẽ được cộng điểm.

Đối với tranh luận của đại biểu về xử lý tổ chức tín dụng yếu kém, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, việc xây dựng đề án tái cơ cấu ngân hàng yếu kém là việc rất khó, chưa có tiền lệ, năng lực cán bộ còn hạn chế, cơ chế chính sách hỗ trợ cần sự giúp đỡ từ các cơ quan liên quan. Hiện nay Ngân hàng Nhà nước đang trong quá trình thực hiện theo tiến độ và trình các cơ quan liên quan.

Liên quan vướng mắc về chi đầu tư ở Thông tư 65 năm 2021, có đại biểu đề nghị, ngoài vấn đề giải thích pháp luật, nên sửa pháp luật theo hướng đưa nội dung về chi thường xuyên có tính chất đầu tư vào trong Luật. Muốn vậy, đại biểu cũng đề nghị với Quốc hội xem xét nội dung về sửa Luật Ban hành quy phạm pháp luật để chúng ta có thể trình Quốc hội một Luật sửa nhiều luật về chỉ một nội dung, một vấn đề hoặc một vài vấn đề nhưng có thể đi ngay vào cuộc sống.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái trả lời chất vấn trước hội trường (Ảnh: Quochoi.vn)

Trả lời chất vấn trước hội trường, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, trong phiên chất vấn, các đại biểu đã đưa ra nhiều câu hỏi về kế hoạch đầu tư, tài chính, ngân hàng. Những ý kiến của các đại biểu rất tâm huyết, trách nhiệm, sát với thực tiễn, gợi mở cho Chính phủ nhiều giải pháp trong điều hành kinh tế trong thời gian tới. Các bộ trưởng, trưởng ngành đã cố gắng làm rõ những vấn đề, trong đó có những vấn đề đã nghiêm túc chỉ đạo, đạt được những kết quả cụ thể, tuy nhiên cũng có những vấn đề phức tạp, cần có thời gian, nguồn lực, thống nhất trong hệ thống để có thể thực hiện hiệu quả.

Về tái cơ cấu nền kinh tế, Phó Thủ tướng cho biết, nước ta là nước đang phát triển, nền kinh tế đang chuyển đổi, xuất phát điểm thấp, độ mở lớn, sức chống chịu có hạn, sức cạnh tranh còn hạn chế. Đảng đã có chỉ đạo thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế, thực hiện chủ trương đó, Quốc hội đã có Nghị quyết số 31 về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025.

Căn cứ Nghị quyết này, Chính phủ đã có Nghị quyết số 54, ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết này, đưa ra 14 mục tiêu rõ ràng, 102 nhiệm vụ cụ thể. Tất cả các nhiệm vụ này, hiện nay các bộ ngành, các địa phương đã triển khai, tuy nhiên, hiện mới sau 2 năm thực hiện một kế hoạch kéo dài 5 năm, nên các công việc chưa hoàn thành toàn bộ.

Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật để tháo gỡ những rào cản, thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế, phát huy vai trò dẫn dắt, đổi mới mô hình tăng trưởng của các đô thị lớn, các cực tăng trưởng, tạo điều kiện để cộng đồng doanh nghiệp phát triển, phát triển kinh tế xanh bền vững, dịch vụ chất lượng cao.

P.V