Yên Bái: Chuyển biến trong thu gom, xử lý rác thải nông thôn

Các thành viên Tổ tự quản thu gom rác thải xã An Thịnh thu gom rác trên địa bàn xã.

Tại xã An Thịnh, huyện Văn Yên, phong trào "Thanh niên tham gia xây dựng nông thôn mới” đã thúc đẩy đoàn viên tích cực gìn giữ vệ sinh môi trường. Mỗi tuần, các tuyến đường lại sạch sẽ hơn nhờ sự vào cuộc của lực lượng thanh niên. Theo đó, Đoàn xã cùng các chi đoàn hiện đảm nhận giữ gìn vệ sinh khoảng 22 km đường nông thôn. "Phong trào không chỉ là hoạt động ngắn hạn mà ngày càng được duy trì đều đặn và hiệu quả.” - anh Đỗ Mạnh Thanh - Phó Bí thư Đoàn xã An Thịnh cho biết.

Tổ tự quản thu gom rác thải xã An Thịnh được thành lập từ năm 2018, hiện đảm nhiệm thu gom rác tại 7/11 thôn với tần suất 2 chuyến/ngày. Dù công việc vất vả, song các thành viên luôn giữ tinh thần trách nhiệm cao.

Ông Nguyễn Văn Minh - Tổ trưởng chia sẻ: "Từ chỗ chỉ có vài thôn tham gia, đến nay, mô hình đã lan rộng gần như toàn xã. Người dân đã quen với việc đưa rác ra đúng nơi quy định”. Bình quân 1 ngày, xã An Thịnh phát sinh khoảng 2 tấn rác. Nhận thấy tầm quan trọng của công tác bảo vệ môi trường, cấp ủy, chính quyền đã đưa nội dung này vào các nghị quyết, kế hoạch hành động cụ thể.

Các tổ chức như: Mặt trận Tổ quốc, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh... giữ vai trò chủ lực trong tuyên truyền, vận động người dân thực hiện phân loại rác tại nguồn, thay đổi thói quen sinh hoạt gây ảnh hưởng đến môi trường. Cũng ở huyện Văn Yên, Hội phụ nữ các xã: An Bình, Đông Cuông, Quang Minh… đã tích cực xây dựng mô hình tái chế rác thải nhựa, trồng cây xanh, duy trì vệ sinh đường làng ngõ xóm. Các mô hình không chỉ tạo không gian sống văn minh mà còn giúp thay đổi nhận thức người dân một cách căn bản.

Tuy nhiên, bên cạnh những mô hình hay, hiệu quả, công tác thu gom xử lý rác thải, nước thải tại khu vực nông thôn vẫn còn nhiều tồn tại. Mỗi ngày, toàn tỉnh phát sinh khoảng 487 tấn rác sinh hoạt, nhưng tỷ lệ thu gom ở nông thôn chỉ đạt khoảng 60%. Nhiều nơi vẫn còn tình trạng đốt rác lộ thiên, chôn lấp sơ sài, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm.

Nước thải sinh hoạt phần lớn mới được xử lý sơ bộ bằng bể tự hoại, hố thấm. Hạ tầng xử lý nước thải tập trung gần như chưa có, gây khó khăn trong kiểm soát ô nhiễm. Trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế, tuyên truyền được xác định là công tác quyết định thay đổi hành vi. Tỉnh Yên Bái đã triển khai nhiều hình thức truyền thông như: tập huấn, phát tờ rơi, loa truyền thanh, mô hình điểm, kết hợp với các dịp như Ngày Môi trường Thế giới, Tháng hành động vì môi trường...

Đến năm 2025, Yên Bái phấn đấu nâng tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt ở nông thôn lên 66%, không phát sinh thêm điểm ô nhiễm nghiêm trọng, đồng thời từng bước cải thiện chất lượng môi trường sống. Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh tập trung ba giải pháp: đầu tư hạ tầng xử lý nước thải tập trung tại khu dân cư lớn; phát huy mô hình tự quản ở cơ sở và tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng.

Tỉnh đã phê duyệt Đồ án quy hoạch tổng thể về thu gom, xử lý nước thải tại thành phố Yên Bái đến năm 2030, tầm nhìn 2040. Tuy nhiên, khó khăn về vốn đầu tư vẫn là rào cản lớn khiến việc triển khai còn chậm. Trong thời gian tới, Yên Bái tiếp tục đẩy mạnh kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất, ứng dụng công nghệ trong theo dõi môi trường, đồng thời chú trọng truyền thông sâu rộng đến từng hộ dân.

Công tác thu gom, xử lý rác thải nông thôn không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là câu chuyện của nhận thức và hành vi. Vì vậy, bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của chính quyền hay ngành chức năng, mà là nghĩa vụ chung của toàn xã hội. Và chỉ khi mỗi người cùng hành động, mới có thể tạo nên một môi trường sống xanh - sạch - đẹp cho tương lai.

Hồng Duyên