Yêu cầu về chính sách nhất quán khi xây dựng Trung tâm tài chính

Bài học từ chính sách thiếu nhất quán của Hàn Quốc

Từ 2003, Hàn Quốc đã triển khai chính sách xây dựng các Trung tâm tài chính và đạt được một số thành công bước đầu, xét cả về định tính lẫn định lượng.

Sau giai đoạn thí điểm, bên cạnh những mục tiêu đã đạt, ông Chin Dong Soo, Nguyên Chủ tịch Ủy ban Tài chính Hàn Quốc nhận ra nhiều bài học quý giá mà TP.HCM có thể tham khảo khi xây dựng trung tâm tài chính.

Thứ nhất, là thiếu sự nhất quán trong triển khai chính sách làm giảm đà quá trình thực hiện. Bắt đầu là một nhiệm vụ quốc gia bao gồm tất cả bộ ngành nhưng sau đó mất động lực và giảm bớt ưu tiên chính sách.

Thứ hai, là tính hiệu quả của một số cụm khu tài chính dù đã nỗ lực biến Busan thành trung tâm tài chính biển, di chuyển 1 số định chế tài về đây nhưng đã không đạt được kỳ vọng.

Thứ ba, bài học về tầm quan trọng của việc bãi bỏ quy định. Ban đầu, các thị trường quản lý tài sản ở Hàn Quốc gần như đạt quy mô ở Singapore và HongKong nhưng sau đó không có độ mở trong chính sách nên giảm đà phát triển trong giai đoạn sau này.

Thứ tư là bài học về thu hút tài năng trong và ngoài nước cũng như cần ưu đãi trong đào tạo lao động đặc biệt trong ngành tài chính.

Các Diễn giả chia sẻ bài học kinh nghiệm trong xây dựng, hình thành trung tâm tài chính quốc tế tại Diễn đàn kinh tế TP.HCM 2019 (Ảnh: Lê Toàn).

Kinh nghiệm trong hơn 10 năm xây dựng trung tâm tài chính ở Hàn Quốc, ông Chin Dong Soo cho rằng, sự suy yếu trong ngành tài chính phương tây và sự trỗi dậy của châu Á sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu là cơ hội tốt để thúc đẩy các trung tâm tài chính. Theo đó, cần có chính sách nhất quán, liên tục cho trung và dài hạn.

Ngoài ra, TP.HCM cần có phân tích SWOT, kế hoạch chuyên môn hóa khác nhau cho từng trung tâm tài chính, đào tạo chuyên gia tài chính cho trung và dài hạn.

“Thể chế, chính sách của Trung ương là quan trọng nhưng mấu chốt vẫn nằm ở sự tham gia tích cực từ chính quyền TP.HCM”, ông Chin Dong Soo chia sẻ.

4 yếu tố dẫn dắt sự thành công của trung tâm tài chính HongKong

Chia sẻ về mô hình xây dựng trung tâm tài chính mà HongKong đã thực hiện, ông Chan Ho Lim Joseph, Phó Cục trưởng phụ trách Dịch vụ tài chính và Kho bạc của Cục Tài chính Hongkong đưa 4 yếu tố. Bao gồm, thượng tôn pháp luật, hệ thống tư pháp độc lập, vốn trung chuyển tự do, đội ngũ chuyên gia tài năng quốc gia đầu quân.

Ông Chan Ho Lim Joseph nói, đây là 4 yếu tố dẫn dắt sự thành công của trung tâm tài chính HongKong, thị trường chứng khoán có 2.340 công ty giao dịch trên thị trường nhưng vẫn không ngừng tiếp tục nâng cấp thị trường.

“Chúng tôi xây dựng đầy đủ quy định pháp lý, có ủy ban chứng khoán, cơ quan quản lý ngân hàng có quyền quản lý thị trường cũng có cơ quan thực thi. Chủ tịch Ủy ban chứng khoán HongKong cũng là giám đốc tài chính Tập đoàn tài chính Fortune Fountain Capital (Tập đoàn tài chính FFC) có nghĩa là phải làm hệ thống ngân hàng càng trở nên minh bạch. Thanh khoản hệ thống ngân hàng HongKong là hơn 150%,… Như vậy sẽ dần có được lòng tin của nhà đầu tư”, ông Chan Ho Lim Joseph chia sẻ và cũng cho biết, luật pháp của HongKong không ngừng “tiến hóa” cho phù hợp với thị trường cũng như nhu cầu nhà đầu tư.

Cần tập trung vào xây dựng khung pháp lý

Góc nhìn cụ thể hơn, ông Francois Painchaud, Trưởng đại diện IMF tại Việt Nam cho rằng, lợi ích của thị trường tài chính không chỉ giúp thu hút vốn, gồm vốn nước ngoài, cải thiện phân bổ vốn, phân bổ rủi ro,…mà phát triển còn nhằm tạo sự đa dạng về người sử dụng, công cụ tài chính.

Vốn hóa thị trường Việt Nam từ 10-12 năm qua gia tăng đáng kể, nhưng đa phần là doanh nghiệp nhà nước cũng như vẫn còn sự hạn chế trong sự gia tăng doanh nghiệp tư nhân và FDI. Hơn 50% vốn hóa thị trường thuộc về 10 công ty hàng đầu.

Cùng với đó, giới hạn tỷ lệ sở hữu dù đã được gỡ bỏ trong một số ngành nhưng theo ông Francois Painchaud, Trưởng đại diện IMF tại Việt Nam, “chỉ một vài công ty hưởng lợi quy chế này và điều này ảnh hưởng vốn hóa, thanh khoản toàn thị trường”.

Về thị trường trái phiếu, dù đã có sự gia tăng đáng kể nhưng 91% là trái phiếu chính phủ niêm yết, thông thường có kỳ hạn 5-50 năm với khoảng 170 các khoản vay loại hình giấy ghi nợ đã được phát hành dưới hình thức trái phiếu và khả năng thanh khoản được dự đoán có thể được cải thiện hơn nếu gia tăng đơn vị phát hành.

Trái phiếu của các doanh nghiệp còn thể hiện nhiều hạn chế như thông tin không được công bố đầy đủ, cập nhật thường thường xuyên. Thông tin không đảm bảo tính minh bạch được đánh giá là nguyên nhân khó có thể thu hút thêm vốn nước ngoài.

“Thay vì thảo luận về vấn đề kỹ thuật, nên tập trung vào xây dựng khung pháp lý với nền tảng cơ bản nhất là khả năng thực thi các hợp đồng, khế ước, luật phá sản doanh nghiệp cũng như chất lượng hệ thống tư pháp”, Trưởng đại diện IMF tại Việt Nam chia sẻ.

Ông Francois Painchaud còn liên tục nhấn mạnh vào cụm từ minh bạch, niềm tin nhà đầu tư sẽ gia tăng nếu có thể tăng cường quyền sở hữu, cải thiện khung về mất khả năng thanh toán, và đặc biệt là khả năng quản trị trong từng doanh nghiệp,…

Cùng với đó, một hệ thống ngân hàng được đánh giá là “khỏe mạnh” sẽ đóng vai trò quan trọng trong thị trường vốn. Do đó, hiện đại hóa khung chính sách tiền tệ như đưa ra mức lãi suất ngắn hạn có ý nghĩa và giúp ngân hàng làm trung gian, ổn định lãi suất liên ngân hàng,…cũng là điểm cần tiến hành theo quan điểm của IMF tại Việt Nam.

Những điều kiện đưa đến thành công của các trung tâm tài chính trên thế giới hoàn toàn khác với thực tế hiện tại diễn ra tại Việt Nam cũng như TP.HCM.

Thậm chí, một số thị trường đang thể hiện sự rủi ro khi “sống trong thời kỳ mà công nghệ phát triển mạnh mẽ”.

Một số quan điểm chia sẻ về Đề án xây dựng TP.HCM trở thành Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế:

Ông Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư Thành ủy TP.HCM:

Công nghệ ngày càng tác động đến nhiều ngành, mà muốn mường tượng nhu cầu tương lai thì phải hiểu rõ sản phẩm đã làm trong quá khứ và biết cách hợp.

TP.HCM sẽ cùng đại học Fulbright Việt Nam hoàn chỉnh đề án xây dựng Trung tâm tài chính và trình Chính phủ vào quý II/2020.

Như TS Trần Du Lịch, Thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng Chính phủ đã nói, nếu không đi thì không bao giờ đến đích còn các vấn đề đang tồn tại như mực nước tăng, biến đổi khí hậu,…thì đất nước nào cũng phải đối diện. Chưa kể, còn giải quyết chuyện nhà ở, khi dân số Thành phố tăng 1 triệu người/năm.

TS. Trần Du Lịch, Thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng Chính phủ:

Thứ nhất, mưu sự tại nhân, hành sự tại thiên. Trước tiên phải mưu sự là nghĩ, bàn về xây dựng trung tâm tài chính. Thứ hai, muốn đến thì phải đi.

Và dĩ nhiên, dù chúng ta đi sau các thị trường khác trong mọi lĩnh vực, không riêng thị trường tài chính nhưng phải nhìn vào xu hướng thời đại để tính toán bước đi của mình. Nếu TP.HCM không đi đầu chuyện này thì cả nước không có nơi nào để đi cả.

Ông Chin Dong Soo, Cựu Chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Tài chính, Hàn Quốc:

Năm 2003 khi Hàn Quốc thảo luận vấn đề xây dựng Trung tâm tài chính gọi đó là giấc mơ lớn. Nhưng với TP.HCM, đó không còn là giấc mơ mà phải xây dựng thành tầm nhìn, dựa trên chính sách nhất quán, được thực hiện liên tục trong trung và dài hạn.

Ông Mohit Mehrotra, Tổng Điều hành Dịch vụ Tư vấn Chiến lược Deloitte vùng Châu Á Thái Bình Dương:

Suy nghĩ lớn nhưng hãy hành động cụ thể, thực tiễn khi xây dựng Trung tâm tài chính.