Zelensky muốn Ukraine được 'đảm bảo an ninh' khi Trump tìm cách chấm dứt chiến tranh Ukraine-Nga

Ngay trước cuộc gặp với Vance tại Hội nghị An ninh Munich, Zelensky cho biết ông chỉ đồng ý gặp trực tiếp nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin sau khi một kế hoạch chung được đàm phán với Tổng thống Mỹ Trump.

Zelensky tin rằng Trump là chìa khóa để chấm dứt xung đột Nga-Ukraine và nói rằng tổng thống Mỹ đã cho ông số điện thoại của mình.

Trump đã đảo lộn nhiều năm ủng hộ vững chắc của Mỹ đối với Ukraine trong tuần này sau cuộc điện đàm với Putin. Nhiều nhà quan sát, đặc biệt là ở châu Âu, hy vọng Vance sẽ làm rõ phần nào ý tưởng của Trump về một thỏa thuận đàm phán nhằm chấm dứt chiến tranh.

Trong bài phát biểu tại hội nghị, Vance nhấn mạnh với các quan chức châu Âu về tự do ngôn luận và vấn đề di cư bất hợp pháp, cảnh báo các quan chức được bầu rằng họ có nguy cơ mất sự ủng hộ của công chúng nếu không nhanh chóng thay đổi chính sách.

“Mối đe dọa mà tôi lo ngại nhất đối với châu Âu không phải là Nga. Không phải là Trung Quốc. Cũng không phải là bất kỳ tác nhân bên ngoài nào khác,” Vance nói. “Điều tôi lo ngại là mối đe dọa từ bên trong – sự thoái lui của châu Âu khỏi một số giá trị nền tảng quan trọng nhất, những giá trị mà châu Âu chia sẻ với Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.”

Ông cảnh báo các quan chức châu Âu: “Nếu các vị chạy trốn khỏi chính cử tri của mình, thì không có gì mà nước Mỹ có thể làm để giúp các vị.”

Bài phát biểu của Vance, cùng với việc ông chỉ đề cập qua loa đến cuộc chiến kéo dài ba năm ở Ukraine, diễn ra trong bối cảnh có nhiều lo ngại và bất ổn về chính sách đối ngoại của chính quyền Trump.

“Tại Washington, có một trật tự mới đang hình thành. Và dưới sự lãnh đạo của Donald Trump, chúng tôi có thể không đồng ý với quan điểm của các vị, nhưng chúng tôi sẽ đấu tranh để bảo vệ quyền thể hiện quan điểm đó trên diễn đàn công cộng,” Vance nói, nhận được tràng pháo tay yếu ớt.

Phó tổng thống Mỹ cũng cảnh báo các quan chức châu Âu về vấn đề di cư bất hợp pháp, nói rằng cử tri không bỏ phiếu để mở “cửa ngõ cho hàng triệu người nhập cư chưa được kiểm tra” và nhắc đến một vụ tấn công vào thứ Năm tại Munich do một người Afghanistan 24 tuổi, đến Đức tị nạn vào năm 2016, thực hiện.

Vụ bạo lực khiến hơn 30 người bị thương và dường như có động cơ liên quan đến chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo.

Về chi tiêu quốc phòng của NATO

Sáng thứ Sáu, Vance đã có các cuộc gặp riêng với Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier, Tổng thư ký NATO Mark Rutte và Ngoại trưởng Anh David Lammy. Ông đã sử dụng các cuộc gặp này để nhắc lại lời kêu gọi của chính quyền Cộng hòa về việc các thành viên NATO chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng. Hiện tại, 23 trong số 32 quốc gia thành viên NATO đang đạt được mục tiêu chi tiêu 2% GDP cho quốc phòng của liên minh quân sự phương Tây này.

“Chúng tôi muốn đảm bảo rằng NATO thực sự sẵn sàng cho tương lai, và chúng tôi nghĩ rằng một phần quan trọng của điều đó là đảm bảo rằng NATO chia sẻ gánh nặng nhiều hơn ở châu Âu, để Hoa Kỳ có thể tập trung vào một số thách thức ở Đông Á,” Vance nói với Rutte.

Rutte đồng ý rằng châu Âu cần phải tăng cường hơn nữa. “Chúng tôi phải trưởng thành theo nghĩa đó và chi tiêu nhiều hơn,” ông nói.

Về cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tại Chernobyl

Vài giờ trước cuộc gặp giữa Vance và Zelensky, một máy bay không người lái của Nga mang đầu đạn nổ cao đã tấn công lớp vỏ bảo vệ của Nhà máy Điện hạt nhân Chernobyl ở khu vực Kyiv, theo tổng thống Ukraine. Mức độ phóng xạ không tăng lên, theo cả Zelensky và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Liên Hợp Quốc.

Zelensky tại Munich nói với các phóng viên rằng ông cho rằng vụ tấn công bằng máy bay không người lái tại Chernobyl là một “thông điệp rất rõ ràng từ Putin và Liên bang Nga gửi đến hội nghị an ninh.”

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm thứ Sáu phủ nhận các cáo buộc của Ukraine. Và người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết các nhà tổ chức hội nghị Munich đã không mời Nga tham dự trong nhiều năm qua.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio dự kiến sẽ tham gia cùng Vance và Zelensky nhưng bị trì hoãn khi máy bay Không quân của ông phải quay lại Washington do trục trặc kỹ thuật trên đường đến Munich. Ông đã đổi sang một máy bay khác và dự kiến sẽ đến kịp cuộc họp.

Về nỗ lực gia nhập NATO của Ukraine

Trump, người đã làm đảo lộn sự ủng hộ vững chắc của Mỹ đối với Ukraine sau cuộc điện đàm với Putin vào thứ Tư, vẫn mơ hồ về ý định cụ thể của mình — ngoài việc gợi ý rằng một thỏa thuận có thể dẫn đến việc Ukraine buộc phải nhượng lại lãnh thổ mà Nga đã chiếm giữ kể từ khi sáp nhập Crimea năm 2014.

“Chiến tranh Ukraine phải chấm dứt,” Trump nói với các phóng viên hôm thứ Năm. “Những người trẻ đang bị giết với số lượng mà không ai thấy kể từ Thế chiến II. Và đây là một cuộc chiến vô lý.”

Những tuyên bố của Trump đã khiến châu Âu rơi vào tình thế khó xử, tự hỏi làm thế nào — hoặc liệu họ có thể duy trì sự an ninh mà NATO mang lại sau Thế chiến II hay không, hoặc bù đắp khoảng trống hàng tỷ đô la viện trợ an ninh mà chính quyền Dân chủ của Biden đã cung cấp cho Ukraine kể từ cuộc xâm lược của Nga vào tháng 2/2022.

Trump từ lâu đã hoài nghi về khoản viện trợ đó và dự kiến sẽ cắt giảm hoặc hạn chế nó khi các cuộc đàm phán bắt đầu trong những ngày tới.

Cả Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tuần này đều bác bỏ hy vọng của Ukraine về việc trở thành thành viên NATO, điều mà liên minh này tuyên bố chưa đầy một năm trước là “không thể đảo ngược,” hoặc lấy lại lãnh thổ bị Nga chiếm đóng, hiện khoảng 20% lãnh thổ, bao gồm Crimea.

“Tôi không thấy có cách nào mà một quốc gia ở vị trí của Nga lại có thể cho phép... Ukraine gia nhập NATO,” Trump nói hôm thứ Năm. “Tôi không thấy điều đó xảy ra.”

Về khả năng trừng phạt Nga

Vance, trong một cuộc phỏng vấn với Wall Street Journal, cho biết Mỹ sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Moscow và có thể thực hiện hành động quân sự nếu Putin không đồng ý một thỏa thuận hòa bình đảm bảo sự độc lập lâu dài của Kyiv.

Lời cảnh báo rằng “các lựa chọn quân sự vẫn đang được xem xét” là một phát ngôn đáng chú ý từ một chính quyền Trump, vốn đã nhiều lần nhấn mạnh mong muốn nhanh chóng chấm dứt chiến tranh.

Đội ngũ của Vance sau đó đã phản bác bài báo của Wall Street Journal.

Theo AP News

Huy Hoàng