108 phi công chiến đấu Việt Nam tri ân thế hệ vàng phi công
Ấn phẩm 108 phi công chiến đấu Việt Nam (Từ Phương Thảo chủ biên - Ngô Nhật Hoàng nhiếp ảnh) là tài liệu vô giá tái hiện sống động quá khứ hào hùng, những chiến công vinh quang và sự hy sinh, mất mát thầm lặng của thế hệ vàng phi công Không quân nhân dân Việt Nam.
Tác giả Từ Phương Thảo và Anh hùng phi công - trung tướng Nguyễn Đức Soát (79 tuổi, là một nhân vật trong sách) trong buổi giao lưu ra mắt sách 108 phi công chiến đấu Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh cuối tháng 4-2025.
Cuốn sách song ngữ 108 phi công chiến đấu Việt Nam (tựa tiếng Anh: Vietnamese Air Warriors) với hơn 600 hình ảnh màu và đen trắng, chứa nhiều nội dung mới mẻ, sinh động. “Tri ân và tôn vinh” là thông điệp của quyển sách gửi đến thế hệ phi công anh hùng. Người đọc thêm thấu hiểu, thêm kính yêu và đầy tự hào những điều thế hệ đi trước đã cống hiến và sẵn sàng hy sinh để bảo vệ Tổ quốc, giành lại độc lập dân tộc, đất nước thống nhất, hòa bình. Bên cạnh đó là thế hệ phi công trẻ đang ngày đêm giữ gìn vùng trời thiêng liêng của Tổ quốc hiện nay.
Giá trị lịch sử trường tồn
Ấn phẩm giới thiệu những gương mặt phi công anh hùng trong thời chiến, là bức tranh tương đối đầy đủ về không quân ta thời kỳ chiến tranh được thể hiện một cách sinh động và gần gũi thông qua những cảm nghĩ, hồi ức của nhân vật kết hợp lời kể nhiều xúc cảm từ đồng đội. Đồng thời, những trận đánh lịch sử cũng được miêu tả hào hùng.
“Tôi hãnh diện vì cả tuổi trẻ được bay trong nắng ấm, trong mây mù, mưa giông, trên đất liền và biển cả” - trích lời phi công không quân Việt Nam trong sách.
Các câu chuyện về từng anh hùng phi công nổi tiếng có người đã hy sinh trong thời chiến ở tuổi 20-30, lẫn nhiều người trở thành Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, tướng lĩnh, thủ trưởng các trung đoàn không quân. Một trong những nhân vật tiêu biểu sống động về lòng yêu nước và ý chí kiên cường như anh hùng Nguyễn Văn Bảy (1936-2019), người phi công từng bắn rơi 7 chiếc máy bay trong những năm kháng chiến và rất hóm hỉnh, vui vẻ trong thời bình. Ngoài ra còn có anh hùng Nguyễn Văn Cốc, Trần Hanh, Hồ Văn Quỳ, Lê Văn Cương, Lê Thanh Đạo, Phạm Tuân, Vũ Ngọc Đỉnh, Vũ Đình Rạng, Lê Hải…
Những đặc thù khác nhau của nghề phi công (phi công tiêm kích, ném bom, trực thăng, vận tải, phi công trinh sát vũ trang, phi công thử nghiệm, giáo viên bay…) được giới thiệu hấp dẫn, cung cấp nhiều thông tin quý ít ai biết nếu không trong ngành, thông qua các nhân vật đặc biệt: các phi công huấn luyện như đại tá Nguyễn Phương Anh, Nguyễn Thăng Thắng, Nguyễn Quang Bộ, Nguyễn Văn Khuya…
Sách do Nhà xuất bản Thế giới ấn hành tháng 4-2025.
Không chỉ hiểu thêm thế hệ ông cha ta đã chiến đấu oanh liệt như thế nào, bạn đọc còn biết thêm những câu chuyện, tâm sự buồn vui đời thường từ những người làm chủ “cánh én bạc trên bầu trời” một thuở đến bây giờ. Có nhiều phi công sau chiến tranh rời ngành trở về với cuộc sống đời thường bình dị, thậm chí gặp khó khăn trong đời sống thường ngày song họ vẫn sự lạc quan và bao dung.
Chủ biên Từ Phương Thảo là con gái của Anh hùng phi công Từ Đễ (sinh năm 1949, thành viên Phi đội Quyết thắng, người từng ném bom xuống Sân bay Tân Sơn Nhất ngày 28-4-1975). Cô là nhà sản xuất series phim tài liệu về các phi công và học viên bay E910 - Giảng đường trên mây từ năm 2017-2023. “Duyên may tiếp xúc với các anh hùng bằng hình ảnh hồi trẻ và so sánh họ hiện tại giúp tôi có cơ hội thấu hiểu nhân vật đầy đủ hơn và rất xúc động với những khoảnh khắc đẹp vô cùng của họ như phong thái trèo lên khoang lái, xuất kích, hạ cánh trở về, bước xuống máy bay với mồ hôi ướt đẫm nhưng nụ cười tươi sáng” - Phương Thảo nói.
Khơi dậy niềm tự hào
Nhiếp ảnh gia Ngô Nhật Hoàng cho biết anh và chủ biên Từ Phương Thảo đã thực hiện dự án sách trong suốt 9 năm qua với hơn 200 chuyến đi khắp ba miền Bắc - Trung - Nam để có thể ghi lại hình ảnh và câu chuyện của các phi công quân sự trong lịch sử không quân Việt Nam. Anh Nhật Hoàng bày tỏ: “Đây là một hành trình tìm hiểu và tôn vinh những cống hiến to lớn của Quân chủng Phòng không Không quân, các thế hệ phi công chiến đấu. Qua dự án này, tôi hy vọng mang đến cho mọi người một cái nhìn sâu sắc hơn về những người anh hùng đã góp phần bảo vệ bầu trời Tổ quốc, đồng thời khơi dậy niềm tự hào và tôn vinh những giá trị lịch sử quý báu”.
Trung đoàn 921 (Yên Bái) - Trung đoàn không quân tiêm kích đầu tiên của Không quân Việt Nam. Ảnh: Ngô Nhật Hoàng
Chủ biên Từ Phương Thảo cho biết: “Những người thường xuyên được “ngắm nhìn Tổ quốc từ trên cao” mà tôi tiếp xúc, thuyết phục xuất hiện trong sách thực sự là những con đại bàng kiêu hãnh, vẹn nguyên tinh thần người lính không quân một thời rực rỡ hào hùng nhưng cũng rất khiêm tốn và bình dị. Ở họ có hình ảnh oai hùng một thời, với bao nỗi niềm thương quý về đơn vị và đồng đội, đồng thời cũng là người đàn ông gia đình ấm áp, nhẹ nhàng ở thời bình”.
Bạn đọc vô cùng xúc động và cảm phục trước những chân dung như phi công chiến đấu anh dũng Phan Điệt, là thương binh ngồi xe lăn hơn 55 năm qua. Dù vậy, ông có thần thái rất tươi tỉnh, tinh thần mạnh mẽ lạc quan, gia đình, con cái thành đạt, hạnh phúc ở thành phố Vinh (Nghệ An).
Sách còn có phần diễn giải cụ thể, rõ ràng cho bạn đọc đại chúng tiếp cận kiến thức về các loại máy bay (cường kích, tiêm kích, trực thăng, vận tải…), những thông tin lịch sử về các mốc chính trong chiến thắng của không quân Việt Nam. Dù tựa sách và nội dung về 108 anh hùng phi công thời chiến nhưng trên thực tế, các nhân vật liên quan được nhóm thực hiện tiếp cận nhiều hơn số 108, bao gồm hình ảnh của những phi công thế hệ hôm nay tràn đầy nhiệt huyết tuổi trẻ. “Cuốn sách còn là sự đóng góp công sức của rất nhiều các phi công trẻ thời bình cùng những người yêu mến lịch sử, những người bạn trong và ngoài nước...” - chị Phương Thảo kể.
