2 nguyên Bộ trưởng 'hiến kế': Không nên ồ ạt đô thị hóa khi xây dựng nông thôn mới

Cần biến nông thôn thành vùng đáng sống, giữ chân lực lượng lao động trẻ xây dựng quê hương. (Ảnh: TTXVN)

Góp ý tại Hội thảo tham vấn, lấy ý kiến góp ý định hướng thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2035, diễn ra trong ngày 12/6, Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh trong thời gian tới, dù chương trình hướng đến là tập trung phát triển kinh tế nhưng cần lưu ý bài học kinh nghiệm từ các nước phát triển: Không ồ ạt đô thị hóa mà phải biến nông thôn thành vùng đáng sống, giữ chân lực lượng lao động trẻ xây dựng quê hương.

Nhấn mạnh thành quả giảm nghèo của Việt Nam được Quốc tế đánh giá rất cao, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát, cũng cho rằng chương trình trong giai đoạn tới cần kế thừa tối đa những thành quả của cả hai chương trình mục tiêu quốc gia và xây dựng các tiêu chí mới phù hợp với bối cảnh xây dựng chính quyền 2 cấp.

Trong xây dựng nông thôn mới, theo ông Cao Đức Phát, bí quyết thành công là biến chương trình trở thành cuộc vận động toàn dân cùng tham gia. Do vậy, ngay từ đầu, thiết kế chương trình đã xác định Nhà nước đóng vai trò dẫn dắt, người dân nông thôn là chủ thể, trung tâm và phải tham gia tích cực. Chương trình trong giai đoạn mới cần phát huy tinh thần này.

Với định hướng, quan điểm đó, ông Phát khuyến nghị chương trình cần xác định cấp xã là địa bàn chỉ đạo trên cơ sở có đầy đủ bộ máy chính quyền, Đảng, đoàn thể để tổ chức hướng dẫn nhân dân thực hiện.

“Điểm cần lưu ý là tập trung tăng cường năng lực cho thôn bản do quy mô dân số, diện tích một xã hiện đã lớn hơn rất nhiều,” ông Phát nói.

Bên cạnh đó, chương trình cần tiếp tục phát huy vai trò tổ chức Đảng là đầu mối, huy động tất cả các lực lượng cùng tham gia. Đây cũng là nét đặc trưng để triển khai hiệu quả chương trình dù nguồn lực nhiều nơi còn hạn hẹp.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Xuân Cường cũng cho rằng cần có đánh giá, làm rõ để khẳng định Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã huy động được tổng lực cả lực lượng chính trị mà cả toàn dân, toàn xã hội cùng tham gia.

Ông Cường cũng đặc biệt lưu ý rằng chưa có chương trình nào huy động được gần 10 triệu tỷ đồng qua 3 kỳ triển khai. Trung bình mỗi giai đoạn khoảng 3 triệu tỷ đồng, nhưng ngân sách Nhà nước tập trung chỉ chiếm 10%.

Ngoài ra, việc xây dựng nội dung và các tiêu chí cho chương trình giai đoạn tới cần gắn với xu hướng cải cách hành chính và phân định các nhóm cụ thể cho từng cơ quan chuyên ngành Trung ương để hướng dẫn cấp cơ sở.

Nguyên Bộ trưởng cũng đồng tình với nhiều ý kiến cho rằng cần chia 3 nhóm nông thôn mới theo đặc thù mức thu nhập, điều kiện kinh tế, địa lý để xác định ưu tiên nguồn ngân sách cho nhóm khó khăn nhất. Đặc biệt là không ồ ạt đô thị hóa mà phải biến nông thôn thành vùng đáng sống, giữ chân lực lượng lao động trẻ xây dựng quê hương.

Cũng tại hội thảo, góp ý về việc xây dựng tiêu chí nông thôn mới cho chương trình, đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường nhiều địa phương, cũng góp ý cần có hướng dẫn xác nhận nông thôn mới cho các xã sau khi sáp nhập địa phương theo mô hình chính quyền 2 cấp.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng khuyến nghị cần làm rõ một cách định lượng về những tiêu chí mới theo hướng đi sâu vào chất lượng, như áp dụng công nghệ số hay tỷ lệ hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp; xác định rõ nội hàm “hiện đại” trong mối quan hệ kết nối với truyền thống, tránh tách bạch sẽ làm lu mờ những giá trị văn hóa của địa phương. Khi xây dựng tiêu chí nông thôn mới và triển khai cần tránh áp đặt văn hóa, cào bằng chạy theo chỉ tiêu sẽ làm mất bản sắc./.

(Vietnam+)