Trái chiều bức tranh lợi nhuận ngành vận tải biển

Tận dụng thời gian 90 ngày hoãn thuế đối ứng, các nhà nhập khẩu Mỹ đẩy mạnh tích trữ hàng hóa, do đó thúc đẩy nhu cầu vận tải tăng cao, giá cước toàn cầu có dấu hiệu phục hồi.

Chỉ số Drewry World Container Index cho thấy, từ ngày 8/5 đến ngày 29/5, giá cước tăng 20,8%, từ 2.076 lên 2.508 USD/container 40 ft. Trong đó, các tuyến chính như Thượng Hải (Trung Quốc) đi Rotterdam (Hà Lan), Thượng Hải đi Los Angeles (Mỹ), Thượng Hải đi New York (Mỹ), Thượng Hải đi Genoa (Italy)… đồng loạt tăng giá mạnh.

Với diễn biến giá cước vận chuyển phục hồi trở lại, nhà đầu tư đặt kỳ vọng nhóm doanh nghiệp vận tải trong nước sẽ hưởng lợi, tương tự đã diễn ra trong đại dịch Covid-19. Trong đó, thống kê từ ngày 9/4 đến ngày 30/5, cổ phiếu Công ty cổ phần Vận tải và Xếp dỡ Hải An (mã HAH) tăng 73,1%, lên 78.000 đồng/cổ phiếu; cổ phiếu Công ty cổ phần Vận tải biển Việt Nam (Vosco, mã VOS) đã tăng 25,3%, lên 14.100 đồng/cổ phiếu; cổ phiếu Công ty cổ phần Vận tải biển Vinaship (mã VNA) đã tăng hơn 6%, lên 19.300 đồng/cổ phiếu.

Kể từ khi hưởng lợi trong giai đoạn Covid-19, Hải An liên tục mở rộng đội tàu. Trong đó, năm 2020, Hải An đầu tư tàu Haian View, trọng tải 21.440 DWT; năm 2021 đầu tư tàu Haian East, trọng tải 23.840 DWT và đầu tư tàu Hai An West, với sức chở 1.740 TEU; năm 2022 đầu tư 3 tàu là Anbien Bay với tải trọng 25.800 DWT, tàu Haian City với sức chở 1.577 TEU và tàu Haian Rose với sức chở 1.708 TEU; năm 2023 đầu tư tàu Haian Alfa với sức chở 1.781 TEU; năm 2024 tiếp nhận 3 tàu Haian Beta, Anbien Sky và Haian Opus với sức chở 1.800 TEU; năm 2025 lên kế hoạch đầu tư 1-2 tàu container cũ.

Như vậy, tính tới cuối năm 2024, Hải An đã sở hữu 16 tàu, tổng sức chở lên tới 26.500 TEU, là một đơn vị vận tải quy mô trên sàn, tập trung các tuyến nội địa và nội Á.

Việc mở rộng đội tàu trùng với giai đoạn Hải An kinh doanh thuận lợi. Trong đó, quý I/2025, lợi nhuận của Hải An tăng 293,7%, lên 233,23 tỷ đồng và hoàn thành 33,2% kế hoạch năm 2025.

Do kinh doanh thuận lợi và liên tục được cổ đông lớn thâu tóm, định giá cổ phiếu HAH đang ở mức 2,89 lần, cao hơn giai đoạn 2021-2023 của Hải An từ 1 đến 1,97 lần.

Với Vinaship, sau nhiều năm không đầu tư, cuối năm 2024, công ty này bất ngờ đầu tư tàu Vinaship Unity, trọng tải 28.189 DWT, nâng tổng đội tàu lên 5 chiếc với trọng tải 100.111 DWT.

Trong năm 2025, Vinaship có kế hoạch bổ sung 2 tàu hàng khô đã qua sử dụng, trọng tải 30.000 - 35.000 DWT, một tàu dự kiến đầu tư trong nửa cuối quý II/2025 và một tàu dự kiến đầu tư cuối tháng 12/2025 nếu điều kiện thuận lợi.

Được biết, tàu mà Vinaship đưa vào khai thác gần nhất là năm 2010, khi đưa tàu Vinaship Sea với trọng tải 27.841 DWT vào khai thác. Như vậy, sau hơn 14 năm, Vinaship mới quay trở lại kế hoạch mở rộng đội tàu khi độ tuổi trung bình của đội tàu tương đối lớn.

Thực tế, trong quý I/2025, dù doanh thu hơn 127,3 tỷ đồng, nhưng Vinaship chỉ ghi nhận lãi 82,9 triệu đồng, giảm 69,8% so với cùng kỳ. Nhìn rộng ra năm 2023 và năm 2024, lợi nhuận gộp mà Vinaship tạo ra không đủ trả chi phí tài chính, bán hàng và quản lý doanh nghiệp, Công ty ghi nhận lợi nhuận thuần từ kinh doanh lần lượt âm 10,6 tỷ đồng và âm 11,6 tỷ đồng, Công ty có lãi nhờ lợi nhuận hoạt động khác.

Tương tự Vinaship, sau hơn 11 năm không đầu tư, cuối năm 2024, Vosco thông qua kế hoạch đầu tư 10 tàu, với giá trị tối đa 414 triệu USD, bao gồm mua 2 tàu hàng rời cỡ Supramax, trọng tải 56.000 - 58.000 DWT đã sử dụng dưới 15 tuổi; đóng mới 4 tàu cỡ Ultramax, trọng tải 62.000 - 66.000 DWT và đóng mới 4 tàu dầu sản phẩm cỡ MR, trọng tải khoảng 50.000 DWT. Năm 2025, Vosco sẽ tiếp tục tìm kiếm để đầu tư hoặc thuê thêm tàu bằng nhiều hình thức phù hợp, trong đó tập trung vào tàu hàng rời cỡ Supramax, Ultramax, tàu dầu sản phẩm cỡ MR, tàu hóa chất và tàu container.

Về nguồn tài chính để đầu tư tàu, Vosco cho biết, hiện nay, với tình hình tài chính lành mạnh, Công ty đã được nhiều tổ chức tín dụng trong và ngoài nước tài trợ cho các dự án đầu tư, trong đó có BIDV - ngân hàng thuộc top 4 của Việt Nam và một số ngân hàng lớn của nước ngoài như HSBC, Fubon Bank... Dự kiến, Công ty sẽ vay khoảng 60% giá trị tàu đối với từng dự án với mức lãi suất phù hợp.

Trái với kỳ vọng, riêng quý I/2025, Vosco kinh doanh dưới giá vốn, dẫn tới lỗ 53,07 tỷ đồng so với cùng kỳ lãi 82,5 tỷ đồng. Còn trong năm 2024, lợi nhuận gộp tạo ra cũng không đủ trả chi phí tài chính, bán hàng và quản lý doanh nghiệp, Công ty có lãi nhờ doanh thu tài chính và lợi nhuận hoạt động khác.

Như vậy, dù Vinaship và Vosco có tham vọng đẩy mạnh đầu tư, nhưng hoạt động kinh doanh cốt lõi đang gặp khó khăn khi sở hữu đội tàu đã đầu tư nhiều năm, dẫn tới lỗi thời, hiệu quả khai thác kém hơn so với các tàu mới đóng, nên cả hai doanh nghiệp vẫn có kết quả kinh doanh khó khăn dù giá cước đang cải thiện trở lại.

Duy Bắc