3 phương án để ngành nông, lâm, thủy sản ứng phó với thuế quan

Theo Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hiện Mỹ đang tạm hoãn việc áp mức thuế 46% đối với hàng hóa nhập từ Việt Nam. Tuy nhiên, nguy cơ thực thi vẫn còn hiện hữu, đòi hỏi Việt Nam phải chuẩn bị sẵn phương án ứng phó.

Kịch bản 1, nếu thuế duy trì ở mức 10% trong cả năm và áp dụng đồng đều với nhiều nước, tác động đến tăng trưởng ngành nông nghiệp sẽ không đáng kể.

Kịch bản 2, nếu hai bên đàm phán và thống nhất mức thuế là 20% sau giai đoạn hoãn, kim ngạch xuất khẩu 6 tháng cuối năm có thể giảm khoảng 20%. Khi đó, tăng trưởng ngành nông lâm thủy sản cả năm 2025 sẽ giảm từ 0,15 đến 2 điểm phần trăm, còn khoảng 3,8–3,85%.

Kịch bản 3, nếu Mỹ thực sự áp thuế 46% sau thời gian hoãn, dự kiến xuất khẩu 6 tháng cuối năm giảm tới 40%. Tăng trưởng ngành khi đó sẽ giảm từ 0,3 đến 0,4 điểm phần trăm, còn lại 3,6–3,8%.

Trước nguy cơ đó, Viện Chiến lược đề xuất cần tăng cường đối thoại với Mỹ để tìm giải pháp giảm thuế nhập khẩu hai chiều hoặc xin miễn giảm thuế đối với một số mặt hàng nông sản chiến lược. Song song, cần đẩy mạnh minh bạch hóa xuất xứ hàng hóa và xây dựng hệ thống kiểm soát chất lượng rõ ràng.

Viện cũng đề xuất triển khai nhanh các biện pháp hỗ trợ khẩn cấp cho các ngành hàng chịu tác động mạnh, như miễn giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân đối với các hộ sản xuất nông lâm thủy sản. Ngoài ra, có thể tạm hoãn thu thuế, hỗ trợ lãi suất tín dụng và giảm thuế nhập khẩu đầu vào để giảm chi phí sản xuất.

Bên cạnh đó, cần tăng năng suất, cải thiện chất lượng, giảm giá thành bằng cách đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, thực hiện theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Các giải pháp dài hạn được đề xuất gồm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Bên cạnh các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ và châu Âu, Việt Nam cần mở rộng sang các quốc gia thuộc BRIC (Brazil, Nga, Ấn Độ), Mỹ Latinh, châu Phi và các thị trường Halal.

Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tăng trưởng ấn tượng trong

quý I

Về mục tiêu năm 2025, theo Nghị quyết số 25/NQ-CP, ngành nông lâm thủy sản đặt mục tiêu tăng trưởng giá trị gia tăng từ 4–4,2%, trong đó nông nghiệp đạt 3,85%, lâm nghiệp 5,47% và thủy sản 4,35%.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản quý I của cả nước là 15,72 tỷ USD, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm 2024.

Xét theo thị trường, Mỹ chiếm thị phần lớn nhất với 20,2%, Trung Quốc xếp thứ 2 với 17,3%, và Nhật Bản với thị phần 7,7%. Đây là là 3 thị trường xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản lớn nhất của Việt Nam. So với cùng kỳ năm trước, ước giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam 3 tháng đầu năm 2025 sang thị trường Mỹ tăng 13,5%, Trung Quốc tăng 3,6%, và Nhật Bản tăng 26%.

Cũng theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cán cân thương mại ngành nông, lâm, thủy sản 3 tháng đầu năm 2025 ước đạt thặng dư 4,4 tỷ USD, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm trước. Xét theo nhóm hàng, lâm sản, thủy sản và nông sản là 3 nhóm hàng có cán cân thương mại 3 tháng đầu năm 2025 ở trạng thái thặng dư.

Tuy nhiên, nhiều thách thức vẫn tồn tại: giá nguyên liệu đầu vào tăng 4,93%, xuất khẩu gạo và rau quả đều giảm do biến động giá và thị trường. Trong khi đó, nuôi trồng thủy sản, lâm nghiệp và cây lâu năm tăng trưởng khá nhờ áp dụng công nghệ và thời tiết thuận lợi.

Việt Nam sẽ tiếp tục theo dõi sát tình hình, điều chỉnh chính sách linh hoạt để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% toàn nền kinh tế và giữ ổn định cho ngành nông nghiệp trong bối cảnh thương mại quốc tế biến động mạnh.

Trang Mai