4 biện pháp tự nhiên giúp phòng bệnh đường hô hấp thường gặp khi trời lạnh

1. Giữ ấm cơ thể - biện pháp phòng bệnh đường hô hấp hiệu quả

Giữ ấm cơ thể là nguyên tắc cơ bản nhất để phòng tránh các bệnh đường hô hấp, vì nhiệt độ lạnh làm suy yếu lớp niêm mạc bảo vệ đường hô hấp.

Giữ ấm đúng cách

- Nên mặc nhiều lớp quần áo mỏng thay vì một lớp áo dày: Phương pháp này tạo ra các lớp không khí cách nhiệt, giúp giữ ấm tốt hơn và dễ dàng điều chỉnh thân nhiệt khi di chuyển giữa môi trường nóng và lạnh.

- Luôn giữ ấm cổ, ngực, bàn tay và bàn chân: Đây là những vùng dễ bị thoát nhiệt và chịu tác động trực tiếp từ gió lạnh; nên dùng khăn quàng cổ, găng tay và tất dày.

- Đội mũ khi ra ngoài để giữ ấm đầu là điều cần thiết vì một lượng lớn nhiệt cơ thể bị mất qua da đầu.

- Hạn chế thay đổi nhiệt độ đột ngột: Tránh ra ngoài trời ngay lập tức sau khi tắm nước nóng hoặc vừa ở trong phòng ấm. Nên đứng ở nơi mát mẻ vài phút để cơ thể thích nghi dần với nhiệt độ bên ngoài.

Giữ ấm đường hô hấp trên

Khi ra ngoài trời lạnh, nên sử dụng khẩu trang hoặc khăn quàng để che miệng và mũi. Điều này không chỉ ngăn ngừa hít phải vi khuẩn/virus, khói bụi mà còn giúp làm ấm không khí trước khi đi vào phổi, giảm kích ứng niêm mạc.

Trời lạnh là điều kiện lý tưởng cho virus phát triển làm gia tăng bệnh đường hô hấp.

2. Tăng cường hệ miễn dịch từ bên trong

Hệ miễn dịch khỏe mạnh là tuyến phòng thủ tốt nhất chống lại mọi mầm bệnh.

Chế độ dinh dưỡng cân bằng

- Bổ sung vitamin C và kẽm: Tăng cường thực phẩm giàu citamin C (cam, quýt, bưởi, ổi, kiwi, ớt chuông) và kẽm (hải sản, thịt bò, các loại hạt). Cả hai đều đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chức năng của tế bào miễn dịch.

- Bổ sung vitamin D: Nhiều người bị thiếu vitamin D vào mùa đông do ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Vitamin D có liên quan mật thiết đến khả năng điều chỉnh và tăng cường miễn dịch. Nên bổ sung qua thực phẩm (cá béo, lòng đỏ trứng) hoặc viên uống theo chỉ định.

- Ăn đủ đạm và chất béo lành mạnh: Protein là vật liệu xây dựng kháng thể. Chất béo lành mạnh như omega-3 có tác dụng kháng viêm, giúp giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh.

- Ăn thực phẩm ấm: Các món ăn nóng, ấm như súp, cháo, hoặc trà gừng giúp làm ấm cơ thể và làm dịu cổ họng.

Uống đủ nước

Duy trì đủ lượng nước giúp niêm mạc họng và mũi luôn ẩm, đây là lớp bảo vệ tự nhiên giúp giữ lại và đẩy các mầm bệnh ra ngoài. Nếu niêm mạc bị khô, virus và vi khuẩn dễ dàng xâm nhập hơn. Nên ưu tiên uống nước ấm, trà thảo mộc.

Ngủ đủ giấc và tập thể dục

- Ngủ: Người trưởng thành cần 7-9 giờ ngủ mỗi đêm. Thiếu ngủ làm giảm số lượng và hiệu quả của các tế bào miễn dịch tự nhiên, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

- Tập thể dục: Duy trì vận động nhẹ nhàng và đều đặn (đi bộ, yoga) giúp tăng cường lưu thông máu, cải thiện chức năng phổi và tăng khả năng đối phó với nhiễm trùng.

Bổ sung các thực phẩm giàu dưỡng chất để tăng cường hệ miễn dịch.

3. Vệ sinh cá nhân hạn chế lây nhiễm

Các bệnh hô hấp lây lan chủ yếu qua giọt bắn và tiếp xúc bề mặt. Việc tuân thủ vệ sinh cá nhân là chìa khóa để phá vỡ chuỗi lây truyền.

Rửa tay thường xuyên

Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi, chạm vào bề mặt công cộng, sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn. Nếu không có nước và xà phòng, sử dụng dung dịch sát khuẩn tay nhanh chứa cồn.

Vệ sinh đường hô hấp

- Súc họng nước muối: Súc miệng và họng bằng nước muối sinh lý ấm 2-3 lần mỗi ngày. Nước muối giúp làm sạch, giảm viêm và làm dịu niêm mạc họng.

- Vệ sinh mũi: Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ bụi bẩn và mầm bệnh bị giữ lại ở hốc mũi, giữ cho đường thở thông thoáng.

- Ho và hắt hơi đúng cách: Sử dụng khăn giấy che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, sau đó vứt khăn giấy vào thùng rác và rửa tay ngay lập tức. Nếu không có khăn giấy, ho vào khuỷu tay áo.

Tiêm vaccine phòng bệnh

Vaccine cúm là biện pháp phòng ngừa quan trọng nhất đối với cúm mùa. Virus cúm thay đổi hàng năm, vì vậy ta nên tiêm nhắc lại vào đầu mùa lạnh để có hiệu quả bảo vệ tốt nhất.

4. Cải thiện môi trường sống

Môi trường sống cũng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe hô hấp. Do đó, khi trời lạnh, hanh khô nên có biện pháp cải thiện:

Giữ độ ẩm không khí

- Sử dụng máy tạo độ ẩm: Khi trời lạnh, không khí trong nhà thường rất khô, đặc biệt nếu dùng máy sưởi, sẽ làm khô niêm mạc mũi họng. Sử dụng máy tạo độ ẩm để duy trì độ ẩm trong phòng ở mức 40-60% giúp niêm mạc khỏe mạnh hơn.

- Thường xuyên vệ sinh máy: Nếu sử dụng máy tạo độ ẩm, ta cần vệ sinh thường xuyên để tránh nấm mốc phát triển.

Làm thoáng không gian sống

- Mở cửa sổ: Dù trời lạnh, vẫn nên mở hé cửa sổ vài lần trong ngày (dù chỉ 5-10 phút) để không khí lưu thông, giúp đẩy bớt virus và các chất gây dị ứng ra ngoài, làm giảm nồng độ mầm bệnh trong nhà.

- Vệ sinh nhà cửa: Giữ nhà cửa sạch sẽ, lau chùi các bề mặt thường xuyên tiếp xúc (tay nắm cửa, điện thoại, điều khiển) để giảm thiểu virus tồn tại trên bề mặt.

Bằng cách áp dụng nghiêm túc và đều đặn các nguyên tắc này, có thể xây dựng một hàng rào bảo vệ vững chắc, giúp cơ thể khỏe mạnh và tránh xa được các bệnh hô hấp thông thường trong mùa lạnh.

DS.Vũ Thị Tuyết Mai