Bài thuốc từ gừng trị viêm, đau họng

1. Gừng – từ gia vị quen thuộc đến dược liệu tự nhiên

Gừng là một loại thân rễ có mùi thơm nồng, vị cay ấm, được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực và y học của nhiều quốc gia châu Á, đặc biệt là Ấn Độ và Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Không chỉ góp phần tạo hương vị cho món ăn, gừng còn được xem là một thảo dược tự nhiên có giá trị, thường được dùng để hỗ trợ tiêu hóa, giảm buồn nôn, chống viêm và tăng cường sức đề kháng.

Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu khoa học đã tập trung tìm hiểu các hợp chất sinh học trong gừng và cơ chế tác động của chúng đối với sức khỏe con người. Một trong những lợi ích được nhắc đến nhiều nhất là khả năng hỗ trợ điều trị đau họng, đặc biệt trong các trường hợp viêm họng nhẹ, viêm amidan hoặc đau họng do cảm lạnh thông thường.

2. Gừng giúp làm giảm đau họng như thế nào?

Gừng giúp giảm đau họng thông qua hai cơ chế chính:

Giảm đau và chống viêm
Hỗ trợ chống lại vi khuẩn và virus gây nhiễm trùng

Các hợp chất sinh học quan trọng trong gừng: Gừng rất giàu các hợp chất hoạt tính sinh học (bioactive compounds) – những chất có nguồn gốc thực vật mang lại lợi ích cho sức khỏe.

Hai hợp chất được nghiên cứu nhiều nhất là: Gingerol, shogaol. Đây là những chất tạo nên vị cay đặc trưng của gừng, đồng thời có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa và kháng khuẩn. Các hợp chất này giúp kiểm soát phản ứng viêm – nguyên nhân trực tiếp gây đau rát, sưng và khó chịu ở cổ họng.

Gừng hỗ trợ điều trị đau họng, viêm amidan hoặc đau họng do cảm lạnh.

2.1 Gừng giúp chống viêm – chìa khóa giảm đau họng

Đau họng thực chất là biểu hiện của tình trạng viêm và kích ứng niêm mạc họng. Khi cơ thể bị virus hoặc vi khuẩn tấn công, hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách kích hoạt các protein gây viêm, dẫn đến sưng, nóng rát và đau. Các nghiên cứu cho thấy, gừng có khả năng ức chế một số protein gây viêm, từ đó giúp làm dịu cảm giác đau và ngứa ở cổ họng.

Hai nghiên cứu độc lập đã ghi nhận tác dụng tích cực của gừng trong việc giảm triệu chứng viêm amidan và viêm họng. Đáng chú ý, trong một nghiên cứu trên nhóm người bị viêm amidan mạn tính, 7/10 người tham gia cho biết các triệu chứng viêm cấp tính thuyên giảm sau khi sử dụng gừng.

Dù số lượng nghiên cứu trên người còn hạn chế, các kết quả bước đầu cho thấy gừng có tiềm năng hỗ trợ giảm viêm đường hô hấp trên.

2.2 Khả năng kháng khuẩn và kháng nấm của gừng

Một yếu tố quan trọng khác khiến gừng được đánh giá cao trong hỗ trợ điều trị đau họng là tác dụng kháng khuẩn. Theo một nghiên cứu trong ống nghiệm, dung dịch chiết xuất gừng nồng độ 10% có thể ức chế sự phát triển của một số vi sinh vật gây nhiễm trùng miệng và họng, bao gồm: Streptococcus mutans, Candida albicans, Enterococcus faecalis… Đây là những vi sinh vật có liên quan đến nhiễm trùng miệng, họng và đường hô hấp trên. Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng nhấn mạnh rằng cần thêm nghiên cứu lâm sàng trên người để xác định rõ hiệu quả này trong thực tế.

2.3 Gừng hỗ trợ cơ thể chống lại virus

Phần lớn các trường hợp đau họng là do virus, đặc biệt là virus cảm lạnh thông thường. Trong những trường hợp này, thuốc cảm cúm chỉ có tác dụng giảm triệu chứng, không tiêu diệt được virus. Một số nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy các hợp chất trong gừng có thể kích thích hệ miễn dịch, giúp cơ thể nhận diện và loại bỏ virus hiệu quả hơn. Nhờ đó, gừng có thể góp phần rút ngắn thời gian hồi phục, giảm mức độ khó chịu khi bị đau họng do virus.

Tuy nhiên, đây mới chỉ là kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng và không nên hiểu rằng gừng có thể thay thế thuốc điều trị.

3. Gừng tươi hay gừng khô: Loại nào tốt hơn?

Một nghiên cứu cho thấy gừng tươi có hoạt tính chống oxy hóa mạnh hơn gừng khô. Chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và hỗ trợ quá trình hồi phục khi cơ thể bị viêm nhiễm.

Vì vậy, khi có điều kiện, gừng tươi thường được ưu tiên sử dụng để hỗ trợ làm dịu đau họng.

4. Những cách sử dụng gừng đơn giản để giảm đau họng

4.1. Nhai gừng tươi giảm đau họng

Gừng tươi rất dễ tìm mua tại các chợ và siêu thị.

Cách dùng: Gọt bỏ vỏ ngoài, cắt một lát gừng dài khoảng 2,5 cm, nhai chậm để tinh chất tiết ra; có thể nuốt phần gừng sau khi đã nhuyễn. Cách này giúp các hoạt chất tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc họng, mang lại cảm giác ấm và dễ chịu.

4.2. Trà gừng ấm

Trà gừng là cách sử dụng phổ biến và dễ chịu nhất.

Cách pha: Đun sôi 2 thìa cà phê gừng khô hoặc bào khoảng 5 cm gừng tươi với 1 cốc nước, ngâm trong 5 phút, lọc bỏ bã và uống khi còn ấm; có thể uống 2–3 lần/ngày. Thêm một thìa cà phê mật ong giúp tăng hương vị và hỗ trợ làm dịu cổ họng.

Trà gừng ấm là cách sử dụng phổ biến và dễ chịu nhất.

4.3. Viên ngậm gừng

Viên ngậm gừng có bán tại hiệu thuốc hoặc cửa hàng thực phẩm chức năng. Lưu ý, đọc kỹ nhãn sản phẩm; ưu tiên sản phẩm có chứa gừng thật, không chỉ hương liệu

5. Những ai cần thận trọng khi dùng gừng?

Gừng nhìn chung an toàn với hầu hết mọi người, nhưng vẫn cần lưu ý:

Một số người có thể dị ứng với gừng
Phụ nữ mang thai nếu dùng quá nhiều có thể khó chịu dạ dày.
Gừng không phải là thuốc, không thay thế thuốc bác sĩ kê đơn.
Có thể sử dụng gừng kết hợp với điều trị y khoa, nhưng không nên lạm dụng

Nếu đau họng kéo dài, sốt cao, khó nuốt hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng nặng, người bệnh cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Lưu ý, bài viết chỉ mang tính chất thông tin, không thay thế lời khuyên y tế của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Mời bạn xem thêm video:

Gừng : 7 lợi ích sức khỏe tuyệt vời nhiều người có thể không biết | SKĐS

DS. Nguyễn Hải Sơn