Những cách hạn chế đau nhức xương khớp mùa lạnh

Mẹ tôi đã ngoài 50 tuổi, mỗi khi đông về là bà lại bị đau nhức xương, co rút các khớp. Có cách nào để mẹ tôi đỡ đau nhức xương khớp không, thưa bác sĩ? (Hạ Vi, 27 tuổi, ngụ TP.HCM)

Trả lời

Khi thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm, cơ thể ưu tiên giữ ấm cho các cơ quan nội tạng làm tuần hoàn máu ngoại vi chậm lại. Từ đó, nhiều người nhận thấy các triệu chứng đau nhức, tê mỏi hoặc cứng khớp xuất hiện rõ hơn so với bình thường.

Tình trạng này thường gặp ở người trung niên, người cao tuổi, người lao động nặng, người ít vận động và những trường hợp có bệnh lý cơ xương khớp mạn tính.

Theo quan điểm y học cổ truyền, đau mỏi cơ xương khớp trong mùa lạnh thuộc chứng “tý”, do phong – hàn – thấp xâm nhập vào kinh lạc, làm khí huyết lưu thông kém và gây tắc trở. Người bệnh thường có cảm giác đau mỏi khi thức dậy, tê râm ran đầu chi, nặng chân, mỏi gối hoặc hạn chế vận động vùng cổ vai gáy, thắt lưng, khớp gối và bàn tay chân.

Khi chính khí suy yếu, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh mạn tính, khả năng chống đỡ tà khí giảm, khiến triệu chứng dễ xuất hiện và tái phát.

Người lớn tuổi dễ đau nhức xương khớp mùa lạnh. Ảnh minh họa

Dưới góc nhìn y học hiện đại, người bệnh được khuyến cáo giữ ấm cơ thể, duy trì chế độ ăn uống điều độ, vận động nhẹ nhàng và hạn chế các yếu tố làm tăng phản ứng viêm như rượu bia, thức khuya.

Việc giữ ấm vùng cổ gáy, lưng và bàn chân giúp giảm co cứng cơ, hạn chế cứng khớp buổi sáng. Chế độ ăn giàu đạm, can xi và vitamin D góp phần duy trì sức mạnh cơ xương khớp, hỗ trợ giảm tần suất các cơn đau.

Trong y học cổ truyền, nhiều biện pháp an toàn, phù hợp với cơ địa người Việt được áp dụng nhằm giúp cơ thể ôn ấm, tăng lưu thông khí huyết và giảm co rút khi trời lạnh: Xoa bóp, day ấn huyệt kết hợp dầu gừng hoặc ngải diệp giúp thư giãn cơ, thông kinh lạc và cải thiện vận động.

Chườm ấm thảo dược, xông thuốc và ngâm chân nước ấm hỗ trợ tăng tuần hoàn tại chỗ, giảm cảm giác nặng nề ở chi dưới và mang lại sự thư giãn rõ rệt.

Trong nhóm các phương pháp không dùng thuốc, châm cứu được đánh giá có mức độ bằng chứng cao trong hỗ trợ giảm đau cơ xương khớp. Nhiều nghiên cứu và phân tích tổng hợp quốc tế cho thấy châm cứu giúp giảm đau rõ rệt, cải thiện biên độ vận động, đặc biệt hiệu quả trong đau cổ vai gáy và đau cột sống thắt lưng mạn tính. Hiệu quả này liên quan đến việc điều hòa dẫn truyền đau, tăng tiết các chất giảm đau nội sinh, cải thiện tuần hoàn và làm giãn các nhóm cơ co cứng sâu.

Trong thực hành lâm sàng, đa số người bệnh được châm cứu đúng kỹ thuật ghi nhận giảm đau, vận động linh hoạt hơn và cải thiện giấc ngủ sau một liệu trình điều trị. Sự thống nhất giữa bằng chứng khoa học và hiệu quả thực tế cho thấy châm cứu là phương pháp an toàn, đáng tin cậy, phù hợp để đưa vào phác đồ điều trị phối hợp trong mùa lạnh.

Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, các biện pháp cần được thực hiện đúng kỹ thuật và đúng chỉ định. Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài hoặc tự thực hiện châm cứu, giác hơi khi chưa được hướng dẫn chuyên môn. Khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như khớp sưng nóng đỏ, tê yếu, sốt hoặc đau tăng nhanh, cần đi khám sớm để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng.

BS CKI Nguyễn Trần Như Thủy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM

THẢO PHƯƠNG (Ghi)