4 lý do khiến thuế quan của Trump không làm lạm phát Mỹ tăng vọt

4 lý do khiến thuế quan của Trump không làm lạm phát Mỹ tăng vọt

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc thuế quan chưa gây ra làn sóng lạm phát mới không đảm bảo rằng giá cả sẽ không tăng mạnh vào cuối năm nay. Họ lưu ý rằng dữ liệu gần đây cho thấy giá một số mặt hàng như quần áo, đồ nội thất và thiết bị gia dụng đang tăng nhẹ.

Thuế quan - mức phí mà nhà nhập khẩu phải trả tại biên giới cho hàng hóa nhập khẩu - cũng cần thời gian dài mới thẩm thấu vào nền kinh tế. Điều này xảy ra vì các doanh nghiệp thường cố gắng không chuyển chi phí cao hơn sang người tiêu dùng nhằm tránh mất thị phần vào tay đối thủ.

Dù vậy, các chuyên gia thừa nhận rằng thuế quan vẫn chưa gây ra áp lực lạm phát nghiêm trọng nào đủ khiến giá cả tăng vọt. Về phần mình, các quan chức Nhà Trắng liên tục khẳng định rằng chính các nhà xuất khẩu nước ngoài chứ không phải người tiêu dùng Mỹ sẽ là bên chịu gánh nặng chi phí thuế gia tăng.

“Bất chấp những dự đoán ảm đạm về lạm phát và suy thoái, đã nhiều tháng trôi qua kể từ "Ngày Giải phóng", lạm phát hiện đang có xu hướng tăng lên mức chưa từng thấy kể từ nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump, trong khi một phân tích gần đây của Hội đồng Cố vấn Kinh tế cho thấy giá hàng nhập khẩu thực tế đang giảm”, người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai cho biết trong tuyên bố gửi CBS MoneyWatch, ám chỉ loạt thuế quan mà ông Trump công bố lần đầu hôm 2/4.

Dưới đây là bốn lý do các chuyên gia kinh tế đưa ra để lý giải vì sao lạm phát vẫn chưa tăng dù Mỹ đang áp mức thuế cao nhất trong nhiều thập kỷ:

Thuế quan không cao như nhiều người nghĩ

Dù Tổng thống Trump đã nhiều lần đe dọa tăng mạnh thuế nhập khẩu, dữ liệu cho thấy mức thuế bình quân thực tế áp lên hàng nhập khẩu của Mỹ không cao như những gì từng được công bố.

Theo công ty tư vấn đầu tư Capital Economics, mức thuế trung bình trong tháng 6 chỉ khoảng 9%, thấp hơn nhiều so với mức 15% mà nhiều chuyên gia kinh tế từng dự báo sau loạt tuyên bố áp thuế của ông Trump hồi đầu năm.

“Không phải phản ứng với thuế thấp, mà là mức tăng thực tế của thuế quan đến tháng 6 vẫn còn khá hạn chế”, Mark Cus, chuyên gia kinh tế tại Barclays chia sẻ với CBS MoneyWatch.

Một phần nguyên nhân khiến mức thuế thực tế thấp hơn dự báo là do các quốc gia chịu mức thuế cao đã cắt giảm xuất khẩu sang Mỹ, trong khi những nước chịu mức thuế thấp hơn lại tăng xuất khẩu, theo Barclays và Capital Economics.

Tóm lại, mức thuế trung bình áp lên hàng nhập khẩu vẫn thấp hơn nhiều so với kỳ vọng trước đó của giới kinh tế.

Theo dữ liệu của Barclays, nhiều mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ đã được miễn mức thuế cao. Trong tổng số khoảng 258 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu phục vụ thị trường bán lẻ Mỹ trong tháng 6, chỉ 48% thực sự chịu thuế. Ví dụ, dược phẩm, một số thiết bị điện tử và nhiều hàng hóa từ Canada và Mexico không bị áp các mức thuế mới.

“Dù các mặt hàng chịu thuế bị đánh thuế cao hơn, một phần lớn hàng nhập khẩu vào Mỹ vẫn được miễn thuế. Đây là yếu tố chính dẫn đến mức thuế trung bình thực tế thấp”, nhóm phân tích của Barclays viết trong một báo cáo gần đây.

Doanh nghiệp đã nhập hàng tồn kho trước thời điểm thuế có hiệu lực

Các nhà bán lẻ Mỹ đã gia tăng nhập hàng từ đầu năm nay khi dự đoán chính quyền Trump sẽ áp thuế lên nhiều mặt hàng và linh kiện nhập khẩu. Nhiều nhà bán lẻ hiện vẫn đang bán các mặt hàng không bị áp thuế, giúp họ trì hoãn việc tăng giá, theo các chuyên gia.

“Đã có một đợt tăng nhập khẩu hàng hóa từ Canada, vốn sau đó sẽ bị áp thuế, trước thời điểm thuế có hiệu lực. Có thể lượng hàng nhập từ Canada trong tháng 5 và 6 giảm, điều này phản ánh qua tỷ lệ hàng hóa chịu thuế thấp hơn”, Cus từ Barclays nêu ví dụ.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng các nhà bán lẻ cuối cùng rồi cũng sẽ bán hết lượng hàng tồn kho giá thấp này và điều đó có thể dẫn đến áp lực tăng giá trong thời gian tới.

Các nhà bán lẻ đang tự gánh chi phí

Hiện tại, nhiều nhà bán lẻ đang chấp nhận hấp thụ chi phí thuế bổ sung.

“Các doanh nghiệp sẵn sàng chấp nhận biên lợi nhuận thấp hơn để gánh chi phí ban đầu, nhưng chúng tôi cho rằng điều đó chỉ mang tính tạm thời, khi các doanh nghiệp vẫn đang chờ rõ mức thuế ổn định ở đâu”, theo báo cáo của nhóm chuyên gia tại Capital Economics.

“Tuy nhiên, chúng tôi không nghĩ đây là điều có thể kéo dài lâu. Khi sự bất định về thuế quan giảm bớt trong vài tuần tới, giúp các nhà bán lẻ có cái nhìn rõ hơn về mức thuế trong một hoặc hai năm tới, chúng tôi kỳ vọng nhiều doanh nghiệp sẽ bắt đầu tăng giá”, họ nhận định.

Tác động lạm phát từ thuế diễn ra từ từ

Thuế quan thường mất nhiều tháng để đi vào chuỗi cung ứng của doanh nghiệp và phản ánh vào giá bán lẻ mà người tiêu dùng phải trả.

Theo một báo cáo của Fed Dallas, tác động đầy đủ của thuế không xảy ra tức thời mà diễn ra theo thời gian, thường đạt đỉnh khoảng một năm sau khi có hiệu lực. Điều đó có nghĩa là bất kỳ thuế quan nào được áp dụng trong năm nay nhiều khả năng sẽ chưa tác động rõ ràng đến lạm phát cho đến cuối năm và sang năm 2026.

“Cho đến nay, việc chuyển chi phí từ thuế vào giá tiêu dùng vẫn còn hạn chế, nhưng chúng tôi vẫn kỳ vọng tác động này sẽ gia tăng dần trong nửa cuối năm nay”, nhóm phân tích tại Capital Economics cho biết.

Một khả năng cuối cùng là nỗi lo rằng chính sách thương mại mang tính bảo hộ của chính quyền Trump sẽ dẫn đến một đợt lạm phát nghiêm trọng mới có thể đã bị thổi phồng quá mức. Nhà Trắng tiếp tục khẳng định rằng định hướng này nhằm bảo vệ việc làm và tăng khả năng cạnh tranh của Mỹ trên toàn cầu.

“Chính quyền luôn khẳng định rằng chi phí thuế sẽ do các nhà xuất khẩu nước ngoài gánh chịu - những bên phụ thuộc vào việc tiếp cận thị trường tiêu dùng lớn nhất và tốt nhất thế giới là nước Mỹ”, người phát ngôn Desai nói thêm.

Đại Hùng