5 trụ cột công nghệ số cho chính quyền cơ sở

Mới đây, tại Hội nghị toàn quốc tập huấn chuyên đề về tổ chức và hoạt động của tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội ở cấp xã (mới), Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng cho biết việc mở rộng phạm vi công việc cho chính quyền cấp xã trong mô hình hai cấp không chỉ là một yêu cầu tất yếu trong tiến trình cải cách thể chế, mà còn đặt ra đòi hỏi cấp thiết về việc tăng cường các công cụ hỗ trợ tương xứng.

Để bảo đảm chính quyền địa phương hai cấp hoạt động hiệu quả, thích ứng với yêu cầu mới trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, Bộ trưởng Hùng đề xuất 5 nhóm giải pháp trọng tâm mang tính định hướng chiến lược, đồng thời là cơ sở để các địa phương xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể, phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Thứ nhất, tiếp tục đầu tư và hoàn thiện hạ tầng số, nền tảng số và hệ thống dữ liệu số, bảo đảm kết nối liên thông thông suốt giữa các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương.

Trọng tâm là xây dựng, tích hợp và khai thác hiệu quả các cơ sở dữ liệu chuyên ngành và liên ngành, phục vụ công tác quản lý, điều hành và cung cấp dịch vụ công.

Các địa phương cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số - Ảnh: Internet

Thứ hai, thúc đẩy ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý và phục vụ người dân, doanh nghiệp. Các địa phương cần ưu tiên triển khai trợ lý ảo, chatbot AI trên nền tảng dịch vụ công, đồng thời sử dụng AI để phân tích dữ liệu lớn (big data) nhằm hỗ trợ công tác đánh giá, dự báo, cảnh báo và điều hành chính sách.

Theo Bộ trưởng Hùng, mục tiêu cụ thể là đến cuối năm 2025, 70% hồ sơ dịch vụ công của người dân và doanh nghiệp phải được xử lý trực tuyến toàn trình, đúng theo lộ trình do chính phủ đề ra.

Thứ ba, xây dựng hệ thống kiểm tra, giám sát, đánh giá và hậu kiểm trực tuyến đối với các nhiệm vụ đã được phân cấp, phân quyền. Hệ thống này không chỉ giúp bảo đảm tính minh bạch và hiệu quả giám sát, mà còn kịp thời phát hiện và xử lý các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực thi.

Ngoài ra, Bộ trưởng KH-CN cho rằng các địa phương cần thiết lập trung tâm điều hành thông minh và kết nối đồng bộ với hệ thống giám sát của Bộ KH-CN.

Thứ tư, nâng cao năng lực số và kỹ năng CNTT cho đội ngũ cán bộ, công chức tại địa phương. Việc đào tạo, bồi dưỡng cần tập trung vào các kỹ năng quản lý dựa trên công nghệ số, đặc biệt ở các lĩnh vực chuyên sâu và các nhiệm vụ mới được giao.

Đặc biệt, cần triển khai các chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về công tác tại cơ sở.

Theo Bộ trưởng Hùng, Bộ KH-CN đã rà soát, phân loại tổng cộng 229 nhiệm vụ quản lý nhà nước có liên quan đến việc phân định thẩm quyền, phân cấp và phân quyền.

Kết quả cho thấy có 6 nhiệm vụ hiện do cấp huyện đảm nhiệm: 1 nhiệm vụ được đề xuất chuyển lên cấp tỉnh để phù hợp với tính chất chuyên môn cao, trong khi 5 nhiệm vụ còn lại được chuyển giao xuống cấp xã để tăng tính chủ động và sát thực tiễn quản lý ở cơ sở.

Đặc biệt, trong số 223 nhiệm vụ được xem xét để phân cấp, có 117 nhiệm vụ, chiếm tỷ lệ khoảng 52,5%, sẽ được chuyển giao về cho cấp tỉnh. Đây là bước đi quan trọng nhằm tăng cường vai trò của địa phương trong việc triển khai chính sách và thực thi pháp luật về KH-CN.

Nhằm thể chế hóa các kết quả rà soát, đồng thời bảo đảm đầy đủ cơ sở pháp lý cho việc thực hiện phân cấp, phân quyền, Bộ KH-CN đã trình Chính phủ ban hành 2 nghị định trong lĩnh vực KH-CN, gồm Nghị định số 132/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền và Nghị định số 133/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp.

Hai nghị định này không chỉ là công cụ pháp lý điều chỉnh tổ chức thực thi, mà còn là nền tảng để thúc đẩy hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay.

Nhật Anh