6 cách bảo vệ tai mũi họng khi AQI ở mức nguy hại

Ô nhiễm không khí đang trở thành mối đe dọa thường trực đối với sức khỏe người dân, đặc biệt tại các đô thị lớn. Những ngày chỉ số chất lượng không khí ở mức xấu đến nguy hại không chỉ gây ảnh hưởng đến phổi mà còn tác động trực tiếp tới tai, mũi và họng – những cơ quan đóng vai trò là "cửa ngõ" đầu tiên của hệ hô hấp. Trước thực trạng này, các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân cần chủ động bảo vệ tai – mũi – họng để hạn chế nguy cơ mắc bệnh và biến chứng lâu dài.

Tai – mũi – họng chịu tác động trực tiếp từ không khí ô nhiễm

Không khí ô nhiễm chứa nhiều bụi mịn, khí độc và các chất kích thích có khả năng xâm nhập sâu vào đường hô hấp. Khi hít thở, các hạt bụi nhỏ dễ bám vào niêm mạc mũi, họng, gây kích ứng, viêm nhiễm và làm suy giảm hàng rào bảo vệ tự nhiên của cơ thể.

Về lâu dài, tình trạng này có thể dẫn đến viêm mũi dị ứng, viêm xoang mạn tính, viêm họng kéo dài, thậm chí làm tăng nguy cơ viêm tai giữa và các bệnh hô hấp tái phát.

Theo các bác sĩ chuyên khoa tai – mũi – họng, nhiều bệnh nhân nhập viện trong những đợt ô nhiễm không khí nghiêm trọng đều có triệu chứng chung như nghẹt mũi, đau rát họng, ho kéo dài, ù tai hoặc cảm giác khó chịu ở vùng mũi xoang. Đáng lo ngại, nếu chủ quan không điều trị sớm, các triệu chứng này có thể tiến triển nặng và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, công việc.

Vậy làm sao để bảo vệ tai mũi họng khi AQI ở mức nguy hại? Bạn và gia đình hãy áp dụng những cách dưới đây:

Theo dõi chất lượng không khí để chủ động phòng tránh

Một trong những nguyên tắc quan trọng được chuyên gia nhấn mạnh là theo dõi thường xuyên chỉ số chất lượng không khí (AQI). Khi AQI ở mức xấu hoặc rất xấu, người dân nên hạn chế tối đa việc ra ngoài, đặc biệt là các hoạt động thể chất ngoài trời như chạy bộ, đạp xe hay tập thể dục buổi sáng.

Trong trường hợp bắt buộc phải ra ngoài, cần rút ngắn thời gian tiếp xúc với môi trường ô nhiễm và tránh những khu vực có mật độ giao thông cao. Với trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có bệnh nền hô hấp, việc ở trong không gian kín, sạch sẽ trong những ngày ô nhiễm là yếu tố then chốt giúp giảm nguy cơ biến chứng.

Đeo khẩu trang đúng cách – "lá chắn" quan trọng cho mũi họng

Không phải loại khẩu trang nào cũng có khả năng bảo vệ hiệu quả trước bụi mịn. Các chuyên gia khuyến cáo người dân nên sử dụng khẩu trang có khả năng lọc tốt, ôm sát khuôn mặt, che kín mũi và miệng. Khẩu trang cần được thay mới khi bị ẩm hoặc sau vài giờ sử dụng để đảm bảo hiệu quả bảo vệ.

Việc đeo khẩu trang đúng cách không chỉ giúp hạn chế bụi và khí độc xâm nhập mà còn giảm kích ứng cho niêm mạc mũi họng, đặc biệt trong những ngày không khí ô nhiễm kéo dài. Đây là thói quen đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc bảo vệ sức khỏe.

Rửa mũi, súc họng bằng nước muối sinh lý mỗi ngày được bác sĩ khuyến nghị để làm sạch niêm mạc và giảm nguy cơ viêm nhiễm. Hình minh họa.

Vệ sinh mũi họng hàng ngày để giảm viêm nhiễm

Bên cạnh việc phòng tránh từ bên ngoài, các bác sĩ cho rằng vệ sinh tai – mũi – họng đúng cách mỗi ngày đóng vai trò rất quan trọng. Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch bụi bẩn, vi khuẩn và các chất kích thích bám trong hốc mũi, từ đó giảm nguy cơ viêm xoang và nghẹt mũi.

Súc họng bằng nước muối ấm cũng là biện pháp hiệu quả giúp làm dịu cổ họng, hạn chế viêm nhiễm và giảm cảm giác đau rát. Tuy nhiên, chuyên gia lưu ý không nên lạm dụng các dung dịch sát khuẩn mạnh vì có thể làm khô và tổn thương niêm mạc nếu sử dụng kéo dài.

Đối với tai, cần tránh ngoáy tai sâu hoặc sử dụng các vật sắc nhọn. Việc làm sạch tai chỉ nên thực hiện nhẹ nhàng bên ngoài, và khi có dấu hiệu đau tai, ù tai hoặc giảm thính lực, người dân nên đi khám chuyên khoa thay vì tự xử lý tại nhà.

Giữ không gian sống trong lành, hạn chế nguồn ô nhiễm trong nhà

Khi không khí ngoài trời ô nhiễm nặng, việc giữ môi trường sống trong nhà sạch sẽ là ưu tiên hàng đầu. Người dân nên đóng kín cửa sổ, hạn chế bụi từ bên ngoài xâm nhập và tránh các hoạt động tạo khói trong nhà như đốt nhang, hút thuốc hay nấu nướng nhiều khói.

Sử dụng máy lọc không khí có khả năng lọc bụi mịn giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà, đặc biệt với gia đình có trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi. Ngoài ra, duy trì độ ẩm không khí ở mức phù hợp sẽ giúp niêm mạc mũi họng không bị khô, giảm kích ứng và tăng khả năng chống lại các tác nhân gây hại.

Tăng cường đề kháng bằng lối sống lành mạnh

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh là "tấm khiên" quan trọng giúp cơ thể chống chọi với tác động tiêu cực từ môi trường. Các chuyên gia khuyên người dân nên duy trì chế độ ăn uống cân bằng, giàu vitamin và chất chống oxy hóa từ rau xanh, trái cây tươi, đồng thời uống đủ nước mỗi ngày để giữ ẩm cho niêm mạc mũi họng.

Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng và tập luyện thể dục đều đặn trong môi trường an toàn cũng góp phần nâng cao sức đề kháng. Đặc biệt, trong những ngày ô nhiễm kéo dài, việc nghỉ ngơi hợp lý và tránh làm việc quá sức sẽ giúp cơ thể phục hồi tốt hơn.

Chủ động bảo vệ sức khỏe trong bối cảnh ô nhiễm gia tăng

Ô nhiễm không khí là vấn đề khó có thể giải quyết trong ngày một ngày hai, nhưng mỗi người hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ tai – mũi – họng bằng những biện pháp đơn giản, khoa học và dễ thực hiện. Từ việc theo dõi chất lượng không khí, đeo khẩu trang đúng cách, vệ sinh mũi họng hàng ngày đến duy trì lối sống lành mạnh, tất cả đều góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực của môi trường ô nhiễm lên sức khỏe.

Trong bối cảnh ô nhiễm không khí ngày càng gia tăng, chủ động phòng ngừa chính là chìa khóa giúp người dân bảo vệ sức khỏe lâu dài cho bản thân và gia đình.

Hà Nội vào ‘mùa’ ô nhiễm không khí, cảnh báo người dân cần chủ động chăm sóc sức khỏe.

Bs. Trần Vân Anh