60 công ty Việt Nam bị đề nghị điều tra chống bán phá giá pin mặt trời

Cục phòng vệ thương mại (Bộ công thương) vừa thông báo, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) vừa nhận hồ sơ đề nghị điều tra chống bán phá giá (CBPG) và chống trợ cấp (CTC) với sản phảm pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ Thái Lan, Malaixia, Campuchia và Việt Nam.

Nguyên đơn là Liên minh Ủy ban Thương mại Sản xuất Năng lượng Mặt trời Hoa Kỳ cáo buộc doanh nghiệp xuất khẩu của 3 nước bán phá giá và được trợ cấp. Trong đó nguyên đơn nêu tên khoảng 60 công ty của Việt Nam.

Từ đó nguyên đơn đề nghị điều tra một số sản phẩm pin năng lượng mặt trời thuộc mã HS 8501.61.0000, 8507.20.80, 8541.42.0010 và 8541.43.0010.

Nguyên đơn đề nghị với thời kỳ điều tra là năm 2023 và thời kỳ điều tra thiệt hại trong 3 năm (2021-2023).

Một góc nhà máy sản xuất pin năng lượng mặt trời tại Việt Nam

Theo số liệu hải quan Hoa Kỳ, kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam năm 2023 là 4,2 tỷ USD. Theo đó, mặt hàng pin năng lượng mặt trời xuất khẩu từ Việt Nam chiếm tỷ trọng 26% trong tổng nhập khẩu pin năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ (cao nhất trong số những nước cáo buộc).

Với biên độ cáo buộc bán phá giá, Liên minh Ủy ban Thương mại Sản xuất Năng lượng Mặt trời Hoa Kỳ cáo buộc với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam là 271,45% (cao nhất trong 04 nước bị cáo buộc).

Theo Cục phòng vệ thương mại, DOC sẽ sử dụng các giá trị thay thế của quốc gia thứ ba để tính toán biên độ phá giá cho Việt Nam. Trong vụ việc này, nguyên đơn đề nghị sử dụng Indonesia là quốc gia thay thế do cho rằng nước này có mức độ phát triển kinh tế tương đồng với Việt Nam và có số lượng đáng kể các nhà sản xuất pin mặt trời. Các bên có thời hạn bình luận về nước thay thế trong vòng 30 ngày trước khi DOC ban hành kết luận sơ bộ của vụ việc.

Với cáo buộc trợ cấp, nguyên đơn cáo buộc các doanh nghiệp sản xuất/xuất khẩu pin mặt trời Việt Nam đã nhận được 31 chương trình trợ cấp từ Chính phủ, gây thiệt hại đáng kể hoặc đe dọa gây thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất nội địa Hoa Kỳ.

Các chương trình trợ cấp bị cáo buộc bao gồm các nhóm: Nhóm các chương trình cho vay: gồm các chương trình cho vay ưu đãi, bao thanh toán, bảo lãnh xuất khẩu với lãi suất, cho vay ưu đãi “tín dụng xanh” của 04 ngân hàng (Agribank, Vietinbank, Vietcombank và BIDV); chương trình tín dụng đầu tư và tín dụng xuất khẩu của Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) và các chương trình hỗ trợ lãi suất của Ngân hàng Nhà nước;

Nhóm các chương trình ưu đãi thuế gồm các chương trình về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, ưu đãi thuế cho các nhà đầu tư mới, cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, cho dự án năng lượng mặt trời, chương trình khấu hao hanh, miễn thuế nhập khẩu đối với hàng nhập khẩu dùng để sản xuất hàng xuất khẩu, hoàn thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu thô dùng để sản xuất hàng xuất khẩu, miễn thuế nhập khẩu đối với hàng nhập khẩu vào khu công nghiệp, miễn thuế nhập khẩu cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu nhập khẩu cho doanh nghiệp chế xuất và nằm trong khu chế xuất.

Nhóm các chương trình ưu đãi về đất gồm các chương trình miễn giảm tiền thuê/thuế hoặc phí sử dụng đất và mặt nước cho các ngành được khuyến khích, doanh nghiệp trong khu công nghiệp và khu kinh tế, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, ưu đãi về đất cho các dự án năng lượng mặt trời.

Nhóm các chương trình tài trợ xúc tiến xuất khẩu và hỗ trợ đầu tư, cung cấp tiện ích với mức giá ưu đãi như điện, nước và các tiện ích khác cho doanh nghiệp với mức giá ưu đãi.

Bên cạnh đó, nguyên đơn cáo buộc các nhà sản xuất năng lượng mặt trời Việt Nam cũng được hưởng lợi từ trợ cấp xuyên quốc gia của chính phủ Trung Quốc.

Sản xuất pin năng lượng mặt trời tại Việt Nam

Theo Cục phòng vệ thương mại, quy định điều tra của Hoa Kỳ, có 2 cơ quan tham gia trong một vụ việc điều tra CBPG và CTC: DOC điều tra về hành vi bán phá giá và trợ cấp và chịu trách nhiệm chung về kết quả điều tra trong khi Ủy ban thương mại quốc tế Hoa Kỳ (ITC) chịu trách nhiệm đánh giá thiệt hại của ngành sản xuất trong nước.

DOC có 20 ngày để xem xét đơn đề nghị điều tra và ban hành quyết định khởi xướng/hay không khởi xướng điều tra (dự kiến ngày 14/5/2024. Trong một số trường hợp đặc biệt, DOC có thể gia hạn thời gian này lên tổng số 40 ngày.

ITC có 45 ngày kể từ ngày nhận đơn đề nghị để ban hành kết luận sơ bộ về thiệt hại. Trong trường hợp kết luận sơ bộ của ITC là không có thiệt hại, vụ việc sẽ được chấm dứt toàn bộ (tuy nhiên khả năng này thường thấp).

Về phía DOC, cơ quan này có 140 ngày kể từ ngày khởi xướng để ban hành kết luận sơ bộ về bán phá giá và có 65 ngày kể từ ngày khởi xướng để ban hành kết luận sơ bộ về trợ cấp. Sau đó DOC có 75 ngày kể từ ngày ban hành kết luận sơ bộ để ban hành kết luận cuối cùng về bán phá giá/trợ cấp.

ITC có 45 ngày kể từ ngày DOC ban hành kết luận cuối cùng về bán phá giá /trợ cấp để đưa ra kết luận cuối cùng về thiệt hại.

Qua tất cả các bước trên, bước cuối cùng là DOC có 7 ngày để ban hành Lệnh áp thuế CBPG/CTC (trong trường hơp kết luận có bán phá giá/trợ cấp và thiệt hại).

Để chuẩn bị ứng phó với vụ việc, Cục Phòng vệ thương mại khuyến nghị các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu sản phẩm liên quan theo dõi chặt chẽ diễn biến tiếp theo của vụ việc; chủ động nghiên cứu, nắm vững quy định, trình tự, thủ tục điều tra CBPG và CTC của Hoa Kỳ và dự kiến chiến lược kháng kiện phù hợp với doanh nghiệp (trong trường hợp DOC khởi xướng điều tra); đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu; Hợp tác đầy đủ với Cơ quan điều tra Hoa Kỳ trong suốt quá trình diễn ra vụ việc. Bất kỳ hành động thể hiện sự bất hợp tác hoặc hợp tác không đầy đủ có thể dẫn tới việc Cơ quan điều tra Hoa Kỳ sử dụng các chứng cứ sẵn có bất lợi hoặc áp dụng mức thuế CBPG và CTC cáo buộc cao nhất cho doanh nghiệp.

Doanh nghiệp cũng cần chủ động đăng ký tài khoản IA ACCESS tại cổng thông tin điện tử của DOC (https://access.trade.gov/login.aspx) nhằm cập nhật thông tin và nộp các văn bản, tài liệu liên quan tới Cơ quan điều tra Hoa Kỳ

Doanh cũng cũng phải thường xuyên phối hợp, cập nhật thông tin cho Cục Phòng vệ thương mại để nhận được sự hỗ trợ kịp thời.

Ngô Sơn