8 ngày ở châu Á - Thái Bình Dương, Tổng thống Biden dự định gì?

Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: Reuters

Mục tiêu xoay quanh những điểm đến

Khởi đầu lịch trình, Tổng thống Biden sẽ đến Hiroshima, Nhật Bản, để tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7 - bắt đầu từ ngày 21/5.

Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida năm nay là người chủ trì cuộc họp thường niên của các nhà lãnh đạo từ 7 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ông chọn quê hương mình là Hiroshima, nơi quân đội Mỹ đã thả quả bom nguyên tử đầu tiên trên thế giới vào năm 1945.

Sau đó, ông Biden sẽ có một chặng dừng chân ngắn và mang tính lịch sử ở Papua New Guinea. Ông chủ Nhà Trắng đang tìm cách cải thiện quan hệ với các quốc đảo Thái Bình Dương trong bối cảnh Mỹ ngày càng lo ngại về ảnh hưởng kinh tế và quân sự gia tăng của Trung Quốc trong khu vực.

Vào tháng 9 năm ngoái, Tổng thống Biden đã tiếp đón các nhà lãnh đạo từ hơn chục quốc đảo Thái Bình Dương tại Nhà Trắng, công bố một chiến lược mới giúp hỗ trợ khu vực về biến đổi khí hậu và an ninh hàng hải. Chính quyền Biden gần đây cũng đã mở các đại sứ quán ở Quần đảo Solomon và Tonga, và có kế hoạch mở một đại sứ quán mới ở Kiribati, một quốc đảo nằm ở trung tâm Thái Bình Dương, thuộc châu Đại Dương.

Cuối cùng, Tổng thống Biden tới Australia để dự hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo Bộ tứ Kim Cương (QUAD), cùng với Thủ tướng Australia Anthony Albanese, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Thủ tướng Nhật Kishida.

Quan hệ đối tác QUAD lần đầu tiên được hình thành trong quá trình ứng phó với trận sóng thần ở Ấn Độ Dương năm 2004. Kể từ khi nhậm chức, ông Biden đã cố gắng khôi phục lại QUAD như một phần trong nỗ lực lớn tập trung nhiều hơn vào Thái Bình Dương.

Cuộc chiến ở Ukraine, vấn đề Đài Loan (Trung Quốc) và các hành động khiêu khích của Trung Quốc ở Biển Đông dự kiến sẽ là tâm điểm trong suốt chuyến đi công du của ông Biden.

Mối quan hệ Mỹ - Trung cũng trở nên căng thẳng sau chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi tới Đài Bắc vào tháng 8 năm ngoái. Mối quan hệ đó càng căng thẳng hơn sau khi Washington ra lệnh bắn hạ một khinh khí cầu giám sát của Trung Quốc vào tháng 2 năm khi nó đi vào không phận Mỹ.

Tại cuộc họp các bộ trưởng G7 vào tháng trước, liên minh bao gồm Anh, Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản và Mỹ đã cam kết thành lập một mặt trận thống nhất "chống lại các mối đe dọa" của Trung Quốc đối với Đài Loan và cuộc chiến của Nga.

Trong một bản thông cáo, các Ngoại trưởng G7 cho biết họ sẽ hướng tới việc "tăng cường các biện pháp trừng phạt" đối với Nga, nhưng câu hỏi đặt ra là liệu G7 sẵn sàng đi bao xa trong vấn đề này.

Thách thức tầm ảnh hưởng của nước Mỹ

Khả năng Chính phủ Mỹ vỡ nợ sắp xảy ra - dự báo sớm nhất là vào ngày 1/6 nếu Quốc hội không thể nhất trí tăng trần nợ 31,4 nghìn tỷ USD - gây khó khăn cho Tổng thống Biden trong chuyến công du nước ngoài lần đầu tiên kể từ khi công bố chiến dịch tái tranh cử năm 2024 của mình.

Từ khi bắt đầu nhiệm kỳ Tổng thống của mình, ông Biden đã nhiều lần nói với các nhà lãnh đạo thế giới rằng "nước Mỹ đã trở lại". Đó là một cách ngắn gọn để đảm bảo với các đồng minh rằng Mỹ đang khẳng định vai trò lịch sử của mình với tư cách là một nhà lãnh đạo trên trường quốc tế, sau chính sách đối ngoại "Nước Mỹ trên hết" hướng nội hơn của người tiền nhiệm Donald Trump.

Nhưng ông Biden cũng thừa nhận rằng các nhà lãnh đạo thế giới hoài nghi đã hỏi ông: Liệu nước Mỹ "trở lại" trong bao lâu? Trong khi các quan chức chính quyền hàng đầu đã nói rằng cuộc khủng hoảng trần nợ sắp xảy ra là một dấu hiệu đáng lo ngại.

"Nó gửi một thông điệp tồi tệ... rằng Mỹ không phải là một đối tác đáng tin cậy, không phải là một nhà lãnh đạo ổn định về hòa bình và an ninh trên toàn thế giới" - phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby nói trong một phát biểu hồi tuần trước.

Và với chặng dừng chân ngắn ở Papua New Guinea để gặp gỡ các nhà lãnh đạo các quốc đảo ở Thái Bình Dương, Tổng thống Biden có cơ hội thể hiện Mỹ nghiêm túc đến đâu trong việc duy trì cam kết lâu dài ở Thái Bình Dương.

Khu vực này nhận được ít sự chú ý hơn từ Washington sau hậu quả của Chiến tranh Lạnh, trong khi Trung Quốc ngày càng lấp đầy khoảng trống, thông qua tăng viện trợ, phát triển và hợp tác an ninh. Ông Biden đã cam kết thay đổi thực trạng đó.

Joe Biden sẽ là Tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đến thăm đảo quốc có khoảng 9 triệu dân này. Trong khi đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm tới Papua New Guinea vào năm 2018.

Nam Trung