80 năm TTXVN: Những cống hiến thầm lặng nơi miền Tây Nam Tổ quốc

Họ không chỉ là phóng viên chiến trường mà còn là chứng nhân, góp phần viết nên lịch sử Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) với những cống hiến, hy sinh thầm lặng đầy ý nghĩa.

Phóng viên, điện báo viên, kỹ thuật viên Việt Nam Thông tấn xã khóa GP10 trên tàu vào chi viện cho chiến trường miền Nam. Ảnh: TTXVN

Dòng tin nóng trong khói lửa

Ngày 12/10/1960, Thông tấn xã Giải phóng (TTXGP) ra đời trên chiến trường miền Nam khốc liệt, là cơ quan thông tin của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam. Đây là “mạch máu” thông tin dưới làn mưa bom, bão đạn, kiên cường duy trì “làn sóng điện không bao giờ tắt”, truyền tải đường lối, chính sách của cách mạng miền Nam, vạch trần âm mưu, thủ đoạn của địch, nâng cao nhận thức, tinh thần chiến đấu của quân - dân miền Nam, góp phần cổ vũ phong trào, lan tỏa khí thế cách mạng trong và ngoài nước.

Phóng viên TTXGP không chỉ đưa tin mà còn cầm súng chiến đấu. Những dòng tin, bài viết của họ cổ vũ tinh thần đấu tranh cách mạng, tuyên truyền những tấm gương anh dũng, chiến công của quân - dân miền Nam, khơi dậy lòng yêu nước, ý chí chiến đấu đánh đuổi kẻ thù trong nhân dân. Họ bám sát chiến trường để ghi hình, viết bài, chụp ảnh, nêu bật tinh thần kiên trung của chiến sĩ cách mạng và nhân dân miền Nam. Họ hoạt động trong rừng sâu, vùng giải phóng, thường xuyên đối mặt với bom đạn, thiếu thốn mọi bề nhưng vẫn kiên cường hoàn thành nhiệm vụ với tinh thần “Cần cù, dũng cảm, tự lực cánh sinh, khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ”.

Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử tháng 4/1975, các phóng viên TTXGP và TTXVN đã có mặt tại các điểm nóng miền Tây Nam Bộ, ghi lại những hình ảnh và thông tin quý giá về ngày toàn thắng 30/4/1975, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Ông Nguyễn Thanh Hà, nguyên điện báo viên TTXGP, nguyên Giám đốc Đài Phát thanh - Truyền hình Kiên Giang có nhiều kỷ niệm khó quên khi nhắc về thời làm “tít tít, te te” (chuyển tin tức từ vùng kháng chiến về Trung ương Cục miền Nam). Ông Hà chia sẻ: “Bộ máy điện đài nặng mấy chục kg mang trên vai, khi ra chiến trường phải tìm chỗ ẩn nấp, căng ăng-ten, ngồi bệt xuống đất hay giăng mùng, đốt đèn dầu để truyền tin. Tôi nhớ nhất chuyến đi gần 3 tháng để nhận máy từ Trung ương Cục miền Nam ở Tây Ninh năm 1973, trở về đầy gian nan khi phải đối mặt với địch, đau xót chứng kiến đồng đội bị thương, hy sinh.... Tôi cũng là người chuyển bản tin về TTXGP vào 7 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, khi các lực lượng giải phóng tiến vào thị xã Rạch Giá, góp phần cùng cả nước làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975”.

Trong suốt 15 năm (1960 - 1975), những phóng viên TTXGP “tay bút, tay súng”, không quản hiểm nguy, bám sát chiến tuyến đưa tin kịp thời, chính xác, góp phần cổ vũ tinh thần chiến đấu và phản ánh sự thật chính nghĩa đến bạn bè quốc tế. Nhiều phóng viên đã ngã xuống trong tư thế của người chiến sĩ. Trên chiến trường miền Nam, nhiều cán bộ, phóng viên, kỹ thuật viên của TTXVN và TTXGP đã hy sinh, có người mang thương tật suốt đời. Nhiều phân xã bị xóa sổ hoàn toàn như Phân xã Long An 3 lần, Phân xã Kiên Giang 5 lần… Dù vậy, những “dòng tin, ảnh của TTXGP vẫn không bao giờ tắt”.

Nhà báo Ngô Hoàng Vân, nguyên phóng viên TTXGP, Trưởng Phân xã Kiên Giang (nay là Cơ quan thường trú TTXVN tại tỉnh An Giang) hồi tưởng, giữa làn bom B52 ở Giồng Riềng năm 1971, ông cùng đồng đội thoát chết trong gang tấc khi đang chuẩn bị phát tin về cảnh tượng xóm làng tan hoang do bom đạn cày xới và giúp đỡ nhân dân trong vùng khắc phục hậu quả, ổn định đời sống. Hay một lần khác, ông đối mặt với đại đội biệt kích địch ở vùng U Minh Thượng và thoát thân giữa làn đạn, nhưng việc đầu tiên khi trở về căn cứ vẫn là viết tin để phát vì sự cấp bách, quan trọng của thông tin trên chiến trường, không thể chậm trễ.

Riêng Phân xã Kiên Giang, có lần phát tin xong địch phát hiện, ném bom làm cả 3 phóng viên hy sinh; có lần địch dùng bộ binh, trực thăng đánh phá làm cả 5 cán bộ, phóng viên hy sinh. Đặc biệt, trong trận càn của quân Mỹ vào Hòn Đất, Phân xã Kiên Giang có 2 cán bộ ngã xuống cùng sự hy sinh của liệt sĩ Phan Thị Ràng - Chị Sứ (nhân vật trong truyện Hòn Đất của nhà văn Anh Đức). Giai đoạn 1960 - 1975, Phân xã Kiên Giang dù chưa xác minh đủ nhưng đã có 16 cán bộ, phóng viên hy sinh.

Chặng dừng chân của đoàn phóng viên GP 10 của Việt Nam Thông tấn xã trên đường vào Chiến dịch Hồ Chí Minh để chi viện cho Thông tấn xã Giải phóng. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Hành trình tiếp nối

Sau năm 1975, đất nước vừa thống nhất, phóng viên TTXVN tiếp tục lên đường tác nghiệp trong chiến tranh biên giới Tây Nam, ghi dấu trong lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam. Họ “ra trận” bằng máy ảnh, bút và trái tim quả cảm khi quân Khmer Đỏ xâm phạm lãnh thổ Việt Nam, tấn công toàn tuyến biên giới Tây Nam vào cuối năm 1978. Họ đã có mặt tại các điểm nóng để đưa tin, ghi hình, phản ánh tình hình chiến sự, những thắng lợi của Quân đội nhân dân Việt Nam trên chiến tuyến biên giới…

Nhiều phóng viên TTXVN đã theo sát các đơn vị Quân đội nhân dân Việt Nam trong các chiến dịch phản công, tiến vào Phnom Penh, phối hợp với lực lượng Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia để lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot. Họ ghi lại những khoảnh khắc lịch sử, hình ảnh đau thương và cả niềm vui giải phóng đất nước của nhân dân Campuchia. Phóng viên TTXVN qua những dòng tin, bài viết đã phản ánh tinh thần quốc tế cao cả của Quân tình nguyện Việt Nam giúp Campuchia khôi phục đời sống, tái thiết đất nước, với tinh thần “Giúp nhân dân nước bạn tức là tự giúp mình”.

Nhà báo Vương Thoại Trung, nguyên Trưởng Cơ quan thường trú TTXVN tại tỉnh An Giang có hơn 40 năm gắn bó với TTXVN nhớ lại: “Khi tình hình biên giới Tây Nam diễn ra phức tạp, điều kiện tác nghiệp của phóng viên TTXVN lúc bấy giờ rất khó khăn. Sau khi đi cơ sở về, phóng viên viết tin, bài ra giấy, sau đó đánh ra giấy A4 bằng máy đánh chữ, chuyển cho Trưởng phân xã duyệt. Tin sau khi được duyệt sẽ đưa cho điện báo viên đánh gửi về Tổng xã phát. Một bản tin, điện báo viên thường mất gần 1 giờ gõ mosre truyền đi. Thời điểm này, phân xã có một đài phát sóng và 2 máy truyền tin mosre của Liên Xô và Trung Quốc để phát thông tin về Tổng xã”.

Trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam, nhà báo Vương Thoại Trung có nhiều lần theo đoàn công tác tỉnh An Giang sang thăm, động viên bộ đội Việt Nam đang làm nghĩa vụ quốc tế ở Campuchia, mỗi chuyến đi gần 20 ngày, đối mặt với không ít khó khăn, nguy hiểm rình rập. "Lúc này, tin bài gửi về Tổng xã phải nhờ đường điện thoại của quân đội để đọc trực tiếp cho biên tập viên ghi. Là phóng viên TTXVN gian khổ nhưng rất tự hào", ông Trung nói.

Từ những dòng tin đầu tiên sau khi đất nước giành được độc lập năm 1945 đến những bản tin đa phương tiện lan tỏa khắp toàn cầu hôm nay, phóng viên TTXVN đang tiếp nối truyền thống vẻ vang 80 năm bằng tinh thần trách nhiệm, sáng tạo và khát vọng phụng sự đất nước. Họ là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, góp phần bảo vệ đất nước và xây dựng hình ảnh Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.

Lịch sử 80 năm hào hùng đồng hành cùng dân tộc, dòng tin TTXVN không ngừng chảy, tạo nên một hành trình đầy tự hào, gắn liền với những khoảnh khắc lịch sử và sự thay đổi, phát triển lớn mạnh của đất nước. Sau năm 1975, TTXVN tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế và không ngừng đổi mới công nghệ để bắt kịp xu thế truyền thông toàn cầu. Tại miền Tây Nam Bộ, những phóng viên TTXVN không chỉ ghi nhận lịch sử mà còn sống cùng những câu chuyện, đời sống xã hội của nhân dân.

Vùng châu thổ Đồng bằng sông Cửu Long hiền hòa nhưng cũng thường đối mặt với thiên tai, biến đổi khí hậu gây ra lũ lụt, hạn mặn, cháy rừng... Khi thảm họa xảy ra, phóng viên TTXVN vượt gian khó, lội bùn, vượt sông, bám sát hiện trường để đưa tin, hình ảnh… đến với công chúng trong và ngoài nước, góp phần định hướng dư luận xã hội, thúc đẩy chính sách hỗ trợ, cứu trợ và khắc phục hậu quả thiên tai.

Mỗi phóng viên TTXVN tại Đồng bằng sông Cửu Long hôm nay luôn ý thức, giữ vững nguyên tắc trung thực, khách quan, nhanh nhạy và nhân văn. Họ không ngừng học hỏi, đổi mới để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công chúng, giữ gìn bản sắc đạo đức của người làm báo cách mạng.

80 năm TTXVN là một hành trình biểu tượng của niềm tin, trí tuệ và khát vọng cống hiến. Người phóng viên TTXVN hôm nay đang viết tiếp trang sử vàng, bản hùng ca với sứ mệnh mới “chuyên nghiệp - hiện đại - tận tâm” bằng chính trái tim và ngòi bút nhân văn. Hành trình của những phóng viên TTXVN ở miền Tây Nam Bộ là một phần không thể tách rời trong bản hùng ca đó.

Huy Hải - Công Mạo (TTXVN)