Ai có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ?

Bệnh tiểu đường thai kỳ xảy ra khi cơ thể mẹ không thể sản xuất đủ insulin trong thai kỳ. Insulin là hormone giúp đưa đường trong máu vào tế bào để sử dụng làm năng lượng. Bên cạnh đó, khi mang thai, cơ thể tạo ra nhiều hormone hơn và kèm theo sự tăng cân khiến các tế bào của cơ thể sử dụng insulin kém hiệu quả, được gọi là tình trạng kháng insulin.

Ai có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ?

Thống kê cho thấy, tiểu đường thai kỳ có thể chiếm từ 3-7% số phụ nữ mang thai và những mẹ bầu thuộc các nhóm sau có nguy cơ cao mắc tiểu đường thai kỳ:

Tiền sử gia đình có người bị tiểu đường;

Tiền sử sinh con ≥ 4kg;

Mẹ bầu thừa cân, béo phì;

Tiền sử bất dung nạp glucose bao gồm tiền sử tiểu đường thai kỳ lần mang thai trước, glucose niệu dương tính;

Mẹ bầu lớn tuổi trên ≥ 35 tuổi;

Tiền sử sản khoa bất thường: thai chết lưu hoặc sẩy thai liên tiếp không rõ nguyên nhân, sinh non, thai có dị tật;

Hội chứng buồng trứng đa nang.

Khó phát hiện tiểu đường thai kỳ

Thông thường, tiểu đường thai kỳ khó phát hiện vì triệu chứng thầm lặng và sẽ biến mất sau 6 tuần kể từ khi sinh. Mặc dù vậy, nó có thể đem lại nhiều nguy cơ cho mẹ và thai nhi nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách. Mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ có nguy cơ xảy ra các tai biến trong suốt quá trình mang thai cao hơn các thai phụ bình thường như tăng huyết áp, tăng nguy cơ sảy thai, thai lưu, sinh non, đa ối, nhiễm trùng tiết niệu, tăng tỷ lệ sinh mổ và về lâu dài, có thể tăng nguy cơ tiến triển thành đái tháo đường type 2.

Tiểu đường thai kỳ hoàn toàn có thể phát hiện được và kiểm soát tốt nhờ khám sàng lọc trong khám thai định kỳ.

Với thai nhi, tiểu đường thai kỳ ảnh hưởng đến sự phát triển chủ yếu vào giai đoạn ba tháng đầu và ba tháng cuối thai kỳ.

Giai đoạn ba tháng đầu, thai có thể không phát triển, sảy thai tự nhiên, dị tật bẩm sinh. Những thay đổi này thường xảy ra vào tuần thứ 6 đến tuần thứ 7 của thai kỳ. Ở giai đoạn 3 tháng giữa, đặc biệt 3 tháng cuối thai kỳ, việc tăng vận chuyển glucose từ máu mẹ vào thai kích thích tuyến tụy thai nhi tăng tiết insulin, tăng nhu cầu năng lượng và làm thai nhi tăng trưởng quá mức, gây mất cân xứng giữa kích thước thai và tiểu khung người mẹ khiến cho việc sinh nở theo đường tự nhiên khó thực hiện.

Tiểu đường thai kỳ cũng làm tăng nguy cơ biến chứng hạ glucose máu và các bệnh lý chuyển hóa sơ sinh, tử vong sau sinh, chứng tăng hồng cầu, vàng da sơ sinh, bệnh lý hô hấp và về lâu dài có liên quan tới tỷ lệ mắc cao tiểu đường type 2, thừa cân, béo phì… ở trẻ.

Tiểu đường thai kỳ được điều trị bằng điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp + theo dõi đường máu liên tục. Nếu không đạt kết quả đường máu mục tiêu, Bác sĩ sẽ xem xét chỉ định kiểm soát đường máu bằng insulin.

Lời khuyên bác sĩ

Tiểu đường thai kỳ hoàn toàn có thể phát hiện được và kiểm soát tốt nhờ khám sàng lọc trong khám thai định kỳ. Mẹ bầu có nguy cơ cao nên thực hiện sàng lọc ngay từ những tháng đầu của tam cá nguyệt đầu tiên bằng cách xét nghiệm nồng độ đường máu lúc đói và HbA1c để loại trừ bệnh tiểu đường tiềm ẩn.

Mặc dù tiểu đường thai kỳ không phải lúc nào cũng có thể phòng tránh, nhưng mẹ bầu có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:

Chế độ ăn uống lành mạnh ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, ít đường, và các loại ngũ cốc nguyên hạt. Tránh xa thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều đường, và các loại thức ăn nhanh.

Thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện khả năng kiểm soát đường huyết.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ theo chỉ dẫn của bác sĩ để sớm phát hiện và can thiệp kịp thời nếu có nguy cơ.

BS Nguyễn Văn Quang