Ấn Độ lo ngại khi Mỹ thu hồi quyền miễn trừ trừng phạt với cảng Chabahar ở Iran
Động thái này có thể sẽ ảnh hưởng lớn tới lợi ích của Ấn Độ, bởi Chabahar là dự án mà New Delhi đã dành nhiều nguồn lực trong gần một thập kỷ qua.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa tuyên bố chấm dứt quyền miễn trừ trừng phạt dành cho dự án cảng Chabahar mà Ấn Độ đầu tư tại Iran từ ngày 29/9 tới. Thay đổi chính sách mới nhất của Mỹ đồng nghĩa với việc mọi tổ chức hoặc cá nhân tham gia vận hành, cung cấp dịch vụ tại cảng Chabahar đều có thể bị trừng phạt theo Luật Tự do Iran và Chống Tài trợ Hạt nhân (IFCA) của Mỹ.
Việc Mỹ thu hồi quyền miễn trừ trừng phạt với cảng Chabahar tại Iran khiến Ấn Độ lo ngại. Ảnh: X
Với Ấn Độ, Chabahar được coi là “con đường huyết mạch” để tiếp cận Afghanistan và khu vực Trung Á, giúp giảm phụ thuộc vào tuyến đường vận chuyển hàng hóa qua Pakistan. Từ năm 2016, trong khuôn khổ thỏa thuận ba bên với Iran và Afghanistan, Ấn Độ đã rót vốn phát triển hạ tầng cảng, xây dựng kho bãi, triển khai tuyến vận tải lương thực và y tế đến tận thủ đô Kabul. Trong đại dịch Covid-19, cảng Chabahar từng là điểm trung chuyển hơn 2,5 triệu tấn lúa mì mà Ấn Độ viện trợ cho Afghanistan.
Không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, cảng biển tại Iran này còn là hạ tầng chiến lược “đối trọng” với công trình cảng Gwadar tại Pakistan – một thành phần quan trọng của đại dự án Hành lang Kinh tế Trung Quốc – Pakistan (CPEC). Nếu lệnh miễn trừ trừng phạt bị thu hồi, toàn bộ hoạt động điều hành cảng của các công ty Ấn Độ đứng trước rủi ro lớn và có thể bị đình trệ. Khi đó, Ấn Độ vừa mất lợi thế trong cán cân chiến lược tại khu vực, vừa đối diện nguy cơ “đóng băng” nguồn vốn đã đầu tư.
Ngoài rủi ro tài chính, các ngân hàng và doanh nghiệp vận tải Ấn Độ cũng có thể e ngại hợp tác, khiến lưu lượng hàng hóa qua cảng sụt giảm mạnh. Về chính trị, quyết định của Washington càng làm phức tạp thêm quan hệ Mỹ – Ấn vốn đã nhiều khúc mắc vì thuế quan thương mại.
Dự án cảng nước sâu Chabahar từng được xem là biểu tượng cho khát vọng vươn tầm ảnh hưởng ra khu vực Ấn Độ Dương của Ấn Độ. Công trình này gắn liền với chiến lược “Kết nối tới Trung Á” và Chính sách Hành động hướng Tây. Nếu quyền vận hành cảng bị gián đoạn, Ấn Độ không chỉ mất lợi thế cạnh tranh mà còn khó duy trì ảnh hưởng tại Afghanistan và khu vực. Đây là rủi ro mà New Delhi buộc phải tính toán kỹ lưỡng trong thời gian tới.
