An Giang: Thanh tra Chính phủ chỉ ra loạt vi phạm trong quản lý đất đai và cấp phép khai thác cát

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ nhiều vi phạm trong công tác sử dụng, quản lý đất tại tỉnh An Giang (ảnh: Duy Anh).

Cấp 1.654 sổ đỏ không đúng quy định

Thanh tra về việc chấp hành pháp luật trong công tác quản lý, sử dụng đất trên địa bàn tỉnh An Giang, Thanh tra Chính phủ nhận định: Bên cạnh kết quả đạt được, công tác quản lý, sử dụng đất vẫn còn một số hạn chế, vi phạm với số tiền phải thu nộp ngân sách nhà nước đã xác định được hơn 181 tỷ đồng (chưa nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa của giai đoạn từ năm 2016-2020 số tiền là 5 tỷ đồng; khấu trừ tiền nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất vào tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp khi chuyển mục đích sử dụng đất không đúng quy định hơn 175 tỷ đồng). Ngoài ra, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất do các tổ chức còn nợ ngân sách nhà nước ước tính đến ngày 31/12/2020 là hơn 119 tỷ đồng.

Cụ thể, việc lập quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu của tỉnh An Giang và các đơn vị hành chính cấp huyện chưa kịp thời, chậm so với quy định tại khoản 8 Điều 21 Luật Đất đai năm 2003. Việc lập kế hoạch sử dụng đất năm 2015, 2016, 2017 của các đơn vị hành chính cấp huyện và việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2015, 2016, 2017 của UBND tỉnh An Giang còn chậm so với quy định tại điểm a và điểm e khoản 4 Điều 9 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ.

Bên cạnh đó, quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu của tỉnh An Giang có nội dung chưa sát với thực tế, chưa tuân thủ nguyên tắc về phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giữa các cấp. Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của 10 đơn vị hành chính cấp huyện có một số chỉ tiêu chưa phù hợp quy hoạch sử dụng đất giữa cấp tỉnh và cấp huyện.

Kết quả thực hiện một số chỉ tiêu sử dụng đất đạt tỷ lệ thấp so với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được Chính phủ phê duyệt. Việc triển khai các công trình, dự án đạt tỷ lệ thấp, đến cuối năm 2020 mới thực hiện được 113/341 dự án với diện tích 1.437ha/5.997ha. Có 34 dự án với diện tích 474ha phải loại bỏ khỏi kỳ kế hoạch và 194 dự án với diện tích 4.086ha phải chuyển sang kỳ 2021-2025.

Nhiều chủ đầu tư chưa thực hiện ký quỹ bảo đảm đầu tư theo quy định tại Điều 42 Luật Đầu tư và khoản 3 Điều 27 Nghị định số 118/2015/NĐ-CP của Chính phủ. Có 3 chủ đầu tư đã được giao đất, cho thuê đất nhưng chưa nộp tiền ký quỹ đảm bảo đầu tư theo quy định với số tiền 1,846 tỷ đồng.

UBND tỉnh An Giang cho phép nhà đầu tư thực hiện các thủ tục để triển khai một số công trình, dự án không có trong danh mục công trình, dự án theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được Chính phủ phê duyệt. Ban hành Quyết định số 01/QĐ-UB ngày 04/01/2016 chấp thuận nhà đầu tư và Quyết định số 1058/QĐ-UBND ngày 14/4/2016 cho Công ty TNHH Giống - Chăn nuôi Việt Thắng An Giang thuê khu đất 126.067,5m2 có công trình xây dựng trên đất để thực hiện Dự án Trại heo giống công nghệ cao Việt Thắng An Giang không đúng quy định điểm b khoản 2 Điều 68 Luật Đất đai năm 2013. Quyết định cho phép nhà đầu tư chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện 4 dự án đầu tư nhưng trong quyết định không ghi thời hạn sử dụng đất theo quy định.

Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường thừa ủy quyền của Chủ tịch UBND tỉnh cấp 1.654 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với diện tích 171.074,2m2 đất ở cho 6 tổ chức kinh tế để thực hiện 8 dự án có thời hạn sử dụng đất lâu dài, không đúng quy định Luật Đất đai năm 2013…

Kết luận Thanh tra mới ban hành chỉ rõ, UBND tỉnh An Giang chậm ban hành văn bản quy định mức thu tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa theo quy định của Chính phủ. Dẫn đến các dự án đã được UBND tỉnh giao đất, cho thuê đất, cho chuyển mục đích sử dụng từ đất chuyên trồng lúa sang mục đích phi nông nghiệp trước ngày 8/10/2016 không được thu tiền bảo vệ, phát triển đất chuyên trồng lúa nước.

UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính, Hội đồng thẩm định giá đất tỉnh An Giang áp dụng phương pháp xác định giá đất và phê duyệt đơn giá đất cụ thể đối với 4 dự án đầu tư có nội dung không đúng quy định. Cục Thuế tỉnh An Giang chậm điều chỉnh đơn giá thuê đất khi hết thời hạn ổn định 5 năm của 16 hợp đồng thuê đất.

Theo Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm đối với các hạn chế, vi phạm trên thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, các Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách các lĩnh vực đầu tư, đất đai, tài chính; Giám đốc các Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài Chính, Cục Thuế tỉnh An Giang, Chủ tịch UBND cấp huyện, Trưởng phòng Tài nguyên và môi trường các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh An Giang và các tổ chức, cá nhân có liên quan giai đoạn 2015-2020.

Còn hạn chế trong cấp phép khai thác cát

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, quản lý Nhà nước đối với hoạt động khai thác cát và việc cấp phép khai thác cát cũng còn một số hạn chế, vi phạm dẫn đến số tiền cần thu nộp ngân sách nhà nước đã xác định được là hơn 2,6 tỷ đồng. Ngoài ra, số tiền thuế, phí chưa nộp của 1 tổ chức cần thu nộp vào ngân sách là hơn 981 triệu đồng.

Cụ thể, giai đoạn từ 01/7/2011 đến 31/12/2020, UBND tỉnh An Giang cấp 4 giấy phép thăm dò khoáng sản cát sông tại khu vực không đấu giá nhưng không thực hiện thủ tục lựa chọn tổ chức, cá nhân thăm dò khoáng sản là không đúng quy định. Từ sau ngày 01/7/2011, UBND tỉnh An Giang thực hiện gia hạn đối với 15 giấy phép khai thác cát cấp trước ngày 01/7/2011 là không đúng quy định; cấp 7 giấy phép khai thác cát thuộc khu vực khoanh định không đấu giá nhưng không xác định phục vụ riêng cho các công trình xây dựng sử dụng ngân sách nhà nước, công trình khắc phục thiên tai, địch họa, công trình hạ tầng giao thông và công trình phúc lợi thuộc chương trình xây dựng nông thôn mới là không đúng quy định.

UBND tỉnh không thu tiền cấp quyền khai thác cát đối với 2 trường hợp gia hạn khai thác cát là không đúng quy định, tổng số tiền cần thu nộp ngân sách nhà nước là hơn 2,6 tỷ đồng…

Cơ quan quản lý Nhà nước tại địa phương không thực hiện việc kiểm kê trữ lượng cát tại các mỏ cát lòng sông đã cấp phép, không có biện pháp đảm bảo giám sát chặt chẽ khối lượng cát khai thác thực tế hàng năm tại các mỏ được cấp phép. Các đơn vị được cấp phép khai thác cát thuộc dự án “Chỉnh trị dòng chảy nhằm hạn chế sạt lở bờ sông Hậu, bảo vệ đô thị thành phố Long Xuyên thích ứng với biến đổi khí hậu” khai thác chậm tiến độ, công suất đạt thấp so với giấy phép xác định.

Đến thời điểm thanh tra (tháng 6/2022), Hợp tác xã khai thác cát Chợ Mới còn nợ thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường với số tiền hơn 981 triệu đồng nhưng Cục thuế tỉnh An Giang chưa có biện pháp xử lý cương quyết để thu nộp ngân sách nhà nước theo quy định.

Theo Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm đối với các hạn chế, vi phạm nêu trên thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách lĩnh vực tài nguyên, khoáng sản; Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2011-2020, các cá nhân, tổ chức có liên quan.

Thanh tra Chính phủ yêu cầu tỉnh An Giang thu hồi các giấy phép khai thác cát đã cấp mới sau ngày 01/7/2011 và các giấy phép được gia hạn còn hiệu lực hoạt động (ngoại trừ các giấy phép được cấp thông qua đấu giá) mà không chỉ định cung cấp phục vụ cho các công trình theo quy định.

"Trong thời hạn 30 ngày kể từ khi công bố Kết luận Thanh tra, nếu chưa hoàn thành việc thu hồi, điều chỉnh đối với các giấy phép khai thác cát đã cấp và gia hạn còn hiệu lực hoạt động như nêu trên thì Thanh tra Chính phủ sẽ chuyển thông tin để Cơ quan cảnh sát điều tra của Bộ Công an xem xét, xử lý theo thẩm quyền và quy định của pháp luật", văn bản Thông báo kết luận thanh tra nêu.

Tiến Hào