An toàn, điều kiện 'sống còn' của VATM trong điều kiện mật độ bay tăng cao

Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra, thị sát Tháp không lưu Cảng Hàng không quốc tế Long Thành trước thời điểm khánh thành.

Sản lượng điều hành bay tăng cao, song các chỉ số an toàn về quản lý luồng không lưu, phương thức bay vẫn được VATM kiểm soát chặt chẽ, khẳng định hiệu quả của hệ thống quản lý an toàn và năng lực chuyên môn vững vàng của lĩnh vực không lưu.

Tiên phong kiến tạo hạ tầng cho “kinh tế tầm thấp”

Tại Hội nghị Triển khai nhiệm vụ kế hoạch năm 2026 của VATM diễn ra chiều nay (22/12), Thứ trưởng Xây dựng Lê Anh Tuấn đánh giá, năm 2026 là năm bản lề, mở đầu cho giai đoạn phát triển mới (2026-2030), với mục tiêu phấn đấu đưa VATM trở thành nhà cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay (ANS) có uy tín và vị thế hàng đầu trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, tập thể lãnh đạo, người lao động VATM cần kiên định mục tiêu an toàn là điều kiện “sống còn” trong điều kiện mật độ bay tăng cao. An toàn không chỉ là chỉ số kỹ thuật, mà là cam kết chính trị của ngành hàng không với nhân dân và cộng đồng quốc tế.

Đồng thời, đầy mạnh phát triển hạ tầng, hiện thực hóa “bầu trời thông minh”, tập trung nguồn lực đưa Trung tâm Kiểm soát không lưu Long Thành vào vận hành thương mại đúng tiến độ, áp dụng quản lý luồng bay (ATFM) ở mức độ cao; thúc đẩy chia sẻ dữ liệu đa phương SWIM theo lộ trình phù hợp, bảo đảm tính đồng bộ, an toàn, liên tục của dây chuyền cung cấp dịch vụ. Ngoài ra, tiên phong kiến tạo hạ tầng cho “kinh tế tầm thấp” (Low-Altitude Economy). Đây là nhiệm vụ mới và mang tính chiến lược của VATM”, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn nhấn mạnh.

Thứ trưởng Xây dựng Lê Anh Tuấn.

Thứ trưởng cũng yêu cầu tập thể lãnh đạo VATM nghiên cứu, xây dựng hệ thống quản lý hoạt động bay không người lái, thiết kế theo hướng số hóa, tự động hóa phù hợp và tích hợp nhịp nhàng với hệ thống quản lý không lưu (ATM) hiện hữu, bảo đảm không xung đột giữa bay truyền thống với hoạt động bay tầm thấp; chủ động chuẩn bị hạ tầng kỹ thuật và phương thức bay để sẵn sàng đón đầu xu thế giao thông hàng không đô thị.

“VATM cần đóng vai trò lực lượng nòng cốt về kỹ thuật-vận hành, chủ động phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước, các lực lượng liên quan để tham mưu, đề xuất tiêu chuẩn, quy trình, phương án tổ chức vùng trời, bảo đảm các phương tiện taxi bay, drone vận chuyển hàng hóa hoạt động an toàn, trật tự, hiệu quả. Cần coi đây là dư địa phát triển dịch vụ mới, nhưng tuyệt đối không đánh đổi an toàn, an ninh, chủ quyền vùng trời; triển khai theo nguyên tắc thí điểm có kiểm soát, tổng kết-hoàn thiện-nhân rộng”, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn lưu ý.

Theo đánh giá của lãnh đạo Bộ Xây dựng, năm 2025 không chỉ đánh dấu một năm VATM hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu kế hoạch mà còn là cột mốc khép lại giai đoạn 5 năm đầy biến động vừa qua. Tổng Công ty đã hoàn thành khối lượng lớn nhiệm vụ chính trị, sản xuất kinh doanh và đầu tư hạ tầng trong điều kiện đặc biệt khó khăn. Công tác đầu tư hạ tầng chuyên ngành phát triển mạnh mẽ với hơn 360 dự án, tổng vốn đầu tư hơn 10.200 tỷ đồng, từng bước hiện đại hóa hệ thống quản lý bay, nâng cao năng lực giám sát và điều hành vùng trời quốc gia.

Lãnh đạo Bộ Xây dựng cũng nêu thách thức mang tính thời đại là sự phát triển rất nhanh các công nghệ hàng không mới, đặc biệt là kinh tế tầm thấp (sự xuất hiện của các phương tiện bay như: taxi bay/eVTOL, dịch vụ UAV logistics), giám sát hạ tầng, ứng cứu khẩn cấp,... đang làm thay đổi khái niệm về không gian bay truyền thống. Nếu không kịp thời hoàn thiện hành lang pháp lý, mô hình phối hợp liên ngành và hạ tầng công nghệ, cơ quan quản lý sẽ bị lúng túng trong tổ chức hoạt động bay tầm thấp, thậm chí đánh mất cơ hội làm chủ không gian phát triển mới này.

Đánh giá năm 2026 sẽ mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức, Thứ trưởng Xây dựng Lê Anh Tuấn tin tưởng với truyền thống “Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới”, VATM không chỉ giữ vững vai trò nòng cốt, “lá cờ đầu” của ngành hàng không, mà còn vươn lên trở thành một lực lượng mạnh về công nghệ và năng lực quản lý bay trong khu vực, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước.

Cuộc “cách mạng” về tổ chức vùng trời

Theo ông Nguyễn Công Long, Tổng Giám đốc VATM, năm 2025, đơn vị đã bảo đảm an toàn tuyệt đối cho 100% các chuyến bay trong vùng trời trách nhiệm. Trong đó, sản lượng điều hành bay ước thực hiện năm 2025 đạt hơn 930.000 lần chuyến, tăng 7,3% so với năm 2024. Trong bối cảnh sản lượng tăng cao, các chỉ số an toàn vẫn được VATM kiểm soát chặt chẽ, khẳng định hiệu quả của hệ thống quản lý an toàn và năng lực chuyên môn vững vàng của đội ngũ kiểm soát viên không lưu, kỹ thuật viên cùng các lực lượng trong dây chuyền bảo đảm hoạt động bay.

Tổng Giám đốc VATM Nguyễn Công Long.

“Năm 2025 vừa qua đánh dấu cuộc ‘cách mạng’ về tổ chức vùng trời. VATM đã hoàn thành thiết kế tổng thể phương thức bay và tổ chức vùng trời cho cụm sân bay Tân Sơn Nhất-Long Thành-Biên Hòa, sẵn sàng cho các kịch bản khai thác Cảng Hàng không quốc tế Long Thành trong thời gian tới đây”, Tổng Giám đốc Nguyễn Công Long khẳng định.

Bên cạnh đó, công tác quản lý luồng không lưu tiếp tục có những đột phá, vươn tầm quốc tế, VATM đã thống nhất với Singapore, Trung Quốc áp dụng giãn cách 20 dặm trên đường bay trục, tăng tốc “dòng chảy” trên biển Đông; giải quyết dứt điểm tắc nghẽn tại Đà Nẵng và áp dụng điều tiết luồng không lưu thông minh tại Cam Ranh, Phú Quốc.

Trước tác động của thời tiết bất lợi cực đoan gia tăng, đặc biệt trong năm qua ghi nhận tới 21 cơn bão, áp thấp nhiệt đỡi (gấp đôi năm 2024), các đơn vị của VATM cùng cảng hàng không và các hãng bay đã phối hợp chặt chẽ triển khai kịp thời các biện pháp điều tiết luồng không lưu, nhờ đó giảm tình trạng bay chờ, giảm số chuyến bay phải chuyển hướng sang sân bay dự bị, hạn chế ùn tắc dây chuyền tại sân bay và duy trì hoạt động khai thác an toàn trong các thời điểm cao điểm bị ảnh hưởng bởi thời tiết.

“Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý luồng không lưu và phương thức bay, VATM đã nỗ lực giảm thời gian bay chờ trung bình từ 5-7%/tháng tại các khu vực trọng điểm và luồng không lưu chính, đã trực tiếp giúp các hãng bay tiết kiệm chi phí nhiên liệu và giảm phát thải môi trường”, Tổng Giám đốc VATM nhấn mạnh.

Vượt qua nhiều khó khăn, theo ông Long, năm 2025, VATM đã nỗ lực vượt bậc để hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu tăng trưởng cốt lõi khi tổng doanh thu 4.724 tỷ đồng (đạt 105,9% kế hoạch); lợi nhuận trước thuế ước đạt 1.480 tỷ đồng (đạt 110,7% kế hoạch); nộp ngân sách Nhà nước 2.780 tỷ đồng, đạt 95,1% kế hoạch và bằng 98% so với thực hiện năm 2024.

Ông Lê Hoàng Minh, Chủ tịch Hội đồng thành viên VATM phát biểu.

Ông Lê Hoàng Minh, Chủ tịch Hội đồng thành viên VATM khẳng định, năm 2026 là năm bản lề mở đầu cho giai đoạn phát triển 2026-2030, VATM xác định rõ trách nhiệm của mình trước yêu cầu phát triển mới của ngành hàng không và đất nước. VATM xác định trọng tâm là thực hiện bước chuyển dịch chiến lược sang mô hình nhà cung cấp dịch vụ bảo đảm hoạt động bay hiện đại, dựa trên công nghệ số, phát triển bền vững. Tổng Công ty xây dựng 5 trụ cột trong năm tới gồm: an toàn là cốt lõi; đột phá về hạ tầng và thể chế; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; bền vững trong tài chính và đầu tư; chuyển đổi số toàn diện để kiến tạo tương lai.

“Tổng Công ty cam kết phát huy vai trò doanh nghiệp nhà nước nòng cốt trong lĩnh vực bảo đảm hoạt động bay; chủ động phối hợp các cơ quan của Bộ Xây dựng để tham mưu, đề xuất các cơ chế, chính sách phù hợp với đặc thù ngành, nhất là trong quá trình triển khai Luật Hàng không dân dụng năm 2025 và Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Đặc biệt, Tổng Công ty sẽ dồn mọi nguồn lực, quyết tâm cao nhất để bảo đảm tiến độ, đưa Trung tâm Kiểm soát không lưu Long Thành vào vận hành đúng kế hoạch; chủ động chuẩn bị hạ tầng, công nghệ và nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu quản lý các loại hình hoạt động bay mới trong thời gian tới, trên nguyên tắc tuyệt đối không đánh đổi an toàn, an ninh và chủ quyền vùng trời quốc gia”, ông Lê Hoàng Minh nêu rõ.

THÙY DUNG-QUANG HƯNG