An toàn-mục tiêu tối thượng của ngành hàng không

Năm 2025, hoạt động khai thác của các hãng hàng không Việt Nam tiếp tục tăng trưởng với sản lượng vận chuyển hành khách tăng 6,7%, vận chuyển hàng hóa tăng 4,6% so với năm 2024.

Năm 2025, đã có 284 sự cố, vụ việc về an toàn trong lĩnh vực tàu bay và khai thác tàu bay; trong đó, có 146 sự cố, vụ việc liên quan đến độ tin cậy thiết bị tàu bay (giảm 2,7% so với năm trước); 48 sự cố, vụ việc do yếu tố con người (giảm 14,5%; chim va đập tàu bay xảy ra 41 sự cố, vụ việc (tăng 58,2%); yếu tố thời tiết 41 sự cố, vụ việc (giảm 2,6%),…

Vẫn còn nguy cơ, rủi ro đe dọa an toàn bay

Khẳng định an toàn hàng không là mục tiêu tối thượng của ngành hàng không, Cục trưởng Hàng không Việt Nam Uông Việt Dũng nhận định, trong năm qua, toàn ngành đã không để xảy ra sự cố đáng tiếc nào ảnh hưởng đến bảo đảm an toàn hàng không. “Vừa qua, Quốc hội đã bấm nút thông qua Luật Hàng không dân dụng, cụ thể hóa một chương an toàn hàng không, là khung pháp lý quan trọng thiết lập xây dựng triển khai an ninh an toàn hàng không. An toàn và an ninh là mối liên hệ mật thiết, không thể tách rời với ngành hàng không.

Theo đó, Luật đã thiết lập an toàn hàng không cho các doanh nghiệp và nhà chức trách củng cố đội ngũ giám soát viên có trình độ, quy mô đáp ứng tăng trưởng, cho phép cơ chế linh hoạt huy động nguồn lực doanh nghiệp giám sát an toàn hàng không, cơ chế phối hợp nhà chức trách an toàn an ninh hàng không”, ông Uông Việt Dũng đánh giá.

Cục trưởng Hàng không Việt Nam Uông Việt Dũng.

Ông Tạ Minh Trọng, Trưởng phòng Tiêu chuẩn an toàn bay (Cục Hàng không Việt Nam) đánh giá, năm 2025, hoạt động khai thác của các hãng hàng không Việt Nam được ghi nhận tiếp tục tăng trưởng với sản lượng vận chuyển tăng so với năm 2024, trong đó sản lượng vận chuyển hành khách tăng 6,7% và sản lượng vận chuyển hàng hóa tăng 4,6% so với năm 2024.

Tuy nhiên, ngành hàng không vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn liên quan đến việc sụt giảm đội tàu bay do ảnh hưởng bởi nguồn cung động cơ của nhà sản xuất động cơ PW và những ảnh hưởng tiêu cực của sự bất ổn chính trị, xung đột quân sự đang diễn ra trên thế giới; nhiều đợt mưa bão, sương mù và mây đối lưu mạnh tại khu vực sân bay trọng điểm, gây gián đoạn tạm thời và tạo áp lực lớn cho hoạt động khai thác hàng không.

Thông qua giám sát an toàn hàng không, Cục Hàng không Việt Nam nhận diện ra một số vấn đề hạn chế trong hoạt động của ngành như: nhân viên hàng không chưa tuân thủ đầy đủ quy trình khai thác tiêu chuẩn trên tất cả các lĩnh vực, dẫn đến các tình huống như chim trời va đập tàu bay, tiềm ẩn rủi ro cao về an toàn; vật ngoại lai, động vật trong khu bay gây nguy cơ va chạm và hư hại tàu bay; các thiết bị đèn công suất cao, tia laser, vật thể bay không người lái gây nhiễu tầm nhìn và nguy cơ va chạm; người lái sử dụng thiết bị ghi hình trong buồng lái gây xao nhãng, thiếu tập trung, đặc biệt trong các giai đoạn quan trọng của chuyến bay, dẫn tới nguy cơ va chạm tàu bay,…

Trong mùa hè, trẻ em thả diều gần sân bay tiềm ẩn nguy cơ cao gây mất an toàn hàng không.

Theo kiến nghị của đại diện Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM), các hãng hàng không nên xem xét, có sự thay đổi, điều chỉnh tình trạng số hiệu chuyến bay gần giống nhau để tránh gây nhầm lẫn, đồng thời tuân thủ tốc độ lăn và thời gian chiếm dụng đường cất, hạ cánh; khai thác kỹ kế hoạch bay, các điện văn về hoạt động bay và sử dụng vùng trời,... giúp hoạt động bay an toàn.

Ông Đinh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Vietnam Airlines cho biết, trong 11 tháng, hãng đã thực hiện hơn 131 nghìn chuyến bay và 325 nghìn giờ bay, vận chuyển hơn 22,1 triệu khách (tăng 10,6%). Năm 2026, hãng tiếp tục duy trì các chương trình kiểm tra, đánh giá của Cục Hàng không, triển khai gia hạn chứng chỉ an toàn; kiến nghị xem xét gia hạn cấp chứng chỉ nhà khai thác máy bay được nhà chức trách hàng không phê chuẩn 2 năm/lần.

“Vietnam Airlines tổ chức thường xuyên và đào tạo huấn luyện về văn hóa an toàn như khảo sát mức độ văn hóa an toàn, khảo sát về mệt mỏi và yếu tố con người đối với phi công và tiếp viên. Cục Hàng không Việt Nam và các đơn vị khí tượng cần trang bị thiết bị dự báo mưa giông tốt hơn để giảm uy hiếp an toàn bay; thành lập ban điều phối làm việc với các địa phương về hướng di chuyển của chim, dữ liệu thống kê hoạt động của chim để hạn chế các rủi ro chim va tàu bay tại các sân bay”, ông Tuấn kiến nghị.

Tiếp tục duy trì, nâng cao an toàn hàng không

Ông Phạm Thanh Tâm, Trưởng Ban Kiểm soát-An toàn (Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam-ACV), từ đầu năm đến nay đã có hơn 700 sự cố, vụ việc lớn nhỏ trong lĩnh vực khai thác cảng hàng không. Các chỉ số liên quan đến sự cố chim va đập tàu bay, động cơ tăng 40%, tàu bay thông báo bị chiếu đèn laser tăng 193%, máy bay không người lái (Drone, UAV) tăng 123%,...

Trong số các vụ chim va chạm tàu bay, có khoảng 87% vụ việc không xác định được thời điểm va chạm. Tại các khu vực lân cận và 2 đầu cất, hạ cánh của các sân bay thường có chim, các bộ, ngành quản lý cần có phương án giải quyết phù hợp, bên cạnh đó hệ thống dự báo, cảnh báo sét còn hạn chế; tiềm ẩn nhiều chướng ngại vật khu bay …

Cục Hàng không Việt Nam yêu cầu các doanh nghiệp hàng không tiếp tục triển khai kiểm tra giám sát nội bộ, nhận diện và đánh giá rủi ro về an toàn.

Đại diện Công ty Kỹ thuật máy bay (VAECO) cho biết, năm 2026, đơn vị đề ra mục tiêu giảm thiểu do lỗi bảo dưỡng máy bay mang yếu tố cá nhân, trong đó thay đổi cách thức kiểm tra giám sát chuyên đề đồng bộ từ trung tâm bảo dưỡng, làm thế nào triển khai hiệu quả xuống người lao động; cơ chế xử lý không nhân nhượng với trường hợp làm sai, giảm lỗi cá nhân.

“Văn hóa an toàn xuất phát từ người lao động, những rủi ro an toàn mức thấp nhất phải báo cáo nhằm hoàn thiện thu thập xử lý dữ liệu có đánh giá kịp thời. Hơn nũa, cốt lõi chính vẫn là yếu tố nguồn lực con người nên cần rà soát kế hoạch phát triển cơ cấu nhân lực đảm bảo đáp ứng về sửa chữa, bảo dưỡng phù hợp với quy mô kế hoạch phát triển chung, loại tàu bay; cải tiến nâng cao chất lượng công tác đào tạo, giám sát đào tạo, đặc biệt là công tác đào tạo thực hành cho nhân viên kỹ thuật,” đại diện VAECO nhấn mạnh.

Lãnh đạo Cục Hàng không Việt Nam đã yêu cầu các cơ quan, đơn vị hoàn thiện khung pháp lý ổn định cho hoạt động hàng không; đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát để duy trì, đồng bộ toàn bộ hệ thống khai thác; đánh giá hệ thống, quá trình xử lý các vấn đề về an toàn của các hãng hàng không, các tổ chức bảo dưỡng, các đơn vị cung cấp dịch vụ hàng không.

Các doanh nghiệp hàng không tiếp tục triển khai công tác kiểm tra giám sát nội bộ, nhận diện và đánh giá rủi ro nhằm kịp thời phát hiện hạn chế trong hệ thống; nâng cao chất lượng công tác điều tra an toàn, phân tích đánh giá nguyên nhân triệt để nhằm đưa ra khuyến cáo an toàn phù hợp, hiệu quả để ngăn ngừa sự cố, phổ biến bài học kinh nghiệm về an toàn đến tất cả các cá nhân trong hệ thống nhằm ngăn ngừa sai lỗi lặp lại.

Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam tiếp tục nâng cấp hệ thống quan trắc và dự báo khí tượng bảo đảm độ chính xác, kịp thời về thông tin khí tượng hàng không, chủ động và kịp thời thông báo, tư vấn về các diễn biến thời tiết bất lợi ảnh hưởng đến hoạt động bay, hỗ trợ khai thác bay, công tác điều hành bay và công tác quản lý khai thác tại cảng hàng không. Các cảng hàng không tiếp tục tăng cường biện pháp xua đuổi, kiểm soát môi trường sống của chim; tích cực phối hợp các cơ quan, chính quyền địa phương trong việc hạn chế và xử lý dứt điểm các khu vực có môi trường thu hút chim; triển khai biện pháp để phát hiện kịp thời vật ngoại lai trong khu bay,…

Cục trưởng Hàng không Việt Nam Uông Việt Dũng khẳng định, công tác bảo đảm an toàn hàng không dân dụng là ưu tiên hàng đầu, nguyên tắc bất biến trong mọi hoạt động của ngành. Chỉ cần một sự cố nhỏ sẽ gây ra thiệt hại về kinh tế rất lớn. Ngành hàng không đang đối mặt với các thách thức, nguy cơ gây tác động đến an toàn. Năm nay lượng tàu bay ít, các hãng khai thác tàu bay lớn, thời gian khai thác 12-13 tiếng/ngày là nỗ lực lớn rất đáng ghi nhận, tuy nhiên thời gian còn lại bảo đảm điều kiện kỹ thuật rất hạn hẹp, tác động đến dịch vụ mặt đất, kỹ thuật, khai thác và nỗ lực điều phối bay, bảo dưỡng tàu bay khoa học,...

Các hãng và nhân viên hàng không cần tiếp tục tập trung, duy trì tính kỷ luật, chuyên nghiệp để đáp ứng nhu cầu khi dự báo thị trường hàng không những năm tới đạt 13-15%, gây áp lực lớn. “Mục tiêu lớn nhất vẫn phải bảo đảm tuyệt đối an toàn hàng không, không đánh đổi an ninh, an toàn vì bất cứ lý do gì; không đánh đổi thương mại, kinh doanh mà gây mất an toàn hàng không”, Cục trưởng Uông Việt Dũng nhấn mạnh.

QUANG HƯNG