Ấn tượng Việt Nam: Nội lực là điểm tựa cho tăng trưởng

May hàng xuất khẩu sang thị trường EU tại Công ty May Thái Nguyên. Ảnh tư liệu: Trần Việt/TTXVN

Đặc biệt, trong những năm gần đây, bất chấp những bất ổn của kinh tế toàn cầu và căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng, nền kinh tế vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng tích cực. Năm 2024, kinh tế Việt Nam đã ghi nhận tốc độ tăng trưởng ấn tượng 7,09%, thuộc nhóm cao nhất khu vực Đông Nam Á. Sang nửa đầu năm 2025, kinh tế Việt Nam tiếp tục tăng trưởng 7,52% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu mức tăng trưởng 6 tháng đầu năm cao nhất trong hơn một thập kỷ.

Vậy, đâu là động lực chính giúp kinh tế Việt Nam trụ vững trong bối cảnh đầy thách thức, và triển vọng cho thời gian tới sẽ như thế nào? Để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam, ông Shantanu Chakraborty.

Thưa ông, nhìn lại chặng đường vừa qua, đặc biệt trong những năm gần đây, từ góc độ của ADB, đâu là những động lực kinh tế vĩ mô nổi bật đã giúp Việt Nam duy trì được đà tăng trưởng ấn tượng?

Trong những năm gần đây, bất chấp những thách thức toàn cầu đáng kể, Việt Nam đã đạt được những bước tiến kinh tế vượt bậc. Nhìn lại những năm qua, chúng tôi ghi nhận một số động lực tăng trưởng kinh tế chính của Việt Nam.

Thứ nhất, năng lực quản lý kinh tế vững vàng giúp duy trì khả năng chống chịu trước các thách thức từ đại dịch COVID-19 và bất ổn địa chính trị toàn cầu. Chính phủ đã quyết đoán và nhanh nhạy trong việc xử lý đại dịch bằng các biện pháp linh hoạt và hiệu quả; triển khai những chính sách tài khóa, tiền tệ phù hợp và kịp thời để giảm thiểu các cú sốc về chuỗi cung ứng, cũng như sự gia tăng bất ổn trong những mối quan hệ kinh tế toàn cầu và khu vực.

Thứ hai, thành tích thương mại ấn tượng đi đôi với sản xuất công nghiệp mạnh mẽ. Nền kinh tế đã hội nhập sâu rộng hơn vào mạng lưới sản xuất của khu vực và toàn cầu. Điều này được thể hiện qua hoạt động thương mại sôi động, được thúc đẩy đáng kể bởi sự cải thiện của hoạt động sản xuất công nghiệp hướng đến xuất khẩu. Trong giai đoạn từ tháng 1 - 7/2025, kim ngạch xuất khẩu đạt 262,44 tỷ USD (tăng 14,8% so với cùng kỳ năm ngoái) và nhập khẩu đạt 252,26 tỷ USD (tăng 17,9%), mang lại thặng dư thương mại 10,18 tỷ USD, trong khi chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 8,6%.

Thứ ba, đầu tư, bao gồm cả vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đầu tư công, là một trụ cột quan trọng. Dòng vốn FDI đạt mức kỷ lục đã đóng một vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Trong giai đoạn từ tháng 1 - 7/2025, vốn FDI thực hiện đã tăng 8,4% so với cùng kỳ, đạt 13,6 tỷ USD. Tổng vốn FDI đăng ký trong giai đoạn từ tháng 1 - 7/2025 đạt 24,1 tỷ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ năm 2024. Bên cạnh đó, việc giải ngân vốn đầu tư công hiệu quả là chìa khóa để duy trì tăng trưởng. Việt Nam có dư địa tài khóa dồi dào với nợ công ở mức tương đương 36 - 37% GDP, cho phép đầu tư đáng kể vào các dự án cơ sở hạ tầng chất lượng.

Thứ tư, trải qua những giai đoạn khó khăn gần đây, tiêu dùng trong nước vẫn tương đối ổn định, giúp duy trì sức chống chịu cho tăng trưởng kinh tế. Điều này có được nhờ các biện pháp kích thích tài khóa, bao gồm việc giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) 2% và các chương trình ưu đãi thuế, chi tiêu khác.

Thứ năm, những nỗ lực gần đây của Chính phủ trong việc thúc đẩy cải cách thể chế toàn diện là yếu tố sống còn cho tăng trưởng kinh tế dài hạn. Điều này giúp tạo ra một nền kinh tế hiệu quả và cạnh tranh hơn.

Thứ sáu, Chính phủ tiếp tục theo đuổi chính sách mở cửa đối với thương mại và đầu tư quốc tế, đồng thời chủ động quản lý các rủi ro từ bên ngoài. Gần đây, nỗ lực trở thành một trong những quốc gia sớm nhất đàm phán thuế quan đối ứng với Mỹ đã cho thấy sự chủ động của Việt Nam trong việc quản lý các bất ổn.

Tất cả những động lực này cùng nhau đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế ấn tượng của Việt Nam và khả năng của đất nước trong việc vượt qua các thách thức toàn cầu.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều thách thức, và Việt Nam đang tạo ra xung lực mới từ cải cách thể chế, ADB có nhận định như thế nào về triển vọng tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong ngắn và trung hạn? Đâu sẽ là những rủi ro chính mà Việt Nam cần lưu tâm?

Trong ngắn hạn và trung hạn, căng thẳng thuế quan leo thang, các biện pháp trả đũa thương mại, xung đột Nga - Ukraine kéo dài và bất ổn tiếp diễn ở Trung Đông đang làm gia tăng các lực cản trên toàn cầu, ảnh hưởng đến triển vọng tăng trưởng của Việt Nam. Theo Báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á (Asian Development Outlook) tháng 7/2025, tăng trưởng GDP của Việt Nam được dự báo ở mức 6,3% trong năm 2025 và 6,0% trong năm 2026.

Trong nửa đầu năm 2025, đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng nội địa vẫn là những động lực tăng trưởng chính của Việt Nam. Tuy nhiên, các động lực từ bên ngoài như FDI và xuất khẩu đang đối mặt với những thách thức lớn hơn, và khó có thể duy trì được đà tăng trưởng mạnh mẽ này. Do đó, Việt Nam có cơ hội để tập trung vào các động lực tăng trưởng trong nước, đặc biệt là đầu tư công. Với nợ công ở mức tương đương 36 - 37% GDP, Việt Nam vẫn còn dư địa tài khóa dồi dào để đầu tư vào các dự án hạ tầng thiết yếu.

Giữa bối cảnh bất ổn từ bên ngoài gia tăng trong năm 2025 và những năm tiếp theo, các rủi ro mới nổi đối với tăng trưởng đòi hỏi phải có các phản ứng chính sách chủ động và dài hạn.

Đầu tiên, là một nền kinh tế có độ mở cao, Việt Nam đặc biệt dễ bị tổn thương trước những thay đổi trong dòng chảy thương mại và đầu tư toàn cầu - vốn bị chi phối bởi căng thẳng địa chính trị và sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ. Việc ứng phó với những bất ổn từ bên ngoài này sẽ là yếu tố then chốt để duy trì tăng trưởng kinh tế.

Thứ hai, trong trung và dài hạn, Việt Nam cần nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng - đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông và năng lượng - để giảm chi phí logistics và nâng cao hiệu quả kinh tế theo hướng xanh và bền vững.

Thứ ba, cải cách thể chế toàn diện, môi trường kinh doanh được cải thiện, sự phát triển của thị trường vốn, nguồn nhân lực chất lượng cao, cùng với sự tăng trưởng của các ngành dịch vụ giá trị cao và đổi mới sáng tạo, tất cả đều là yếu tố cần thiết để xây dựng một hệ sinh thái kinh doanh năng động cho sự phát triển dài hạn.

Thứ tư, môi trường kinh doanh được cải thiện đó phải được chuyển hóa thành việc các doanh nghiệp trong nước nâng cấp công nghệ và trình độ quản lý để tạo ra giá trị gia tăng cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Một lĩnh vực quan trọng là tăng cường liên kết của các công ty trong nước với chuỗi cung ứng FDI hoặc mở rộng thị trường ra nước ngoài.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, biến đổi khí hậu đặt ra một thách thức nghiêm trọng đối với Việt Nam, đe dọa cơ sở hạ tầng, sinh kế và tài sản. Thích ứng với biến đổi khí hậu để giảm thiểu thiệt hại và mở ra các cơ hội mới cho tăng trưởng xanh cần tiếp tục là một trong những trọng tâm chính trong chiến lược phát triển của Việt Nam.

Trong thời gian tới, ADB dự kiến tập trung vào những lĩnh vực hợp tác ưu tiên nào để đồng hành hiệu quả nhất cùng Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội?

Trong thời gian tới, phù hợp với các cải cách thể chế đang diễn ra, chúng tôi sẽ tập trung vào một số trọng tâm hợp tác.

Thứ nhất là đầu tư công và tư vấn chính sách trong các lĩnh vực then chốt. ADB có thể hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong việc chi tiêu công cho những dự án và chương trình cải cách nhằm thực thi hiệu quả các biện pháp cần thiết. Với thế mạnh của mình, ADB có thể hỗ trợ trong các lĩnh vực như phát triển cơ sở hạ tầng, đặc biệt là những dự án trọng điểm quy mô lớn. Bên cạnh đó, Việt Nam đang thực hiện các cải cách thể chế toàn diện để cải thiện môi trường kinh doanh, tăng cường cạnh tranh và thúc đẩy hiệu quả đầu tư. Chi tiêu công hiệu quả để thực thi cải cách vẫn là một ưu tiên hàng đầu. Vì vậy, ADB sẽ tiếp tục hỗ trợ các nỗ lực của Chính phủ Việt Nam thông qua các hoạt động tư vấn kỹ thuật trong những lĩnh vực cải cách liên quan, nhằm xây dựng một hệ sinh thái kinh doanh vững mạnh và bền vững. ADB luôn sẵn sàng cung cấp hỗ trợ ngân sách để giúp Chính phủ Việt Nam thúc đẩy chương trình nghị sự phát triển của mình.

Ngoài ra, phát triển khu vực tư nhân cũng là một trọng tâm hợp tác của ADB với Việt Nam trong thời gian tới. ADB sẽ tiếp tục hỗ trợ các lĩnh vực cải cách nhằm tạo thuận lợi cho sự phát triển của khu vực tư nhân, đồng thời cung cấp vốn trực tiếp hoặc thông qua những định chế tài chính trong nước cho các dự án phát triển của khu vực tư nhân có tác động lớn. Những hỗ trợ này bao gồm cả việc giúp đỡ các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) hoặc những cộng đồng yếu thế khác như doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ…

ADB đã là một đối tác tin cậy của Việt Nam trong hơn 30 năm qua và luôn cam kết mạnh mẽ trong việc hỗ trợ các mục tiêu phát triển của Việt Nam trong thời gian tới.

Trân trọng cảm ơn ông.

Khánh Ly/TTXVN (Thực hiện)