Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi:Điều chỉnh toàn diện để mang lại hiệu quả cao hơn

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ĐỖ VĂN CHIẾN: Cần tinh gọn, tránh dàn trải

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 không chỉ là một chương trình mục tiêu quốc gia, mà cao hơn là sự quan tâm sâu sắc, cụ thể và đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đang sinh sống trên địa bàn được thụ hưởng những thành quả mà Chương trình mang lại…

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ĐỖ VĂN CHIẾN. Ảnh: Nhật Bắc

Để tổ chức thực hiện hiệu quả Chương trình thời gian tới, thứ nhất, nghiên cứu tích hợp chương trình vào các chương trình mục tiêu quốc gia khác. Đây là chính sách đặc thù, mang đậm nét chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước, cần được ưu tiên, ưu đãi và sự quan tâm đặc biệt của các cấp, ngành; nếu tích hợp, phải có một hợp phần riêng.

Thứ hai, giai đoạn đầu Chương trình tích hợp 118 chính sách thành 10 dự án. Tuy nhiên, việc duy trì cả 10 dự án khiến Chương trình trở nên manh mún, thiếu tập trung. Do đó, cần tinh gọn, tránh dàn trải.

Thứ ba, phân cấp, phân quyền là yếu tố then chốt. Trong đó, những việc cấp dưới làm được thì cấp trên chỉ nên kiểm soát, giám sát. Về tài chính, cần đơn giản hóa, đầu tư xây dựng thì áp dụng theo quy định về đầu tư xây dựng; còn chi sự nghiệp thì tuân theo cơ chế chi ngân sách sự nghiệp, chỉ cần hướng dẫn bổ sung tính đặc thù.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc LÂM VĂN MẪN: Tập trung vào những lĩnh vực cốt lõi

Thứ nhất, các báo cáo giám sát của Quốc hội và Chính phủ đã chỉ ra nhiều bất cập về thủ tục, hướng dẫn và sự chồng chéo, nhất là sau sáp nhập cấp xã. Do đó, cần lồng ghép, tích hợp chỉ tiêu, chính sách để tinh gọn bộ máy và tăng hiệu quả thực thi chương trình.

Thứ hai, nội dung hoạt động nên tập trung vào những lĩnh vực cốt lõi như: đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu (đặc biệt ở các vùng bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu); phát triển sản xuất, nông nghiệp, sinh kế; tạo việc làm, nâng cao thu nhập; gắn với đổi mới phương thức sản xuất và chuyển đổi số.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc LÂM VĂN MẪN. Ảnh: Nhật Bắc

Đồng thời, cần chính sách thu hút đầu tư, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, hợp tác xã, kinh tế cộng đồng. Các hoạt động bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch và nâng cao năng lực cộng đồng cũng cần được chú trọng, đặc biệt với các nhóm dân tộc rất ít người, sống ở vùng núi cao, biên giới.

Thứ ba, cần rà soát tính chất của từng nhóm chính sách để có cơ chế phân bổ vốn phù hợp. Các chính sách hỗ trợ trực tiếp đến người dân, nhất là trong sản xuất, nên chuyển thành vốn ưu đãi, thậm chí hỗ trợ không hoàn lại. Đồng thời, mở rộng chính sách tín dụng thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội.

Thứ tư, đề nghị nghiên cứu phân định lại vùng dân tộc thiểu số và miền núi để làm căn cứ áp dụng chính sách lâu dài, đặc biệt sau khi hoàn tất sáp nhập địa giới hành chính. Việc xác định vùng nên dựa trên mức độ khó khăn và điều kiện tự nhiên thay vì ranh giới hành chính cứng nhắc.

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo ĐÀO NGỌC DUNG: Giải quyết đồng bộ "5 nhất"

Giai đoạn II, Chương trình cần tập trung giải quyết đồng bộ "5 nhất" - năm vấn đề nhức nhối nhất của vùng dân tộc thiểu số: hạ tầng yếu nhất, chất lượng nhân lực thấp nhất, kinh tế - xã hội chậm phát triển nhất, khả năng tiếp cận dịch vụ thấp nhất và tỷ lệ hộ nghèo cao nhất.

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo ĐÀO NGỌC DUNG. Ảnh: Nhật Bắc

Các dự án, tiểu dự án cần được thiết kế đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện, dễ kiểm tra, tập trung vào 5 nhóm nội dung trọng tâm: đầu tư xây dựng và hoàn thiện hạ tầng thiết yếu; phát triển sản xuất, tạo sinh kế, chăm sóc sức khỏe, nâng cao thu nhập; phát triển nguồn nhân lực; hỗ trợ nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn, đặc thù; tăng cường công tác truyền thông, kiểm tra, giám sát và báo cáo.

Giai đoạn II sẽ áp dụng nguyên tắc: "Địa phương quyết - địa phương làm - địa phương chịu trách nhiệm"; Trung ương giữ vai trò điều phối, giám sát mục tiêu và hoàn thiện thể chế, chính sách. Hệ thống tổ chức thực hiện sẽ được tinh gọn, giảm đầu mối, phân công rõ ràng theo phương châm "6 rõ" như Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ kết quả.

Công tác lập kế hoạch cần được đặc biệt chú trọng, bảo đảm thực chất và hiệu quả. Việc rà soát, điều chỉnh chỉ tiêu, nội dung bám sát mục tiêu Nghị quyết 88/2019/QH14 và 120/2020/QH14 của Quốc hội. Toàn bộ hệ thống chính sách và hướng dẫn phải đầy đủ, đồng bộ, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ làm, bảo đảm tính khả thi cao.

Hương Linh lược ghi