Ăng ten - sợi dây ký ức kết nối nhiều thế hệ

Từ thiết bị "nhỏ mà có võ"

Vào những thập niên 1980, chiếc ăng ten tivi trên mái nhà của người dân Việt Nam gắn liền với nhiều kỷ niệm đáng nhớ. Ai cũng trầm trồ bởi chỉ với 1 cọng dây “nhỏ mà có võ”, gắn với vài thiết bị treo cao lên nóc nhà lại có thể mang thông tin, phim ảnh, ca nhạc, bóng đá phục vụ con người. Năm 1987, ông Mai Xuân Đề ở ấp Thuận Tân, xã Thuận Lợi, huyện Đồng Phú là một trong những hộ đầu tiên sắm được tivi. Vật thể hình vuông, nhỏ xíu có thể phát ra âm thanh, hình ảnh, thậm chí là những trận bóng đá World Cup kinh điển trở thành trung tâm của gia đình và bà con lối xóm. Ông Đề quý lắm, đặt chiếc tivi ở vị trí trang trọng nhất giữa phòng khách gia đình. “Thời điểm ấy, mỗi xóm thường chỉ 1-2 hộ có tivi. Nhà tui cũng có một chiếc nhỏ xíu, mỗi khi có cải lương hoặc đá bóng, tôi phải khiêng tivi ra ngoài sân, kê lên cái bàn cao để ai cũng được xem. Cả xóm tụ tập lại xem đông vui lắm. Vừa xem truyền hình vừa bàn tán xôn xao, nhà tui do vậy mà đông khách nhất xóm” - ông Đề chia sẻ.

Chiếc tivi trắng đen từng là đồ vật có giá trị của nhiều gia đình

Gia đình chị Nguyễn Tuyết Lan ở phường Tân Bình, TP. Đồng Xoài lúc ấy cũng phải đi coi “cọp” tivi nhà hàng xóm. Mỗi lúc có chương trình cải lương hay phim truyện, gia đình chị phải tranh thủ ăn cơm sớm để qua “xí” trước chỗ ngồi. Được xem truyền hình thì dù tivi đen trắng hay tivi màu cũng đều quý, sự quan tâm của mọi người là chiếc ăng ten có thu được tín hiệu hay không, nhất là lúc phim đang hồi gay cấn. “Tôi nhớ có hôm, tivi hàng xóm đang chiếu vở cải lương Đời cô Lựu. Trong lúc mấy má, mấy dì đang khóc thổn thức vì nhân vật Lựu có mang với ông Hai Thành thì ăng ten bị gió thổi đổi hướng, mất tín hiệu. Khổ nỗi chủ nhà biết chỉnh ăng ten nhưng lúc đó lại đang bận việc, vậy là cả nhóm kéo vô, rần rần năn nỉ ổng lẹ dùm, ra xoay ăng ten cho bà con xem tiếp” - chị Tuyết Lan nhớ lại.

Đến sợi dây kết nối nghĩa xóm, tình làng

Vào thời ấy, một chiếc tivi đen trắng được mua bằng cả tấn lúa, còn muốn xem tivi màu phải bỏ ra vài chỉ vàng. Gia đình ông Nguyễn Văn Tâm ở phường Tân Đồng, TP. Đồng Xoài là hộ hiếm hoi mua được một chiếc tivi màu. Niềm vui có tivi màu thật là lớn lao khi các cháu thiếu nhi, các bô lão và thậm chí cả những nam nữ thanh niên hằng ngày sang xem nhờ. Nhà ông Tâm còn bận rộn hơn khi ông là một nhà sưu tập đồ cổ. Ông có nhiều thiết bị, có thể cải tạo, nâng cấp chiếc ăng ten cho các hộ xung quanh. “Để tivi có tín hiệu ổn định, ngoài mua ăng ten xịn, có độ cao thích hợp, mọi người lúc ấy còn nghĩ ra nhiều cách để thu sóng tốt hơn, chẳng hạn như ghép thêm vành xe đạp, câu thêm cọng nhôm… Tui cũng là chuyên gia đi nâng cấp ăng ten cho lối xóm” - ông Tâm bộc bạch.

Chiếc ăng ten đón sóng truyền hình gắn bó với ký ức của biết bao người

Sự xuất hiện rộng rãi của dàn ăng ten làm bằng nhôm nằm vắt vẻo trên ngọn sào hay nóc nhà người dân là minh chứng sống động cho sự khá giả của người dân, bởi nơi nào ăng ten nhiều, nơi đó có đời sống kinh tế, tinh thần tốt. “Thời đó, tivi là minh chứng cho sự khấm khá của mỗi gia đình. Ai có tivi màu, có dàn ăng ten cao lênh khênh trên nóc nhà thì khỏi hỏi cũng biết là gia đình khá giả. Tôi thích nhất không khí quây quần xem tivi với nhau. Những ngày mưa bão, tivi bị nhiễu sóng, không xem được, tôi lại phải leo lên nóc nhà để chỉnh hướng, còn người ngồi dưới vừa canh màn hình, vừa hướng dẫn “qua trái, qua phải…”" - anh Lê Hào ở phường Tân Thiện, TP. Đồng Xoài nhớ lại.

Ký ức về những chiếc tivi hay ăng ten còn hiện diện lúc các thành viên trong gia đình chia thành các phe. Giới phụ nữ thì thích xem cải lương, trong khi nam giới lại muốn xem bóng đá. Cứ như thế, sợi dây vô hình gắn kết được tình cảm gia đình, làng xóm, nhiều đôi lứa cũng đã nên duyên chồng vợ từ những buổi hò hẹn đi xem nhờ tivi.

Xếp hàng xem tivi - hình ảnh gợi lên nhiều ký ức cho bao thế hệ

Nếu ký ức của khán giả truyền hình ngày trước là những mảng màu tivi đen trắng với những chiếc ăng ten kết nối nghĩa xóm, tình làng thì với những người làm công tác phát sóng truyền hình, những chiếc cột ăng ten vươn cao làm nhiệm vụ chở cánh sóng bay xa cũng luôn là niềm tự hào. “Làm sao cho nhân dân có tín hiệu tốt để thu vô tuyến truyền hình xem cho rõ, radio có âm thanh tốt, chính là nỗi đau đáu của chúng tôi. Đài Sông Bé trước đây, sau này là Đài Phát thanh - Truyền hình Bình Phước và hiện là Đài Phát thanh - Truyền hình và Báo Bình Phước (BPTV) đã thực hiện tốt nhiệm vụ này nhờ công trình khai sơn, phá thạch xây dựng được trạm tiếp vận phát thanh - truyền hình trên đỉnh núi Bà Rá. Độ cao tuyệt vời đó chính là lợi thế vô cùng lớn cho BPTV trong việc phủ sóng, phục vụ nhân dân, kể cả những gia đình sống ở vũng lõm” - Phó Giám đốc - Phó Tổng biên tập BPTV Cao Minh Trực tự hào.

Hiện nay, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã hoàn toàn thay thế các phương thức nghe - nhìn truyền thống. Tuy nhiên, với nhiều thế hệ, tivi đen trắng và những trụ ăng ten "chọc trời" cùng những buổi tranh thủ đi xem nhờ tivi, chắc chắn sẽ luôn còn mãi trong tâm trí của khán giả và những người làm truyền hình Sông Bé yêu thương.

Hưng Cát - Đặng Hùng