Áp học phí đại trà sẽ khó cho trường dạy nghề trọng điểm

Các đại biểu tham gia thảo luận tại Tổ 4 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh: Khánh Hòa, Lai Châu và Lào Cai). Ảnh: Hồ Long

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Mười, chiều 22/10, Quốc hội thảo luận ở Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú tham dự phiên thảo luận ở Tổ 4 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh: Khánh Hòa, Lai Châu và Lào Cai).

Ủy quyền cho cấp phó sẽ tăng tính linh hoạt

Cho ý kiến về Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), các đại biểu bày tỏ tán thành với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa và Xã hội.

ĐBQH Nguyễn Thị Lan Anh (Lào Cai) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Góp ý cụ thể, ĐBQH Nguyễn Thị Lan Anh (Lào Cai) cho biết, tại Khoản 1, Điều 6 về chương trình, mục tiêu đào tạo và văn bằng, chứng chỉ quy định: Chương trình đào tạo trong giáo dục nghề nghiệp gồm chương trình đào tạo trình độ sơ cấp, chương trình đào tạo trình độ trung cấp, chương trình đào tạo trình độ cao đẳng, chương trình giáo dục trung học nghề và các chương trình đào tạo nghề khác.

Theo đại biểu, "các chương trình đào tạo nghề khác" có thể bao gồm các khóa đào tạo nghề ngắn hạn.

Trong thực tế, đào tạo nghề hiện nay có nhiều hình thức, như: đào tạo thường xuyên theo yêu cầu người học; bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng nghề; đào tạo dưới ba tháng hoặc đào tạo theo hình thức thực tập, kèm nghề để người học nâng cao kỹ năng trước khi xin việc.

Tuy nhiên, đại biểu tỏ ý băn khoăn khi dự thảo Luật quy định Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn chi tiết việc cấp văn bằng, chứng chỉ; chưa làm rõ cơ chế quản lý các loại hình đào tạo khác. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết để bảo đảm tính thống nhất, khả thi trong thực hiện.

Cũng theo dự thảo, người đứng đầu cơ sở hoạt động giáo dục nghề nghiệp sẽ cấp văn bằng, chứng chỉ cho người học. Quy định này là phù hợp với Việt Nam hiện nay cũng như thông lệ ở nhiều nước, bảo đảm tính tập trung và trách nhiệm cá nhân trong quản lý, cấp phát văn bằng, chứng chỉ.

Tuy nhiên, trong thực tế đào tạo nghề, đặc biệt là các khóa đào tạo ngắn hạn, dưới 3 tháng hoặc bồi dưỡng thường xuyên, số lượng học viên rất lớn và mở lớp liên tục, nhất là trong các chương trình mục tiêu quốc gia. Nhiều lớp tổ chức tại thôn, bản, địa bàn xa trung tâm.

Như vậy, nếu quy định chỉ người đứng đầu ký chứng chỉ sẽ khó thực hiện, đặc biệt khi người đứng đầu đi công tác dài ngày. Đại biểu đề nghị, dự thảo Luật cần cho phép cấp phó được ký chứng chỉ đối với đào tạo thường xuyên, còn văn bằng chính quy vẫn phải do người đứng đầu ký. Quy định này vừa giảm tải thủ tục hành chính vừa bảo đảm tiến độ cấp chứng chỉ.

ĐBQH Hà Đức Minh (Lào Cai) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Ý kiến này nhận được sự đồng tình của ĐBQH Hà Đức Minh (Lào Cai). Theo đại biểu, việc bổ sung quy định người đứng đầu có thể ủy quyền cho cấp phó để cấp chứng chỉ đào tạo khi cần thiết sẽ tăng tính linh hoạt, giảm thủ tục hành chính, bảo đảm việc cấp chứng chỉ, văn bằng được kịp thời, phù hợp với thực tế tổ chức đào tạo phân tán, đa cơ sở và xu hướng tăng quyền tự chủ cho cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo tinh thần của luật.

Để tránh tình trạng cấp chứng chỉ tràn lan, không đúng quy định, đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh đề nghị, cần có quy chế chặt chẽ, trách nhiệm rõ ràng, tăng cường kiểm soát chất lượng và bảo đảm giá trị pháp lý của chứng chỉ được cấp.

Bổ sung chính sách ưu tiên cho người học

Liên quan chính sách đối với người học, Điều 25 dự thảo Luật quy định chính sách nội trú cho học sinh, sinh viên là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, người khuyết tật…

Đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh cho rằng, chính sách nội trú đối với học sinh, sinh viên hiện không còn phù hợp.

Theo đó, học sinh dân tộc thiểu số, hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ học bổng và trợ cấp xã hội với mức 100.000 – 140.000 đồng/tháng. Đây là mức thấp trong bối cảnh giá cả các mặt hàng và mức lương cơ sở đã tăng. Do vậy, Chính phủ cần rà soát, điều chỉnh mức hỗ trợ, đồng thời cần đồng bộ hệ thống chính sách cho người học trong giáo dục nghề nghiệp.

Cũng liên quan chính sách ưu đãi với người học, ĐBQH Hoàng Văn Bình (Lai Châu) đề xuất, cần bổ sung chính sách ưu tiên tuyển sinh, hỗ trợ miễn, giảm học phí đối với thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự, công an xuất ngũ để bảo đảm tốt chính sách hậu phương quân đội.

ĐBQH Chamaleá Thị Thủy (Khánh Hòa) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Quy định rõ trình độ chuẩn của giảng viên là nghệ nhân

Liên quan trình độ chuẩn về chuyên môn được đào tạo của giảng viên, giáo viên, dự thảo Luật quy định: tốt nghiệp từ trình độ đại học trở lên đối với giảng viên cao đẳng, giáo viên trung cấp, giáo viên trung học nghề dạy lý thuyết hoặc tích hợp; tốt nghiệp từ trình độ cao đẳng trở lên đối với giảng viên cao đẳng, giáo viên trung cấp, giáo viên trung học nghề dạy thực hành; tốt nghiệp từ trình độ trung cấp trở lên đối với giáo viên sơ cấp.

ĐBQH Chamaleá Thị Thủy (Khánh Hòa) nhìn nhận, quy định này khiến các nghệ nhân có kỹ năng nghề cao sẽ khó có cơ hội là giảng viên, giáo viên, người dạy nghề tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Do đó, cần bổ sung quy định về trình độ chuẩn của giảng viên, giáo viên, người dạy nghề là các nghệ nhân có kỹ năng nghề cao.

Đại biểu cũng đề nghị bổ sung quy định “Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và hướng dẫn thực hiện khung hệ thống đánh giá chất lượng bên trong” nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cả nước.

Về tiêu chuẩn đánh giá, kiểm định chất lượng, cần bổ sung quy định về tiêu chuẩn đánh giá, kiểm định chất lượng sản phẩm giáo dục nghề nghiệp sau đào tạo.

Học phí là một trong những nội dung rất được quan tâm tại dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Điều 37 dự thảo Luật quy định cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập được tự chủ quyết định định mức học phí không vượt quá mức trần do Chính phủ quy định.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh, quy định này nhìn chung là phù hợp, đặc biệt với các trường nghề đào tạo đại trà.

Hiện nay, để nâng cao chất lượng đào tạo cũng như năng suất lao động, đào tạo phù hợp thực tế, các trường đào tạo nghề trọng điểm quốc gia, nghề trọng điểm ASEAN, nghề trọng điểm quốc tế yêu cầu tay nghề chuẩn đầu ra cao, tỷ lệ thực hành lên tới 70%, chi phí dành cho vật tư rất lớn. Nếu quy định với mức giá như hiện nay sẽ rất khó khăn trong công tác đào tạo của các trường này.

Do vậy, đại biểu đề nghị cần cân nhắc, có quy định bổ sung hoặc giao Chính phủ quy định. Đối với các nghề nặng nhọc, vật tư tiêu hao không thể tái tạo cũng cần có hướng dẫn cho các cơ sở đào tạo để bảo đảm hiệu quả, chất lượng đào tạo.

Đan Thanh