Áp lực lên trẻ phải có điểm số cao, giành giải nhất hay quán quân… là vi phạm quyền trẻ em

Đó là nhấn mạnh của Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam Hà Đình Bốn tạiTọa đàm “Để trẻ em Việt lớn lên với tuổi thơ không áp lực” được Viện Khoa học Giáo dục - Bộ Giáo dục tổ chức sáng nay 13.3 tại Hà Nội.

Theo ông Bốn, hãy để con được sống trong sự yêu thương và lớn lên với tuổi thơ vô tư, hồn nhiên, không có áp lực trước khi đặt lên vai con những kỳ vọng thành công hay trở thành nhà vô địch. Một tuổi thơ vô tư sẽ là nền tảng cho một tương lai rộng mở và thành công.

Hãy để con được sống trong sự yêu thương và lớn lên với tuổi thơ vô tư, hồn nhiên, không có áp lực

Không áp lực để trẻ em được lớn lên với tuổi thơ vô tư

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, GS.TS Lê Anh Vinh - Viện trưởng Viện KHGD Việt Nam - Bộ Giáo dục chia sẻ: "Trong vai trưởng đoàn dẫn đoàn học sinh Việt Nam tham dự kỳ thi Toán Quốc tế Olympic nhiều năm tôi nhận thấy, với học sinh tiểu học, việc phải giành điểm số cao, trở thành quán quân hay nhà vô địch là mục tiêu quá nhỏ và dễ đạt được. Mục tiêu cao hơn và khó đạt được lại chính là để trẻ được phát triển toàn diện, được lớn lên với tuổi thơ vô tư, hồn nhiên, được phát huy hết khả năng của mình mà không phải chịu bất cứ áp lực nào".

Tại tọa đàm, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam (BVQTE VN) Hà Đình Bốn cho biết, mục tiêu của Đảng và Nhà nước trong bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em là tạo môi trường sống an toàn, thân thiện, lành mạnh cho mọi trẻ em, để thực hiện ngày càng tốt hơn quyền trẻ em. Để mọi trẻ em được phát triển đầy đủ thể chất, trí tuệ và tinh thần, đảm bảo các em được thụ hưởng đầy đủ các quyền: quyền sống còn, quyền bảo vệ, quyền phát triển và quyền tham gia. Cụ thể hóa thành 25 quyền trong Luật trẻ em 2016.

Áp lực là tình trạng trẻ nào cũng có thể phải đối mặt trong suốt hành trình lớn lên của mình. Tình trạng áp lực có thể xảy ra bởi nhiều nguyên nhân và gây ra những tác hại khôn lường, làm ảnh hưởng đến thể chất, tinh thần của trẻ. Áp lực có thể gây ra những tác hại đến tinh thần và thể chất của trẻ.

Trẻ em có quyền được giáo dục, học tập để phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của bản thân

Ông Hà Đình Bốn nhấn mạnh,việc gây áp lực lên trẻ dù là gián tiếp hay trực tiếp cũng là vi phạm quyền trẻ em. Tuy nhiên để chỉ rõ ra điều luật có thể rất khó quy kết, nếu chúng ta không có tiếp cận khách quan, phải thực hiện đồng bộ, đầy đủ và phù hợp các quyền, vận dụng khoa học và hợp lý. Ví dụ: Quyền được giáo dục, học tập và phát triển năng khiếu (Điều 16 Luật Trẻ em 2016), cụ thể:

Trẻ em có quyền được giáo dục, học tập để phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của bản thân.

Trẻ em được bình đẳng về cơ hội học tập và giáo dục; được phát triển tài năng, năng khiếu, sáng tạo, phát minh. Quyền vui chơi, giải trí (Điều 17 Luật Trẻ em 2016)

Trẻ em có quyền vui chơi, giải trí; được bình đẳng về cơ hội tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao, du lịch phù hợp với độ tuổi. Nếu cha mẹ, người có trách nhiệm gây áp lực, yêu cầu con phải học tập, học thêm mà không còn thời gian vui chơi là vi phạm quyền vui chơi của trẻ em, hoặc yêu cầu con cái phải học những nghề mà trẻ không thích, không phù hợp với năng khiếu của các em là vi phạm quyền của trẻ em “Trẻ em có quyền được giáo dục, học tập để phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của bản thân”.

“Nếu cha mẹ tạo áp lực cho con phải đạt điểm số cao, phải giành giải nhất, phải thành quán quân hay nhà vô địch trong các cuộc thi mà không phải mong muốn của trẻ dẫn đến những hậu quả về sức khỏe tinh thần của các con thì cũng có thể được coi là vi phạm quyền trẻ em” – ông Bốn nhấn mạnh.

Các chuyên gia thảo luận tại Tọa đàm “Để trẻ em Việt lớn lên với tuổi thơ không áp lực”

Các đại biểu tham gia Tọa đàm

Tuy nhiên mức độ vi phạm trong lĩnh vực này nhiều khi mang tính trừu tượng, giao thoa với nhau khó mà xác định lỗi của cha mẹ, thậm chí cha mẹ còn biện minh cho hành vi của mình là đúng, và là quyền của cha me, vì con cái họ mà phải làm. Vì thế, vô hình chung, khi trẻ bị áp lực sẽ chịu nhiều thiệt thòi vì gianh giới giữa đúng và sai, giữa yêu thương và lạm dụng yêu thương rất mong manh, trẻ khó tìm được sự đồng cảm, chia sẻ kịp thời.

Cần xây dựng ban hành cơ chế đồng bộ, đầy đủ tất cả các quyền của trẻ em

Tại tọa đàm, nhiều ý kiến chuyên gia, nhà giáo đã đưa ra các khuyến nghị, đề xuất giải pháp để trẻ không bị áp lực, lớn lên trong sự vô tư là tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về bảo vệ chăm sóc trẻ em: Xây dựng ban hành cơ chế thực hiện đồng bộ, đầy đủ tất cả các quyền của trẻ em, không được coi nhẹ quyền nào, các quyền phải đảm bảo thực hiện hài hòa, hợp lý. (Ví dụ quyền học tập phải gắn với quyền vui chơi giải trí, kèm theo các thiết chế đảm bảo thực hiện…)

Phổ biến, tuyên truyền sâu rộng tới mọi đối tượng và tổ chức thực hiện hiệu quả hệ thống hệ thống chính sách pháp luật về bảo vệ chăm sóc trẻ em, đảm bảo thực hiện các quyền trên thực tế.

Đối với các cơ sở giáo dục (nhà trường): thực hiện đầy đủ pháp luật về giáo dục và hệ thống hệ thống chính sách pháp luật về bảo vệ chăm sóc trẻ em; không tạo áp lục cho các em, và gia đình; thực hiện cải cách giáo dục, áp dụng khoa học công nghệ vào giảng dạy.

Các chuyên gia, nhà giáo tham gia tọa đàm đã đưa ra các khuyến nghị, đề xuất giải pháp để trẻ không bị áp lực, lớn lên trong sự vô tư là tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về bảo vệ chăm sóc trẻ em

Nhà nước và các cơ quan tổ chức phải có các hình thức phù hợp như xây dựng, biên soạn, tập huấn cho gia đình, các bậc cha mẹ và các em về kỹ năng, tâm lý lứa tuổi trẻ em, kỹ năng bảo vệ, chăm sóc và dục trẻ em. Đồng thời có cơ chế về nguồn lực để huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị để tổ chức giáo dục kỹ năng tới gia đình, cha mẹ và các em.

Đối với gia đình, các bậc cha mẹ học sinh phải hiểu và thực đồng bộ hài hòa các quyền của trẻ em, không tạo áp lực đối với con cháu, lấy nguyên tắc mục tiêu “Lầy trẻ em làm trung tâm, hãy dành những gì tốt nhất cho trẻ em” và lắng nghe trẻ em, đáp ứng tâm tư nguyện vọng của trẻ em. Cha mẹ phải thực hiện trách nhiệm nuôi dưỡng giáo dục con trở thành công dân có ích cho xã hội, để theo kịp và thích ứng với cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện nay.

Gia đình, các bậc cha mẹ học sinh phải học tập, trang bị kiến thức kỹ năng chăm sóc giáo dục trẻ em, tâm lý xã hội đối với trẻ em, hiểu trẻ em, từ đó có cách nuôi dạy con cháu khoa học, hiểu đánh giá năng lực, năng khiếu và khả năng của con, không chạy theo trào lưu, theo ước vọng xa vời, không gây áp lực đối với con cái. Không lạm dụng quyền cha mẹ, và hiểu sai về cách yêu thương chăm lo cho con cái để gây áp lực cho trẻ em khiến trẻ bị ép buộc phải làm theo mong muốn của cha mẹ.

Đối với bản thân trẻ em,trước hết các em cũng phải hiểu quyền của mình và trách nhiệm thực hiện các bổn phận của trẻ, để chăm chỉ học tập, tùy theo lứa tuổi mà tham gia học tập, lao động hợp lý; không tự gây áp lực cho mình, có ý thức học tập; có tinh thần hợp tác, không ganh đua, có tình thương yêu ông bà cha mẹ và yêu quý bạn bè.

Nhật Hồng