ASEAN nhất trí thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược với Liên minh châu Âu

Các đại biểu tham dự hội nghị.

Đây là hoạt động tiếp theo trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 54 (AMM-54) và các hội nghị liên quan. Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu và Đại diện cấp cao EU về chính sách an ninh và đối ngoại Joseph Borrell Fontelles và Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi cùng dự hội nghị.

Các nước hoan nghênh việc ASEAN và EU chính thức nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược, khẳng định cam kết mạnh mẽ thúc đẩy hợp tác trên cơ sở chia sẻ các giá trị, nguyên tắc và lợi ích chung, đề cao hợp tác đa phương, thúc đẩy trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng. ASEAN nhất trí với đề xuất của EU tổ chức hội nghị cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ hai bên tại Brussels (Bỉ) vào năm 2022.

Đại diện EU nhấn mạnh, EU luôn coi trọng quan hệ với ASEAN, mong muốn phối hợp với ASEAN tận dụng hiệu quả tiềm năng và thế mạnh của mỗi bên, thúc đẩy hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - EU và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN. Đại diện EU cũng cho biết đã đóng góp hơn 3 tỷ euro qua cơ chế COVAX hỗ trợ vắc xin cho các nước thu nhập thấp và trung bình, trong đó cung cấp 33 triệu liều vắc xin và sẽ tiếp tục cung ứng cho các nước Đông Nam Á.

Thay mặt ASEAN, với tư cách là nước điều phối quan hệ, Bộ trưởng Ngoại giao Singapore khẳng định, EU luôn là đối tác quan trọng của ASEAN và hoan nghênh những tiến triển tích cực trong quan hệ hợp tác hai bên thời gian qua. EU là nhà đầu tư lớn thứ 2 vào ASEAN với tổng số vốn 7,6 tỷ USD và là đối tác thương mại của ASEAN với tổng kim ngạch đạt 258 tỷ USD trong năm 2020.

Các nước ASEAN đề nghị EU tiếp tục ủng hộ các sáng kiến phòng, chống Covid-19 của ASEAN cũng như phối hợp bảo đảm tiếp cận, cung ứng, nghiên cứu và phát triển vắc xin an toàn, đồng đều và hiệu quả tại khu vực. Các nước nhất trí ASEAN và EU tiếp tục ưu tiên phối hợp ứng phó Covid-19 và thúc đẩy phục hồi toàn diện, bền vững, đồng thời phối hợp hoàn tất Kế hoạch hành động ASEAN - EU 2018-2022.

Đại diện EU đề nghị, thời gian tới, hai bên cần tập trung ưu tiên hợp tác thúc đẩy trao đổi kinh tế, thương mại và đầu tư, kết nối, chuyển đổi số, kinh tế số, an ninh mạng, biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh và bền vững, phối hợp sớm khởi động đối thoại về năng lượng. ASEAN và EU nhất trí phối hợp xem xét khả năng xây dựng Hiệp định thương mại tự do (FTA) ASEAN - EU trong tương lai và sớm ký kết Hiệp định CATA.

Về tình hình quốc tế và khu vực, ASEAN và EU nhất trí cần bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực, tạo thuận lợi cho các nước tập trung nỗ lực ứng phó Covid-19. Các bên nêu rõ tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không tại Biển Đông, ủng hộ đối thoại, xây dựng lòng tin, kiềm chế không tiến hành các hoạt động làm phức tạp thêm tình hình hay gia tăng tranh chấp, không quân sự hóa, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982. ASEAN và EU khẳng định ủng hộ các nỗ lực nối lại đàm phán hướng tới Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Đại diện EU hoan nghênh việc Chủ tịch ASEAN cử Bộ trưởng Ngoại giao II Brunei Erywan Yusuf làm Đặc phái viên của Chủ tịch ASEAN về Myanmar, khẳng định sẽ nỗ lực hỗ trợ ASEAN thực hiện thành công Đồng thuận 5 điểm của các nhà lãnh đạo ASEAN, góp phần thúc đẩy hòa giải, đối thoại, hỗ trợ Myanmar ổn định tình hình.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đề nghị EU hỗ trợ ASEAN tiếp cận vắc xin kịp thời và đầy đủ, xem xét chuyển giao công nghệ sản xuất vắc xin và nâng cao tự cường, tự chủ vắc xin tại khu vực. Bộ trưởng cũng đề nghị EU là đối tác kinh tế hàng đầu của ASEAN, cần tăng cường phối hợp với ASEAN ổn định kết nối chuỗi cung ứng, tạo thuận lợi trao đổi thương mại, đầu tư, nghiên cứu khả năng xây dựng FTA ASEAN - EU trên cơ sở các FTA song phương đã có giữa EU với một số nước thành viên ASEAN, trong đó có Việt Nam.

Nhấn mạnh các nước ASEAN và EU đều chia sẻ lợi ích và trách nhiệm duy trì hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải trên Biển Đông, tuyến hàng hải huyết mạch của thế giới, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn tái khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN và của Việt Nam về Biển Đông. Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của xây dựng lòng tin và tin cậy lẫn nhau, kiềm chế không tiến hành các hoạt động làm phức tạp thêm tình hình, gia tăng tranh chấp hay gây hại đối với môi trường biển, giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982. ASEAN đang tích cực phối hợp sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Bộ trưởng tái khẳng định, UNCLOS 1982 là cơ sở pháp lý điều chỉnh mọi hoạt động trên các vùng biển và đại dương. Bộ trưởng nhấn mạnh quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia ven biển được quy định trong UNCLOS 1982 phải được tôn trọng.

Kết thúc hội nghị, Philippines chính thức tiếp nhận vai trò điều phối quan hệ ASEAN - EU giai đoạn 2021-2024.

Nguyễn Thúc Hoàng Linh