Australia bước vào thử nghiệm CBDC và stablecoin

Bước tiến thầm lặng từ "xứ sở kangaroo"

Ngày 9/7 vừa qua, Ngân hàng Dự trữ Australia (RBA) công bố giai đoạn hai của Dự án Acacia - một sáng kiến đột phá nhằm khám phá cách thức tiền số và công nghệ token hóa có thể cách mạng hóa hệ thống tài chính Australia.

Khác với những thử nghiệm CBDC "nhỏ giọt" mà nhiều quốc gia đang thực hiện, Australia đã quyết định "chơi lớn" với việc thử nghiệm đồng thời ba loại tiền số quan trọng nhất hiện nay: stablecoin, token tiền gửi ngân hàng và CBDC bán buôn. Đây là lần đầu tiên một quốc gia phát triển tiến hành thử nghiệm đa dạng và toàn diện đến vậy.

Theo tuyên bố chính thức từ RBA, cuộc thử nghiệm này sẽ kéo dài 6 tháng với 24 trường hợp sử dụng khác nhau, trong đó 19 trường hợp sẽ sử dụng tiền thật và 5 trường hợp còn lại là mô phỏng. Kết quả dự kiến sẽ được công bố vào quý I/2026, hứa hẹn sẽ định hình tương lai của tiền kỹ thuật số không chỉ tại Australia mà còn ảnh hưởng đến toàn khu vực Thái Bình Dương.

Điều đáng chú ý nhất trong cuộc thử nghiệm này là sự tham gia của ba trong bốn ngân hàng lớn nhất Australia: Commonwealth Bank (CBA), Australia and New Zealand Banking Group (ANZ) và Westpac Banking Corporation. Việc có được sự ủng hộ từ những "gã khổng lồ" này cho thấy mức độ nghiêm túc và tiềm năng thực tế của dự án.

Commonwealth Bank, ngân hàng lớn nhất Australia với tổng tài sản hơn 1.000 tỷ AUD, sẽ hợp tác với JPMorgan để thử nghiệm ứng dụng tiền kỹ thuật số trong thị trường repo. Thị trường repo, nơi các ngân hàng và tổ chức tài chính vay mượn tiền ngắn hạn với tài sản thế chấp là trái phiếu chính phủ, có quy mô hàng nghìn tỷ AUD mỗi năm tại Australia.

Sophie Gilder, Giám đốc điều hành blockchain và tài sản số của CBA, nhận định: "Thị trường repo với vai trò quan trọng trong quản lý thanh khoản và triển khai chính sách tiền tệ, là điểm khởi đầu lý tưởng cho cuộc khám phá này. Theo ước tính của tôi, nếu thành công, việc ứng dụng tiền kỹ thuật số trong thị trường repo có thể giảm chi phí giao dịch xuống 30-50% và tăng tốc độ thanh toán từ T+2 xuống chỉ còn vài phút".

ANZ tập trung vào việc token hóa các khoản phải trả thương mại, một lĩnh vực có giá trị hàng trăm tỷ AUD mỗi năm tại Australia. Việc token hóa có thể giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn, giảm thời gian chờ thanh toán từ 30-60 ngày xuống chỉ còn vài ngày.

Cách tiếp cận "mở cửa có kiểm soát"

Để hiểu rõ tầm quan trọng của Dự án Acacia, cần nhìn lại bối cảnh quy định tiền số tại Australia trong những năm qua. Khác với nhiều quốc gia có thái độ cực đoan (hoặc cấm hoàn toàn như Trung Quốc hoặc chấp nhận rộng rãi như El Salvador), Australia đã chọn con đường "thận trọng nhưng tiến bộ".

Năm 2017-2018, khi Bitcoin lần đầu tiên gây sốt toàn cầu, chính phủ Australia đã nhanh chóng ban hành luật chống rửa tiền áp dụng cho các sàn giao dịch tiền số. Đây là một trong những quốc gia đầu tiên có quy định cụ thể cho lĩnh vực này.

Năm 2022, dưới thời chính phủ Đảng Lao động do Anthony Albanese lãnh đạo, Australia đã khởi động một loạt cuộc tham vấn ngành để xây dựng khung pháp lý toàn diện cho tiền mã hóa. Điều này diễn ra ngay sau vụ sụp đổ của sàn FTX, cho thấy Australia học hỏi từ những thất bại của thị trường quốc tế.

Tháng 3/2024, chính phủ Australia đề xuất khung pháp lý mới, đưa các sàn giao dịch tiền số vào hệ thống quản lý dịch vụ tài chính hiện có. Đây là bước đi thông minh, tận dụng cơ sở hạ tầng pháp lý đã có thay vì tạo ra hệ thống hoàn toàn mới.

Một yếu tố quan trọng khiến Dự án Acacia trở nên khả thi chính là quan điểm hợp tác của Ủy ban Chứng khoán và Đầu tư Australia (ASIC) - cơ quan quản lý thị trường tài chính hàng đầu nước này. ASIC đã cấp "miễn trừ quy định" cho các bên tham gia, cho phép thử nghiệm những tài sản hiện tại chưa có trong khung pháp lý.

Dự án Acacia không chỉ dừng lại ở việc thử nghiệm thanh toán đơn giản mà còn mở rộng sang nhiều lĩnh vực phức tạp và tiên tiến. Việc thử nghiệm sẽ bao gồm tài sản thu nhập cố định (trái phiếu), thị trường tư nhân (private equity, venture capital), các khoản phải thu thương mại, và thậm chí cả tín chỉ carbon.

Lĩnh vực tín chỉ carbon đặc biệt đáng chú ý vì Australia đang có tham vọng trở thành một trong những trung tâm giao dịch carbon lớn nhất thế giới. Với việc token hóa tín chỉ carbon, việc mua bán, theo dõi và xác thực sẽ trở nên minh bạch và hiệu quả hơn nhiều.

Theo ước tính từ Deloitte Australia, việc số hóa thị trường carbon có thể tăng tính thanh khoản lên 300-500% và giảm chi phí giao dịch xuống 70-80%. Đây là con số ấn tượng cho một thị trường có giá trị hàng chục tỷ AUD.

Một vấn đề đáng chú ý mà Australia đang đối mặt là hiện tượng "de-banking" - việc các ngân hàng từ chối cung cấp dịch vụ cho các công ty tiền số. Chính phủ đã cam kết làm việc với bốn ngân hàng lớn nhất để hiểu rõ vấn đề này.

Bởi vậy, Dự án Acacia có thể trở thành giải pháp cho vấn đề de-banking. Khi các ngân hàng lớn tham gia trực tiếp vào việc thử nghiệm tiền số, họ sẽ có hiểu biết sâu hơn về công nghệ và giảm bớt lo ngại về rủi ro. Điều này có thể mở đường cho việc cung cấp dịch vụ ngân hàng cho các công ty tiền số hợp pháp.

Theo các chuyên gia, nếu thành công, Dự án Acacia có thể trở thành "template" cho các quốc gia khác trong khu vực Thái Bình Dương. New Zealand, với mối quan hệ kinh tế mật thiết với Australia, có thể sẽ là quốc gia đầu tiên áp dụng mô hình tương tự.

Qui ÁNh