Ba bữa tiệc tình dục 'siêu lây nhiễm' trong đợt bùng phát đậu mùa khỉ

Tính đến ngày 5/6, theo trang theo dõi bệnh đậu mùa khỉ toàn cầu Global Health, ít nhất 30 quốc gia đã báo cáo về 933 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ. Nhiều nước cũng báo cáo về 68 ca nghi ngờ đang chờ xác minh.

Đa số ca bệnh của đợt bùng phát này là nam giới đồng tính, song tính và có quan hệ tình dục đồng giới. Trước đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã từng cảnh báo về những sự kiện tình dục “siêu lây nhiễm” có thể là nguyên nhân khiến làn sóng đậu mùa khỉ lan nhanh ở châu Âu.

Quan hệ tình dục đồng tính có thể khuếch đại sự lây lan

Ngày 23/5, tiến sĩ David Heymann, cố vấn hàng đầu của WHO, mô tả đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ chưa từng có hiện tại là “sự kiện ngẫu nhiên” có thể do sự kiện tình dục thu hút nhiều người tham gia giữa tháng 5 ở châu Âu.

Theo AP News, ông Heymann cho rằng giả thuyết hàng đầu để giải thích sự lây lan của căn bệnh này là sự lây truyền qua đường tình dục tại hai sự kiện được tổ chức ở Tây Ban Nha và Bỉ. Bởi sau đó, tốc độ lây lan của bệnh diễn ra rất nhanh. Đến ngày 5/6, con số ghi nhận ở Tây Ban Nha là 189 ca và 89 trường hợp nghi ngờ; ở Bỉ là 17 ca.

“Chúng ta biết bệnh đậu mùa ở khỉ có thể lây lan khi tiếp xúc gần với vết thương của người bị nhiễm bệnh. Có vẻ như quan hệ tình dục đã khuếch đại sự lây truyền đó”, TS Heymann nói.

Trong khi đó, ở Bồ Đào Nha, ngày 23/5, Bộ trưởng Bộ Y tế Enrique Ruiz Escudero tiết lộ giới chức nước này điều tra mối liên hệ giữa sự kiện Gay Pride gần đây ở quần đảo Canary thu hút khoảng 80.000 người và ổ dịch ở phòng tắm hơi tại Madrid. Tính đến ngày 5/6, Bồ Đào Nha đã phát hiện 143 trường hợp mắc đậu mùa khỉ.

Giới chức ở Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha cũng cho biết những ca bệnh của họ chủ yếu là nam giới lây nhiễm sau khi quan hệ tình dục đồng giới, phát hiện mắc bệnh sau khi tới các phòng khám sức khỏe tình dục vì có những tổn thương ở cơ quan sinh dục.

WHO cho rằng có thể quan hệ tình dục đã khuếch đại sự lây truyền của virus đậu mùa khỉ. Ảnh: Freepik.

Ngày 2/6, Cơ quan An ninh Y tế Anh xác nhận bệnh đậu mùa khỉ lây lan trong cộng đồng. Các chuyên gia khẳng định điều này sau khi xác định được mối liên hệ dịch tễ của một số ca bệnh đến các quán bar, phòng tắm hơi và ứng dụng hẹn hò của người đồng tính ở Anh, nước ngoài.

Trong một tuyên bố được đưa ra vào ngày 31/5, Liên minh châu Âu nhấn mạnh mối liên hệ giữa các bữa tiệc tình dục đồng tính và làn sóng lây lan đậu mùa khỉ hiện nay. “Nhiều quốc gia đã báo cáo những ca bệnh liên quan sự kiện diễn ra ở Tây Ban Nha (Madrid, quần đảo Canary) và Bỉ (Antwerp)”, báo cáo này viết. Tuyên bố cũng lưu ý nhiều ca khác không có mối liên hệ dịch tễ với những bữa tiệc này hay lịch sử du lịch tới châu Phi. Điều đó gióng lên lời cảnh báo có thể virus đậu mùa khỉ đã lây lan trong thời gian dài trước khi bị phát hiện.

Các nhà khoa học khác cho rằng sẽ rất khó để phân biệt quan hệ tình dục hay sự tiếp xúc gần gũi liên quan đến tình dục đã dẫn đến làn sóng lây lan gần đây của bệnh đậu khỉ trên khắp châu Âu.

Nhà virus học Mike Skinner, Đại học Imperial London, Anh, cho biết: “Về bản chất, mọi hoạt động tình dục đều là tiếp xúc thân mật. Do đó, bất kể khuynh hướng tình dục nào cũng có thể làm tăng nguy cơ lây truyền".

Đậu mùa khỉ không phải bệnh lây qua đường tình dục

Theo Reuters, đa số ca mắc đậu mùa khỉ hiện nay là nam giới đồng tính, song, cần phải khẳng định chắc chắn căn bệnh này không phải bệnh lây truyền qua đường tình dục.

GS.TS Andrew Lee, Đại học Sheffield, Anh, trả lời phỏng vấn của Reuters: Việc gán cho nó là bệnh đồng tính nam vừa không đúng sự thật vừa không công bằng. Giới tính và xu hướng tình dục của một người không phải con đường lây truyền bệnh. Bất kỳ ai cũng có thể nhiễm virus nếu họ tiếp xúc nguồn lây”.

Tiến sĩ Boghuma K. Titanji, chuyên gia về Bệnh Truyền nhiễm tại Đại học Emory ở Atlanta, Mỹ, đồng ý với nhận định này.

Đậu mùa khỉ là loại virus lây truyền qua các giọt bắn, đồ vật bị ô nhiễm và tiếp xúc gần người bị bệnh, tương tự nCoV. “Virus không quan tâm xu hướng tình dục của bạn hoặc kiểu giới tính mà bạn có. Chúng quan tâm đến vật chủ nào dễ bị nhiễm và điều kiện tốt để phát tán”, TS Titanji nói.

Virus này thường lây lan qua tiếp xúc gần gũi về thể chất, nhưng có thể là cả tình dục và phi tình dục. Từ khi bùng phát dịch đậu mùa khỉ đến nay, WHO đã nhắc lại nhiều lần quan điểm đây không phải bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Virus có thể lây truyền qua tiếp xúc gần gũi trong khi quan hệ tình dục, nhưng nó cũng có thể lây lan khi chạm vào đồ vật mà người bệnh sử dụng, giọt bắn từ ho và hắt hơi hoặc tiếp xúc da với da.

Lễ hội Roskilde năm 2012 ở Roskilde, Đan Mạch. Ảnh: Rob Ball/WireImage.

GS.TS Andrew Lee khẳng định nhiều trường hợp đã được phát hiện trong cộng đồng, nhưng nó có thể dễ dàng ảnh hưởng đến mạng lưới khác như trường học, câu lạc bộ thể thao, đại gia đình. Nguyên nhân là khả năng phát tán virus qua các giao tiếp xã hội, nếu người nào đó bị bệnh, họ có khả năng cao truyền lại virus cho những người họ tiếp xúc gần.

Cơ quan phòng chống AIDS của Liên hợp quốc (UNAIDS) bày tỏ lo ngại một số báo cáo và bình luận công khai về bệnh đậu mùa ở khỉ cho thấy định kiến kỳ thị đồng tính và phân biệt chủng tộc.

Các chuyên gia cũng bác bỏ quan điểm sai sự thật bệnh đậu mùa khỉ đang bùng phát là AIDS do vaccine Covid-19 gây ra.

Bảo Hân