'Bà đỡ' cho giảm nghèo bền vững ở Phúc Sơn

Từ việc nắm chắc từng hoàn cảnh ở khu dân cư, vận động và phân bổ nguồn lực đến đồng hành cùng các đoàn thể tạo sinh kế, Mặt trận đã trở thành “bà đỡ” thầm lặng, góp phần giúp người nghèo từng bước đứng vững bằng chính nội lực của mình.

Cán bộ Hội Liên hiệp phụ nữ xã Phúc Sơn theo sát từng hoàn cảnh, nắm bắt nhu cầu và sử dụng vốn chính sách của hội viên. Ảnh: Kim Nhuệ

Nắm chắc cơ sở, kết nối đúng người, đúng việc

Một buổi làm việc của Ban Công tác Mặt trận thôn Lai Tảo diễn ra giản dị trong căn phòng nhỏ của nhà văn hóa thôn. Không có báo cáo dài dòng, nội dung chính là rà soát từng hộ có nguy cơ tái nghèo, từng gia đình vừa gặp biến cố. Ai đang ở nhà xuống cấp, ai thiếu vốn sản xuất, ai cần hỗ trợ đột xuất… đều được đưa ra bàn bạc kỹ lưỡng.

Ông Lê Tôn Thực, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Lai Tảo cho biết: “Muốn giảm nghèo hiệu quả thì phải bắt đầu từ thôn, xóm. Mặt trận ở cơ sở nắm dân sát nhất, biết rõ hoàn cảnh từng hộ để đề xuất hỗ trợ cho đúng”.

Từ những buổi rà soát như vậy, danh sách các hộ nghèo, cận nghèo được Ban Công tác Mặt trận thôn tổng hợp, gửi lên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Phúc Sơn. Trên cơ sở đó, Mặt trận Tổ quốc xã phối hợp với UBND xã và các đoàn thể để lựa chọn hình thức hỗ trợ phù hợp, tránh tình trạng hỗ trợ dàn trải, hình thức hoặc trùng lặp.

Theo Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Phúc Sơn Lê Thành Đoàn, vai trò của Mặt trận thể hiện rõ nhất ở khâu “đứng giữa”. “Mặt trận là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với nhân dân. Chúng tôi không chỉ vận động nguồn lực mà còn có trách nhiệm kết nối để nguồn lực ấy đến đúng người, đúng nhu cầu”, ông Đoàn nhấn mạnh.

Trong năm 2025, thông qua Mặt trận Tổ quốc xã, Quỹ “Vì người nghèo” được vận động đạt gần 671 triệu đồng. Từ nguồn quỹ này, 9 hộ cận nghèo được hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở với tổng kinh phí 450 triệu đồng, 25 hộ khó khăn được hỗ trợ đột xuất. Mỗi trường hợp đều có hồ sơ cụ thể, được rà soát từ cơ sở và công khai tại khu dân cư.

Gia đình bà Nguyễn Thị Bướm, thôn Trì, là một trong 9 hộ vừa được hỗ trợ sửa nhà. Nhiều năm sống trong căn nhà xuống cấp, bà không dám nghĩ đến việc cải tạo vì thu nhập bấp bênh. Khi được Ban Công tác Mặt trận thôn đề xuất hỗ trợ, Mặt trận Tổ quốc xã không chỉ giúp bà tiếp cận Quỹ “Vì người nghèo” mà còn kết nối các đoàn thể vận động thêm nguồn lực xã hội hóa. “Cán bộ Mặt trận đến tận nhà hỏi han, hướng dẫn làm thủ tục, tôi thấy mình không bị bỏ rơi”, bà Bướm chia sẻ.

Từ câu chuyện của bà Bướm có thể thấy, hỗ trợ của Mặt trận không đơn thuần là trao tiền, mà là cả quá trình đồng hành, tạo niềm tin để người nghèo mạnh dạn vươn lên.

Nắm chắc hoàn cảnh và nhu cầu, Hội Nông dân xã Phúc Sơn đã hỗ trợ nhiều hội viên sinh kế phát triển kinh tế. Ảnh: Kim Nhuệ

Điều phối các đoàn thể, tạo sinh kế bền vững cho người nghèo

Một trong những dấu ấn rõ nét của Mặt trận Tổ quốc xã Phúc Sơn trong công tác giảm nghèo là vai trò điều phối giữa các tổ chức thành viên. Thay vì để mỗi đoàn thể hoạt động rời rạc, Mặt trận đóng vai trò “nhạc trưởng”, kết nối các lực lượng cùng tham gia hỗ trợ người nghèo theo một lộ trình thống nhất.

Hộ nào cần vốn sản xuất được giới thiệu sang Hội Nông dân hoặc Hội Cựu chiến binh; hộ có phụ nữ làm chủ kinh tế được kết nối với Hội Liên hiệp phụ nữ; hộ gặp khó khăn trong tiếp cận thủ tục hành chính, dịch vụ công được Đoàn Thanh niên hỗ trợ. Cách làm này giúp mỗi tổ chức phát huy đúng thế mạnh, tránh chồng chéo, nâng cao hiệu quả.

Chị Trịnh Thị Minh, hội viên Hội Nông dân thôn Thượng, từng rơi vào cảnh khó khăn khi gia đình gặp biến cố. Sau khi được Mặt trận Tổ quốc thôn nắm bắt hoàn cảnh và đề xuất hỗ trợ, chị được Hội Nông dân xã tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, mua cặp bò sinh sản. “Nếu không có Mặt trận đứng ra kết nối, tôi cũng không biết tìm đến Hội như thế nào”, chị Minh nói.

Nhờ sự điều phối của Mặt trận Tổ quốc xã, các đoàn thể đã hỗ trợ hàng nghìn lượt hộ vay vốn phát triển kinh tế. Trong đó, Hội Liên hiệp phụ nữ xã đang quản lý 1.284 hộ vay vốn Ngân hàng Chính sách xã hội. Hội Cựu chiến binh tín chấp cho 841 hội viên vay vốn với tổng dư nợ trên 55 tỷ đồng, góp phần giải quyết hàng trăm việc làm tại chỗ. Hội Nông dân triển khai nhiều mô hình kinh tế hiệu quả từ Quỹ Hỗ trợ nông dân…

Mặt trận Tổ quốc xã không trực tiếp cho vay, nhưng giữ vai trò giám sát và phản biện, phối hợp với Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng theo dõi việc sử dụng vốn, bảo đảm đúng mục đích, hạn chế nợ xấu. Nhờ đó, các nguồn lực hỗ trợ được sử dụng hiệu quả, tránh lãng phí.

Theo đánh giá của Chủ tịch UBND xã Phúc Sơn Trần Xuân Hải, chính vai trò điều phối của Mặt trận đã giúp công tác giảm nghèo của địa phương đi vào chiều sâu. “Khi Mặt trận Tổ quốc vào cuộc, các đoàn thể phối hợp chặt chẽ hơn, người dân tin tưởng hơn”, ông Trần Xuân Hải nhận định.

Từ đề xuất của cơ sở, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Phúc Sơn đã trao kinh phí hỗ trợ 9 hộ dân khó khăn sửa chữa, xây mới nhà ở sáng 16-12. Ảnh: Kim Nhuệ

Giám sát, phản biện, giữ nhịp đồng thuận từ khu dân cư

Không chỉ kết nối và điều phối, Mặt trận Tổ quốc xã Phúc Sơn còn làm tốt vai trò giám sát và phản biện xã hội trong công tác giảm nghèo. Thông qua Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng, Mặt trận tham gia giám sát việc bình xét hộ nghèo, cận nghèo; giám sát sử dụng Quỹ “Vì người nghèo”; giám sát quá trình hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở cho hộ khó khăn.

Những buổi giám sát được thực hiện ngay tại khu dân cư, gắn với từng trường hợp cụ thể. Việc công khai, minh bạch giúp hạn chế so bì, thắc mắc trong nhân dân, tạo sự đồng thuận cao. “Người dân tin Mặt trận vì mọi việc đều được bàn bạc dân chủ, có giám sát của cộng đồng”, ông Lê Tôn Thực nói.

Trong bối cảnh xã Phúc Sơn vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, địa bàn rộng, số lượng thôn lớn, vai trò của Ban Công tác Mặt trận thôn càng trở nên quan trọng. Đây chính là “cánh tay nối dài” giúp Mặt trận Tổ quốc xã kịp thời nắm bắt những rủi ro phát sinh có thể đẩy hộ dân vào nguy cơ tái nghèo, từ đó tham mưu giải pháp hỗ trợ phù hợp.

Song song với đó, Mặt trận Tổ quốc xã Phúc Sơn còn giữ vai trò khơi dậy tinh thần đoàn kết trong cộng đồng. Thông qua Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân, vận động ủng hộ Quỹ “Vì người nghèo”, thăm hỏi hộ khó khăn dịp lễ, tết, Mặt trận đã tạo sự gắn kết giữa các tầng lớp nhân dân. Người nghèo không bị “đóng khung” trong vai trò người nhận trợ giúp, mà được nhìn nhận như một phần của cộng đồng cùng chia sẻ, cùng vươn lên.

Thực tế cho thấy, nhiều hộ sau khi thoát nghèo đã chủ động quay lại đóng góp cho các quỹ an sinh, tham gia tích cực vào các phong trào của thôn, xã. Đó chính là vòng tròn nhân văn của công tác Mặt trận: Từ hỗ trợ đến sẻ chia, từ yếu thế đến chủ động.

Theo ông Lê Thành Đoàn, nâng cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc trong giảm nghèo là nhiệm vụ lâu dài. “Mặt trận phải tiếp tục đổi mới cách làm, dựa vào dân, lắng nghe dân và cùng dân tháo gỡ khó khăn. Chỉ khi người dân thực sự tin tưởng và đồng hành, công tác giảm nghèo mới bền vững”, ông Lê Thành Đoàn nói.

Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Phúc Sơn Lê Thành Đoàn khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích trong công tác Mặt trận năm 2025. Ảnh: Kim Nhuệ

Điểm tựa vững chắc cho hành trình giảm nghèo bền vững

Giảm nghèo bền vững ở Phúc Sơn không chỉ là kết quả của các chính sách kinh tế - xã hội, mà còn là thành quả của một hệ thống Mặt trận hoạt động gần dân, sát dân, lấy sự đồng thuận và niềm tin của nhân dân làm nền tảng. Khi Mặt trận thực sự làm tốt vai trò nòng cốt, mỗi nguồn lực được huy động đều phát huy hiệu quả, mỗi hộ nghèo đều có thêm cơ hội vươn lên.

Từ thực tiễn ở Phúc Sơn có thể thấy, Mặt trận Tổ quốc không chỉ là nơi tập hợp ý chí và nguyện vọng của nhân dân, mà còn là điểm tựa vững chắc cho công tác giảm nghèo trong giai đoạn mới. Khi vai trò ấy được phát huy đúng mức, giảm nghèo không còn là nhiệm vụ đơn lẻ, mà trở thành phong trào chung của cả cộng đồng, bền bỉ và nhân văn.

Kim Nhuệ