Bà Phạm Khánh Phong Lan: 'Đấu thầu không phải con đường duy nhất...'

Chiều 6-11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu.

Nếu đấu thầu, người bệnh phải gánh thêm chi phí

Phát biểu thảo luận về Luật Đấu thầu, nhiều đại biểu (ĐB) nêu bất cập về quy định mua thuốc cho các nhà thuốc bán lẻ tại nhà thuốc bệnh viện công lập.

ĐB Trần Khánh Thu (Đoàn Thái Bình) cho hay việc mua thuốc để bán lẻ tại nhà thuốc bệnh viện sử dụng nguồn thu hợp pháp nhưng vẫn thuộc đối tượng áp dụng Điều 2 Luật Đấu thầu nên gặp khó khăn khi triển khai thực hiện.

Nếu sửa như trong dự thảo là áp dụng mua sắm trực tiếp thì chưa tháo gỡ khó khăn này với việc tổ chức mua sắm tại các cơ sở y tế công lập, trong đó có mua thuốc cho các cơ sở bán lẻ thuốc ở nhà thuốc bệnh viện.

Lý giải, bà Thu cho biết mua sắm trực tiếp không phải là áp giá. Trong các quy định về đấu thầu không có hình thức nào về áp giá.

ĐB Trần Khánh Thu (Đoàn Thái Bình). Ảnh: QH

Còn mua sắm trực tiếp cũng là một hình thức lựa chọn nhà thầu nên vẫn cần thực hiện các quy định, trình tự lựa chọn nhà thầu, như xây dựng kế hoạch và khó xác định được nhu cầu để xây dựng kế hoạch, tổ chức thẩm định, phê duyệt hay lựa chọn nhà thầu, phát hành hồ sơ, đánh giá hồ sơ…

Trong khi đó, thời gian các bước không thể rút ngắn hơn, mà nhà thuốc bệnh viện không chỉ phục vụ người bệnh nội trú mà còn người bệnh ngoại trú và các đối tượng khác. Hiện nay cũng chưa có mẫu hồ sơ yêu cầu đối với hình thức mua sắm thuốc.

Thứ hai, nhà thuốc bệnh viện hoạt động theo hình thức kinh doanh có đóng thuế, nên việc hàng hóa được bán tại đây bao gồm cả chi phí tổ chức đấu thầu, các loại thuế phí của cơ sở kinh doanh sẽ được tính trên giá thành sản phẩm, người dân sẽ phải chịu tăng thêm chi phí này.

Vì vậy, bà Thu đề nghị sửa lại Khoản 2 Điều 55 theo hướng: "Với việc mua thuốc không thuộc danh mục thuốc do quỹ BHYT chi trả, mua vaccine để tiêm chủng theo hình thức dịch vụ, mua hàng hóa để bán lẻ, bao gồm cả mua thuốc để bán lẻ tại cơ sở bán lẻ thuốc trong khuôn viên cơ sở khám chữa bệnh công lập thì cơ sở khám bệnh chữa bệnh, cơ sở y tế tự quyết định việc mua sắm trên cơ sở đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả, kinh tế và trách nhiệm giải trình”.

Cũng đóng góp ý kiến cho quy định này, ĐB Trần Thị Nhị Hà (Đoàn Hà Nội) cho hay do các đặc thù như nhà thuốc bệnh viện bán thuốc theo nhu cầu của người bệnh, không dự trù trước được về danh mục, số lượng, mô hình bệnh tật cũng liên tục thay đổi. Do đó rất khó để xây dựng được kế hoạch lựa chọn nhà thầu.

“Thiếu thuốc tại nhà thuốc bệnh viện buộc người dân phải mua bên ngoài, vừa bất tiện, vừa khó kiểm soát được chất lượng và giá cả, ảnh hưởng đến quyền tiếp cận dịch vụ y tế tốt nhất” - bà Hà nói.

ĐB Hà đánh giá quy định tại khoản 1 Điều 2 và khoản 2 Điều 55 của Luật Đấu thầu đã gây ra không ít lúng túng cho các bệnh viện do việc mua thuốc của nhà thuốc bệnh viện cũng sử dụng nguồn thu hợp pháp.

Từ thực tế đó, ĐB Hà kiến nghị sửa khoản 2 Điều 55 như sau: “Đối với việc mua vắc xin để tiêm chủng theo hình thức dịch vụ; mua thuốc, thiết bị y tế, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, hàng hóa thiết yếu khác tại cơ sở bán lẻ trong khuôn viên cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập thì cơ sở khám chữa bệnh được tự quyết định việc mua sắm đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình mà không phải áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu theo quy định của Luật Đấu thầu”.

Đấu thầu không phải là con đường duy nhất

ĐB Phạm Khánh Phong Lan (Đoàn TP.HCM) khẳng định đấu thầu không phải con đường duy nhất, không phải con đường tốt nhất.

Nêu thực tế, bà Lan cho rằng bệnh nhân vào bệnh viện khám chữa bệnh BHYT dùng thuốc BHYT thì chúng ta quản lý bằng đấu thầu thì “thôi cũng đành”.

ĐB Phạm Khánh Phong Lan (Đoàn TP.HCM). Ảnh: QH

Tuy nhiên, với kinh nghiệm công tác, bà Lan thấy rằng các nhà thuốc bệnh viện, cơ sở bán lẻ thuốc không còn thiếu một hình thức nào để quản lý nữa. Tất cả các nhà thuốc với Thông tư của Bộ Y tế đều phải chịu sự quản lý, tức là nguồn đầu vào, giá vào như thế nào, giá trị thuốc càng cao thì lợi nhuận càng thấp.

Đây là điều đáng quý vì các nhà thuốc khác không làm được chuyện đó. Khi bệnh nhân đến khám chữa bệnh, mua thuốc trong bệnh viện vẫn yên tâm hơn mua ở ngoài.

“Luật Đấu thầu 2013 đã nói đến vấn đề này, rằng nguồn thu phải hợp pháp, đã hợp pháp phải đấu thầu. Luật đã như vậy rồi, mua gì cũng phải đáp ứng quy định. Tôi đề nghị khi nghị định và các thông tư hướng dẫn ra đời, trong bối cảnh của bệnh viện thì phải sửa theo như đại biểu Nhị Hà đề xuất.

Nếu không sửa được thì phải hiểu theo nghĩa rộng hơn là chúng ta tự quyết định hình thức mua sắm, có thể chỉ định thầu, có thể chào hàng cạnh tranh hay có thể mua sắm trực tiếp hoặc đàm phán giá. Như thế thì mọi người mới yên tâm” – ĐB Lan cho hay.

Tiếp tục chia sẻ, ĐB Đoàn TP.HCM cho hay thực tế trên thị trường vừa qua, có những người đặt câu hỏi: Tại sao bao nhiêu năm không thiếu thuốc mà bây giờ lại thiếu thuốc?

ĐB cho rằng chúng ta không thể đổ thừa hết cho Covid-19 hay chuyện này chuyện kia mà phải nhìn thấy rõ ràng chúng ta tự làm khó, tự làm khổ mình. Không có quốc gia nào mà một viên thuốc vào bệnh viện mà quản tùm lum như vậy.

Mục tiêu số một vẫn là phải làm sao bảo đảm nâng cao sức khỏe người dân, bảo đảm thuốc chất lượng. Chúng ta đã có những công trình, những kết quả nghiên cứu nào đánh giá lại qua những năm miệt mài đấu thầu như vậy thì tiết kiệm được cái gì hay là một loạt người dính sai phạm và bị xử lý hình sự vì sa ngã trước đấu thầu?

“Đấu thầu không phải con đường duy nhất, không phải con đường tốt nhất. Nếu chúng ta chỉ chuyên chú vào chuyện giảm giá, thì đó sẽ là tiền đề của việc giảm chất lượng. Còn nếu chúng ta cho rằng đấu thầu chắc chắn là dẹp được tiêu cực, thì thực tế đã trả lời rồi” - ĐB Phạm Khánh Phong Lan nêu quan điểm.

NHÓM PHÓNG VIÊN