Bà Trưng, Bà Triệu có phải hai chị em?

Hai Bà Trưng là ai?

Theo Đại Việt sử lược, Hai Bà Trưng vốn là chị em sinh đôi (sinh vào ngày mồng 1/8 năm Giáp Tuất - năm thứ 14 sau công nguyên), chị tên Trưng Trắc, em tên Trưng Nhị.

Cha của Hai Bà Trưng mất sớm, hai chị em được mẹ là bà Man Thiện (cháu ngoại Hùng Vương) nuôi dạy khôn lớn. Hai Bà Trưng lớn lên đều văn võ song toàn.

Thời kỳ của Hai Bà Trưng xen giữa Bắc thuộc lần thứ nhất và lần thứ hai trong lịch sử Việt Nam. Lúc bấy giờ nhà Đông Hán cai trị hà khắc nước Việt, viên Thái thú Tô Định là người vô cùng bạo ngược, tham lam. Đây chính là nguyên nhân thôi thúc Trưng Trắc cùng Thi Sách (chồng bà) đồng lòng tụ nghĩa nổi dậy chống lại nhà Đông Hán. Tuy nhiên khi chuẩn bị khởi nghĩa, Thi Sách bị Tô Định giết chết.

Hận giặc hãm hại nhân dân, giết hại chồng mình, Trưng Trắc đã cùng em gái Trưng Nhị phát động cuộc khởi nghĩa ở cửa Sông Hát trên Sông Hồng (thuộc địa phận huyện Phúc Thọ, tỉnh Hà Tây) với lời thề trước giờ xuất binh:

“Một xin rửa sạch nước thù

Hai xin dựng lại nghiệp xưa họ Hùng

Ba kêu oan ức lòng chồng

Bốn xin vẻn vẹn sở công lênh này”

Khởi nghĩa Hai Bà Trưng. (Ảnh minh họa)

Được nhân dân khắp nơi ủng hộ, hưởng ứng, nghĩa quân của Hai Bà Trưng đi đến đâu, chính quyền và quân đội nhà Đông Hán tan vỡ đến đấy, Thái thú Tô Định bỏ chạy về nước.

Dưới sự lãnh đạo của Hai Bà Trưng, các cuộc khởi nghĩa địa phương được thống nhất thành một phong trào nổi dậy rộng lớn của quần chúng ở khắp nơi, từ miền xuôi đến miền ngược, bao gồm cả người Việt và các dân tộc khác trong nước Âu Lạc cũ. Chỉ trong một thời gian ngắn, Hai Bà Trưng đã giải phóng được 65 huyện thành (toàn bộ lãnh thổ nước Việt hồi đó).

Sau khi đánh đuổi giặc ngoại xâm, Trưng Trắc tự phong nữ vương, được lịch sử ghi nhận là Trưng Nữ vương, đóng đô ở Mê Linh.

Sau cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng, hơn hai trăm năm sau, có một người phụ nữ không chịu cam tâm cúi đầu làm nô lệ phương Bắc đã đứng lên chỉ huy nghĩa quân đánh đuổi giặc Ngô. Người phụ nữ anh hùng đó là Bà Triệu.

Bà Triệu là ai?

Theo sách Các vị nữ danh nhân Việt Nam, Bà Triệu tên thật Triệu Thị Trinh, sinh ngày 2/10/226 trong gia đình hào trưởng ở Quân An, Cửu Chân (nay là Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa).

Bà là em gái của Triệu Quốc Đạt, huyện lệnh và thủ lĩnh của vùng Cửu Chân. Từ nhỏ, bà sớm có chí khí hơn người. Khi cha hỏi về chí hướng mai sau, dù còn ít tuổi, bà đã thưa: "Lớn lên con sẽ đi đánh giặc như Trưng Trắc, Trưng Nhị".

Nữ anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh - Bà Triệu. (Ảnh minh họa)

Thời bấy giờ, chính quyền nhà Đông Hán tan rã và phân chia thành ba nước: Bắc Ngụy, Tây Thục và Đông Ngô. Nước Nam thành quận Giao Châu, lệ thuộc nhà Đông Ngô. Chế độ áp bức của nhà Ngô lên nước Nam rất tàn bạo. Chúng cướp bóc, đánh đập và bắt dân ta phải lên rừng, xuống biển tìm hạt trai, ngọc lưu ly, đồi mồi, ngà voi và nộp sản vật, rau củ theo mùa.

Triệu Thị Trinh và anh trai Triệu Quốc Đạt căm giận quan lại nhà Ngô, quyết tâm cứu nước, dựng cờ khởi nghĩa. Khi họ hàng khuyên lấy chồng, bà khảng khái đáp: "Tôi muốn cưỡi con gió mạnh, đạp luồng sóng dữ, chém cá kình ở biển khơi, đánh đuổi quân Ngô giành lại giang sơn, cởi ách nô lệ, đâu chịu khom lưng làm tì thiếp cho người".

Năm 248, bà Triệu Thị Trinh cùng anh trai khởi binh. Ít lâu sau, người anh Triệu Quốc Đạt không may lâm bệnh mất ở Bồ Điền. Nghĩa quân tôn Triệu Thị Trinh làm thủ lĩnh toàn quyền, với danh xưng Nhụy Kiều tướng quân (vị tướng yêu kiều như nhụy hoa). Ra trận, bà thường đi guốc ngà, mặc áo giáp vàng, chít khăn vàng, cưỡi voi trắng oai phong lẫm liệt. Kẻ thù nhìn thấy bà là khiếp vía.

Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu ngày càng lớn mạnh, thứ sử Giao Châu bị giết. Tình hình nguy cấp, nhà Ngô liền cử viên tướng giỏi Lục Dận, cháu của danh tướng Lục Tốn, sang làm Thứ sử Giao Châu, An Nam hiệu úy, mang theo 8.000 quân để đàn áp cuộc khởi nghĩa Bà Triệu.

Mặc dù dũng cảm chống trả nhưng do yếu thế trước sức mạnh tấn công của kẻ thù, cuối cùng căn cứ Bồ Điền bị tàn phá, nghĩa quân tan vỡ. Bà Triệu lên núi Tùng bên dòng sông Âu, quỳ xuống vái trời đất rằng: "Sinh vi tướng, tử vi thần" (Sống làm tướng, chết làm thần), rồi rút gươm tự vẫn lúc mới 22 tuổi.

Như vậy, có thể khẳng định Bà Trưng, Bà Triệu không phải hai chị em.

Thiên Bình