Bác sĩ cảnh báo hiểu lầm 'insulin gây hại buồng trứng' lan truyền trên mạng xã hội

Những ngày qua, giới y khoa và cộng đồng mạng xôn xao trước phát ngôn của một tài khoản Facebook mang tên “Bác sĩ H.” – người có hơn 1,1 triệu lượt theo dõi – khi khẳng định rằng: “Mỗi lần insulin tăng là một lần bạn đang làm hại buồng trứng”.

Phát ngôn này nhanh chóng gây tranh cãi trong dư luận và bị nhiều chuyên gia y tế lên tiếng phản bác, cho rằng đây là thông tin sai lệch, thiếu cơ sở khoa học, có thể khiến người nghe hiểu nhầm nghiêm trọng về vai trò và cơ chế hoạt động của hormone insulin. Sau khi nhận về nhiều ý kiến chỉ trích, nội dung trên đã được gỡ bỏ, song người đăng tải không đưa ra lời đính chính hay giải thích thêm.

Bài đăng của bác sĩ H. trên mạng xã hội khiến giới y khoa và cộng đồng mạng xôn xao (ảnh chụp màn hình)

Insulin không phải “thủ phạm” gây hại buồng trứng

Bác sĩ Dương Minh Tuấn, Khoa Nội tiết - Đái tháo đường (Bệnh viện Bạch Mai), cho biết insulin là một hormone thiết yếu giúp cơ thể duy trì sự sống. Sau mỗi bữa ăn, insulin được tiết ra để đưa glucose vào tế bào, nuôi dưỡng não, cơ bắp, tử cung và cả buồng trứng.

Theo bác sĩ Tuấn, điều gây tổn hại cho buồng trứng không phải là việc insulin tăng sinh lý sau bữa ăn, mà là tình trạng kháng insulin kéo dài – khi tế bào giảm đáp ứng với insulin, khiến cơ thể phải tiết ra nhiều hơn bình thường. Chính cơ chế này mới làm tăng sản xuất androgen tại buồng trứng, gây rối loạn rụng trứng, kinh nguyệt thất thường và dẫn tới hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

“Không thể quy kết insulin là tác nhân gây hại buồng trứng. Đây là hiểu lầm cơ bản về cơ chế bệnh học”, bác sĩ Tuấn khẳng định.

Cảnh báo nguy cơ từ việc cắt bỏ hoàn toàn tinh bột

Bên cạnh phát ngôn về insulin, vị bác sĩ trên còn khuyên phụ nữ “loại bỏ hoàn toàn tinh bột để giảm insulin”. Các chuyên gia y khoa cảnh báo đây là quan điểm thiếu an toàn.

Bác sĩ Tuấn phân tích: “Não bộ, tuyến yên và buồng trứng đều cần glucose – được chuyển hóa từ tinh bột – để hoạt động bình thường. Nếu cắt hoàn toàn tinh bột, đặc biệt khi áp dụng các chế độ ăn quá khắt khe như keto hoặc low-carb kéo dài, phụ nữ có thể gặp rối loạn kinh nguyệt, ngừng rụng trứng và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.”

Theo các khuyến cáo dinh dưỡng hiện nay, không có bằng chứng y học nào ủng hộ việc loại bỏ hoàn toàn tinh bột để cải thiện nội tiết. Người bệnh nên hạn chế đường tinh luyện và ưu tiên các loại tinh bột phức hợp có chỉ số đường huyết thấp như gạo lứt, khoai lang, yến mạch...

Bác sĩ Dương Minh Tuấn, Khoa Nội tiết - Đái tháo đường (Bệnh viện Bạch Mai)

Thận trọng với phương pháp nhịn ăn gián đoạn

Một nội dung khác được nhắc đến trong video của “Bác sĩ H.” là nhịn ăn gián đoạn (intermittent fasting) được cho là “cách chữa lành buồng trứng”. Tuy nhiên, theo bác sĩ Tuấn, hiện chưa có nghiên cứu lâm sàng nào chứng minh fasting giúp phục hồi rụng trứng. Một số công trình chỉ ghi nhận fasting có thể cải thiện kháng insulin ở người thừa cân.

“Nhịn ăn kéo dài làm giảm leptin, insulin và IGF-1, có thể ức chế vùng hạ đồi – nơi điều hòa nội tiết sinh sản – dẫn đến ngừng rụng trứng. Điều này đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ có chỉ số BMI thấp hoặc đang mong có thai”, bác sĩ Tuấn cho biết thêm.

Cần cẩn trọng khi chia sẻ thông tin sức khỏe

Theo bác sĩ Tuấn, điều quan trọng nhất trong điều trị rối loạn nội tiết là duy trì lối sống khoa học: ăn uống cân bằng, giảm cân hợp lý nếu thừa cân (5–10%), tập thể dục đều đặn và tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Không cần nhịn ăn cực đoan, cũng không nên “cắt sạch” tinh bột hay lo sợ mỗi khi insulin tăng sau ăn.

Các chuyên gia đồng tình rằng, ở người khỏe mạnh, sự tăng insulin sau bữa ăn là phản ứng sinh lý bình thường và cần thiết. Chỉ trong trường hợp kháng insulin mạn tính – thường gặp ở người béo phì hoặc tiền tiểu đường – mức insulin cao kéo dài mới gây tác động tiêu cực đến buồng trứng.

Phát ngôn “mỗi lần insulin tăng là hại buồng trứng” bị đánh giá là sai cơ bản về mặt sinh lý học, có thể khiến nhiều phụ nữ, đặc biệt là người đang điều trị hiếm muộn, hoang mang, lo lắng không cần thiết.

Các bác sĩ khuyến nghị, trong thời đại mạng xã hội phát triển mạnh, việc lan truyền thông tin y khoa cần được kiểm chứng kỹ lưỡng. Mỗi lời khuyên sai lệch, nhất là từ người có tầm ảnh hưởng trong ngành y, có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và tâm lý người bệnh.

Nguyễn Hà/VOV.VN